Το έργο ‘Οι 4 εποχές, 4 κοντσέρτα για βιολί και ορχήστρα εγχόρδων’ είναι τα τέσσερα πρώτα από μία σειρά δώδεκα κοντσέρτων που έγραψε ο Βιβάλντι για βιολί, ορχήστρα εγχόρδων και τσέμπαλο.
O Αντόνιο Βιβάλντι ονομάστηκε ‘Κόκκινος παπάς’, αφενός από το χρώμα των μαλλιών του και αφετέρου από το ότι σε νεαρή ηλικία έγινε ιερέας για δύο μόλις χρόνια, αφού αναγκάστηκε να παραιτηθεί λόγω μίας ασθένειας ή τουλάχιστον να την επικαλεστεί.
Αυτό μας δίνει το δικαίωμα να το σκεφτούμε όλη η μετέπειτα ζωή του, με τα συνεχή ταξίδια ανά τον κόσμο περιοδεύοντας ως βιολιστής, αλλά και ως ιμπρεσάριος παραγωγών έργων του, ώσπου πέθανε φτωχός και μόνος, κατεστραμμένος από υπερβολική σπατάλη.
Η αξεπέραστη μεγαλοφυΐα του κινδύνευσε να περάσει στη λήθη, όμως η ανακάλυψη των έργων του Μπαχ ήταν αυτή που δημιούργησε την περιέργεια στους μουσικολόγους να ασχοληθούν πιο συστηματικά με τη μελέτη ‘αυτού του…
Βιβάλντι’ που για να έχει μεταγράψει ο ίδιος ο Μπαχ εννέα κοντσέρτα του, σήμαινε ότι κάτι πολύ ενδιαφέρον έκρυβε αυτός ο άγνωστος ακόμη δημιουργός. Έτσι άρχισαν οι σχετικές έρευνες που στις αρχές του 20 ου αιώνα απέδωσαν καρπούς, όταν άρχισαν να ανακαλύπτονται έργα του σε μουσικούς οίκους του Άμστερνταμ, στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Τορίνο και σε ιδιωτικές συλλογές και οι υποψίες όλων πως επρόκειτο για κάποιον ξεχωριστό επαληθεύτηκαν, με αποτέλεσμα να περάσει στην αιωνιότητα το έργο του σπουδαίου Βενετσιάνου δημιουργού, όπως ακριβώς του άξιζε.
Οι 4 Εποχές
Το έργο ‘Οι 4 εποχές, 4 κοντσέρτα για βιολί και ορχήστρα εγχόρδων’ είναι τα τέσσερα πρώτα από μία σειρά δώδεκα κοντσέρτων που έγραψε ο Βιβάλντι για βιολί, ορχήστρα εγχόρδων και τσέμπαλο. Το κάθε κοντσέρτο εκφράζει και μία εποχή του χρόνου, ενώ υπάρχει και ένα σονέτο για το καθένα, που ενέπνευσε στον Βιβάλντι τη μουσική τους. Ο συνθέτης δίνει την ευκαιρία στο βιολί να αναπτύξει όλη τη χαρακτηριστική για τη λαμπρότητά της τεχνική του ίδιου, ενώ οι μελωδίες του μένουν χαραγμένες στο μυαλό. Το έργο αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα και αγαπημένα έργα όλων των εποχών.
4 Εποχές – Άνοιξη
(Allegro)
Μας ξανάρθε η πλουσιόχαρη Άνοιξη.
Με εύθυμα τραγούδια τα πουλιά την καλωσορίζουν
και μέσα στο μυρωμένο αγέρι,
χαριτωμένο ακούγεται το μουρμούρισμα των ρυακιών.
Συννεφιάζει…Βροντές κι αστραπές προαναγγέλλουν τη θύελλα.
Ήσυχα σαν πρώτα και πάλι….Ξαναρχίζει το τραγούδι των πουλιών.
(Largo)
Σε ανθόσπαρτο λιβάδι, με συντροφιά το τρυφερό λίκνισμα κλαδιών και φύλλων ο βοσκός κοιμάται. Στο πλάι ο πιστός του σκύλος…
(Allegro)
Σαν φτάνει η μεγαλόπρεπη Άνοιξη,
στα αγαπημένα τους δάση, κάτω απ’ τους ήχους του άσκαυλου, χορεύουν Νύμφες και βοσκοί.
4 Εποχές – Καλοκαίρι
(Allegro non molto)
Μέσα στη ζέστη του καλοκαιριάτικου ήλιου
βοσκός και κοπάδι έχουν αποκάμει.
Το πεύκο φλέγεται…Ο κούκος υψώνει τη φωνή του…
Ξεπροβάλλουν τρυγόνια, καρδερίνες…
Γλυκός ζέφυρος φυσά, αλλά ξάφνου ορμητικός ξεσπά βοριάς,
ο βοσκός βουρκώνει…Η καταιγίδα τον απειλεί…Τι μοίρα…
(Adagio)
Ακίνητος από φόβο προσπαθεί να ξαποστάσει τα κουρασμένα μέλη του, ενώ τρομαγμένα από τα αστραπόβροντα εμφανίζονται άγρια σμήνη από μύγες, σφήκες…
(Presto)
Αχ! Οι φόβοι του αλήθεψαν! Ο ουρανός απειλεί με κεραυνούς,
το χαλάζι καταστρέφει τα ώριμα στάχυα, την πλούσια σοδειά.
4 Εποχές – Φθινόπωρο
(Allegro)
Με χορούς και τραγούδια γιορτάζουν οι χωρικοί
την πλούσια σοδειά τους.
Το νέκταρ του Βάκχου τους μεθά… Αγάλι – αγάλι σβήνει η γιορτή…
(Adagio molto)
Σιωπή… ούτε τραγούδι, ούτε χορός.
Ανάλαφρος, γλυκός άνεμος, ζωογόνος παντού
ατμόσφαιρα που προσκαλεί σε γλυκού ύπνου απόλαυση.
(Allegro)
Με το χάραμα οι κυνηγοί ξεκινούν.
Ήχοι κόρνων, θόρυβος όπλων, γαυγίσματα σκύλων.
Το θήραμα ξεφεύγει… Στα ίχνη του…
Προσπαθούν να το λαβώσουν, έτσι που τώρα παραπατάει
κατατρομαγμένο από την αντάρα και τους θορύβους…
Ξεφεύγει… αλλά μάταια… εξαντλημένο ξεψυχάει.
4 Εποχές – Χειμώνας
(Allegro non troppo)
Ξεπάγιασμα και τρεμούλα στο παγερό χιόνι.
Ο βοριάς με μανία ουρλιάζει,
περπατάει κανείς τουρτουρίζοντας βήμα-βήμα
ενώ τα δόντια χτυπούν από το κρύο.
(Largo)
Τι ευτυχία, τι ευχαρίστηση να περνά τη μέρα
κοντά στη φωτιά, ενώ η βροχή έξω μουσκεύει τα πάντα.
(Allegro)
Διστακτικά βήματα στον πάγο, αγωνία για το γλίστρημα.
Αν βιαστείς σωριάζεσαι.
Κι όμως ξανά πάλι βιασύνη, ώσπου…
Ο πάγος διαλύεται, σπάνει…
Μπορείς πια να βγεις από το απομονωμένο μες στα χιόνια σπίτι… Σιρόκος…
Μάχη του βοριά και όλων των ανέμων…Έτσι είναι ο χειμώνας κι όμως τι χαρά μας δίνει…
cityculture.gr/ γράφει ο Νίκος Κυριακού