Βασίλης Μόραλης:
Σύγχρονο εικαστικό κόσμημα
Τα κοσμήματα ήταν και είναι απαραίτητα για τους ανθρώπους, όχι μόνο για να στολίζουν το σώμα τους και να δείχνουν τη διάθεσή τους να παίξουν το παιχνίδι της ζωής, αλλά κυρίως για να επικοινωνήσουν με το περιβάλλον τους, το αισθητικό στίγμα και τις σημειολογικές τους αναφορές. Επίσης, τα κοσμήματα λόγω των συμβόλων που έφεραν ή λόγω των υλικών τους, είχαν φυλακτική και αποτροπαϊκή δράση. Σχεδόν όλοι οι πολιτισμοί του παρελθόντος και πολλές θρησκείες, έδιναν και εξακολουθούν να δίνουν, ιδιαίτερη βαρύτητα στα φυλαχτά.
Ο καθηγητής Robert Baines προσκάλεσε 37 καλλιτέχνες κοσμηματοποιούς για να διερευνήσουν μαζί του τη σημασία των φυλακτικών κοσμημάτων στις μέρες μας. Οργάνωσε μία έκθεση στη γκαλερί Pieces of Eight στη Μελβούρνη της Αυστραλίας με τίτλο Pieces of Fate (Κομμάτια της Μοίρας). Οι καλλιτέχνες κατασκεύασαν 37 κοσμήματα που το καθένα από αυτά έπρεπε να διηγείται μια ιστορία.
Ζητήθηκε από τους καλλιτέχνες να έχουν στο νου τους ένα συγκεκριμένο άνθρωπο ή μια συγκεκριμένη κατάσταση, για λογαριασμό των οποίων θα κατασκεύαζαν το κόσμημα. Ο συνδυασμός των υλικών, των συμβόλων που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και της πνευματικής συγκέντρωσης του καλλιτέχνη, προσέδωσε στο κόσμημα σημασία και δύναμη, ώστε να μπορεί να ασκήσει την ευεργετική του επίδραση σε αυτόν που θα το φορέσει. Το κόσμημα πλέον μετατράπηκε σε κάτι περισσότερο από την έκφραση και την τεχνική ικανότητα του καλλιτέχνη. Έγινε ένα «Κομμάτι της Μοίρας», το οποίο επικοινωνεί τη θετική διάθεση του δημιουργού με αυτόν που το φοράει.
Σύγχρονο εικαστικό κόσμημα
Το σύγχρονο εικαστικό κόσμημα ξεκίνησε τη δεκαετία του ‘60 στην Αμερική, από καλλιτέχνες που ήθελαν να το εξελίξουν σε κάτι πιο πειραματικό, το οποίο θα άγγιζε την τέχνη, ακολουθώντας τη φιλοσοφία του «Arts & Crafts Μovement» (ένα κίνημα που δίνει έμφαση στα χειροποίητα έργα και εναντιώνεται στη βιομηχανοποίηση και τη φτηνή-μηχανική απομίμηση διακοσμητικών στοιχείων). Παρόλο που ήταν αδύνατη η κατάργηση της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής, οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν τα προβλήματα που είχε δημιουργήσει και προτιμούσαν το γνήσιο, το απλό και το χειροποίητο.
Οι Βρετανοί ονόμασαν αυτό το εναλλακτικό είδος κοσμήματος «contemporary jewellery». Οι Γάλλοι με τη σειρά τους «bijoux créatifs» και οι Αμερικάνοι «art jewellery». Στη ελληνική γλώσσα θα το αποδίδαμε ως σύγχρονο-εικαστικό κόσμημα.
Το σύγχρονο κόσμημα λοιπόν στέκεται ανάμεσα στη παράδοση (παραδοσιακές τεχνικές) και στην ατομική έκφραση του δημιουργού. Χρησιμοποιώντας εναλλακτικά υλικά και αναπτύσσοντας νέες τεχνικές, με βάση μια πρωτότυπη ιδέα, ο καλλιτέχνης δημιουργεί συναισθήματα και ερωτήματα στο θεατή .
Σε αυτή τη περίπτωση το σώμα αποκτά έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Γίνεται «τόπος» έκθεσης του κάθε κομματιού και ταυτόχρονα μέσο έκφρασης του ανθρώπου που το φοράει. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα είδος μεταξύ Art, Craft & Design.
Ποιος είναι ο Βασίλης Μόραλης
Ο Βασίλης Μόραλης γεννήθηκε το 1975 στη Θεσσαλονίκη. Έχει σπουδάσει την τέχνη του κλασικού κοσμήματος στον Ο.Α.Ε.Δ. και έχει εξειδίκευση στον τομέα της αντίκας. Μαθήτευσε δίπλα στον δημιουργό Στράτο Χατζηεμμανούλ από το 1991 έως το 2000.
Από το 2013 μέχρι σήμερα είναι φοιτητής στο Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο των σπουδών του έχει σκηνοθετήσει δύο ταινίες μικρού μήκους, ενώ ασχολείται συστηματικά με τη φωτογραφία και το μοντάζ.
Επί δύο έτη ο Βασίλης Μόραλης προετοίμαζε την πρώτη του έκθεση ως εικαστικός. Παρουσιάστηκε το 2000 στην γκαλερί Kalfayan στη Θεσσαλονίκη. Ακολούθησαν άλλες τρεις εκθέσεις στον ίδιο χώρο μέσα σε διάστημα δύο ετών. Το 2002-2003 έκθεσή του φιλοξένησε το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ στην Αθήνα, ενώ το 2003 στην γκαλερί Kalfayan εκτέθηκαν κοσμήματά του.
Ridado Arto by Vassilis Moralis
Από το 2009 έως και το 2011 συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, ενώ όλο αυτό το διάστημα μέχρι και σήμερα έχει εμπορική δραστηριότητα σε διάφορους χώρους τέχνης, παρουσιάζοντας και προωθώντας τα κοσμήματά του με την επωνυμία «Ridado Arto by Vassilis Moralis».
Δημιουργίες του φτιάχτηκαν ειδικά για τον κατάλογο 2015 της ισπανικής εταιρείας γυναικείων ρούχων Olaa, ενώ σχεδιάζει κοσμήματα και αξεσουάρ για γαμήλιους σκοπούς, αλλά και για καλλιτεχνικές performances όπως το videoclip του χορογράφου Αλέξανδρου Νικολαΐδη. Τέλος, ξεχωρίζει για το φιλανθρωπικό του ενδιαφέρον καθώς έχει συμμετάσχει σε διάφορες φιλανθρωπικές εκδηλώσεις, όπως τα bazaar του παιδοογκολογικού τμήματος του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ (2015,2016), της Στοργής(2017) και των Lions (2017).
Το 2018 το Ολυμπιακό Μουσείο του ανέθεσε τη δημιουργία των βραβείων που δόθηκαν στους Έλληνες Ολυμπιονίκες.
Στο φετινό Fashion Week του Λονδίνου συμμετείχε ως συνεργάτης του δημοφιλούς μόδιστρου Δημήτρη Στρέπκου και της εταιρείας του «Celebrity skin».
Η πολυτιμότητα ενός κοσμήματος προσδιορίζεται κυρίως από το ταλέντο και την ικανότητα του δημιουργού του. Τα κοσμήματα που εμπνέεται και δημιουργεί ο Βασίλης Μόραλης, συνδυάζουν την αγάπη για τη ζωή, την πίστη στη γυναίκα και τον σεβασμό στην τέχνη.
Ο δημιουργός, μέσα από την άποψή του, ότι πολύτιμο είναι ό, τι δημιουργείται με αγάπη, έμπνευση και προσωπική έκφραση, βάζει το εναλλακτικό κόσμημα με ιδιαίτερη οπτική στην καθημερινότητα της σύγχρονης γυναίκας, ως προέκταση της προσωπικότητάς της. Εκείνο που φαίνεται πως τον ενδιαφέρει είναι να απομυθοποιήσει το κόσμημα και να το μετατρέψει σε ένα απαραίτητο συμπλήρωμα της ενδυματολογικής εικόνας της γυναίκας, καθώς και στο πιο δυνατό σημείο της αισθητικής της πρότασης.
Η αρμονία σε απόλυτη σχέση με την εκκεντρική διάθεση, δημιουργούν κοσμήματα εξαιρετικής αισθητικής, στα οποία αποτυπώνονται ο δυναμισμός μαζί και η ευαισθησία.
Ο Βασίλης Μόραλης χρησιμοποιεί γενναιόδωρα όλα τα υλικά. Αλουμίνιο, καουτσούκ, ημιπολύτιμους λίθους, χάνδρες, μεταξωτά κορδόνια και σύρματα.
Δεν υπάρχει ταπεινό υλικό. Υπάρχει μόνο η ευτελής προσέγγισή του. Το ταπεινό υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί με σεβασμό, γνώση και καλλιτεχνική ευαισθησία και το αποτέλεσμα να είναι ένα πραγματικά πολύτιμο προϊόν.
Το αλουμίνιο (ή αργίλιο) είναι ένα αργυρόλευκο μέταλλο, το οποίο λόγω της αφθονίας του στη φύση, της μεγάλης του ικανότητας στο να αντιστέκεται στη διάβρωση και εξαιτίας της σχετικά χαμηλής του πυκνότητας και της μεγάλης του ικανότητας να δημιουργεί μεγάλη ποικιλία κραμάτων, χρησιμοποιήθηκε από της αρχαιότητα, με ποικίλους τρόπους. Στις ημέρες μας αποτελεί στρατηγικό μέταλλο για την αεροδιαστημική (και όχι μόνο) βιομηχανία.
Αρχικά, το κόστος του αργιλίου ήταν υψηλότερο από αυτό του χρυσού και του λευκόχρυσου. Γι’ αυτό το λόγο σε γεύματα του Ναπολέοντος Γ’ της Γαλλίας, οι πιο σημαντικοί καλεσμένοι έτρωγαν σε πιάτα από αργίλιο!!!
Το πρώτο έργο τέχνης όπου χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά το αλουμίνιο για την κατασκευή του, είναι ένα άγαλμα του 1893. Απεικονίζει τον Αντέρωτα ως Αγγέλου της Χριστιανικής Χάρης στην Piccadilly Circus στο Λονδίνο. (Συχνά συγχέεται με τον αρχαίο θεό και γιο της Αφροδίτης Έρωτα).
Στα κοσμήματα του Μόραλη, το παρελθόν επανερμηνεύεται, το παρόν καταγράφεται. Και τα μηνύματα μεταβαίνουν στο μέλλον με οδηγό την έμπνευση και μέσο την Τέχνη.
Τα θέματά των κοσμημάτων του είναι παρμένα από το σεντούκι των αναμνήσεων του. Κάθε τμήμα του κοσμήματος στα δάχτυλα του Μόραλη, αποτελεί και μια ευχή, ένα όνειρο, μια εικόνα, μια έγνοια, ένα ταξίδι, ένα συλλογισμό, μια σκέψη, ένα συναίσθημα.
cityculture.gr / Βασίλης Μόραλης: art jewellery ή bijoux créatifs ή σύγχρονο εικαστικό κόσμημα / Παναγιώτης Καμπάνης*
* Ο Παναγιώτης Καμπάνης είναι Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μεταδιδακτορικός ερευνητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
