Η μητρότητα απασχολεί τις παραστατικές τέχνες από γεννησιμιού των. Από την Μήδεια και την Ιοκάστη μέχρι την «Μάνα» του Πουντόβκιν, οι μάνες αποτελούν βασικό χαρακτήρα ανάπτυξης της εκάστοτε ιστορίας. Στο αφιέρωμα αυτό θα ασχοληθούμε με τις επιβλητικότερες παρουσίες στην ιστορία του σινεμά. Ξεκινάμε λοιπόν!
…μάνα είναι μόνο μία και στο σινεμά!
1 – All about my mother (1999) Κλασικός Αλμαδοβάρ! Πιάνεται από ένα γεγονός (το αυτοκινητιστικό δυστύχημα του γιου) και εμπλέκει στην ιστορία όλες τις καταπιεσμένες και περιθωριακές ανθρώπινες σχέσεις. AIDS, εκκλησία, αλλαγή φύλλου, αναζήτηση σεξουαλικής ταυτότητας μέσα από το πρίσμα της μάνας. Μαύρο χιούμορ, υπέροχη φωτογραφία, όμορφη ροή στο βραβευμένο με όσκαρ αριστούργημα του ιδιότροπου Ισπανού.
2 –Mamma Roma (1962) Πιέρ Πάολο Παζολίνι, Άννα Μανιάνι και ο ιταλικός νεορεαλισμός στα καλύτερα του! Η ταινία αναπτύσσεται με άξονα την σχέση της μάνας (η οποία αναγκάζεται να δουλέψει σαν πόρνη για να μεγαλώσει τον κανακάρη της) με τον όμορφο άσπιλο γιο. Η κοινωνία της Ιταλίας περνά από κόσκινα, οι δρόμοι της Ρώμης γίνονται το καλύτερο σκηνικό, το έντονο οιδιπόδειο διαπερνά όλη την ταινία και η αλληγορική διάθεση σου κάθεται στο στομάχι. Από τα αριστουργήματα του παγκόσμιου σινεμά και μέρος της μακράς λίστας των κλασικών ταινιών που πρέπει να δουν όλοι!
3 –Throw momma from the train (1987) Η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Ντάνυ Ντε Βίτο (σε κινηματογραφική ταινία) για μένα κρίνεται πετυχημένη! Τρελό γέλιο που μου θύμισε καλή παλιά ελληνική κωμωδία. Η προσπάθεια απογαλακτισμού του γιου από την στρίγκλα μάνα προσφέρει άφθονο γέλιο, με έναν κλασικό ΝτεΒίτο, με απολαυστικό τον Μπίλλυ Κρίσταλ και με την Ανν Ράμσευ να μοιάζει πιο πολύ με εξωγήινο τρομοκράτη παρά με γλυκιά μανούλα που περιμένει λουλούδια! Και με την αγριοφωνάρα της να φτάνει τα ντεσιμπέλ στο κόκκινο! Η μάνα στα καλύτερα της!
4 –Madeo (2009) Λιγότερο γνωστή στο ευρύ κοινό, το αριστούργημα του Joon-ho Bong βάζει την πίστη της μάνας στον γιο της σε πρώτο επίπεδο. Η μάνα μπορεί να γίνει ντετέκτιβ, αστυνόμος, δικαστής, φύλακας για το παιδί της. Στα μάτια της μάνας το παιδί της θα είναι πάντα αθώο. Και θα κάνει τα πάντα για να το αποδείξει. Καταπληκτική φωτογραφία, ροή που δεν σ ‘αφήνει να κάτσεις ήρεμος στην θέση σου, απαιτητική η συμμετοχή σου στο δράμα της μάνας. Αριστούργημα.
5 –Mrs. Miniver (1942) Ο Ουίλιαμ Ουάιλερ είναι ένας από τους καλύτερους σκηνοθέτες στην ιστορία του σινεμά. Γκιρ Γκαρσον και Ουόλτερ Πιτζεον συνθέτουν ένα μυθικό κινηματογραφικό ζευγάρι. Σε συνθήκες απάνθρωπες και πιεστικές, ο Ουάιλερ αναδεικνύει την δύναμη της μητέρας και μας προσφέρει μία ταινία γεμάτη σασπένς τοποθετημένη χρονικά στην αρχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Κλασικό αμερικάνικο σινεμά, έξι όσκαρ για την πλάκα του και μία ταινία σταθμός!
6 –Terms of Endearments (1983) Δραμεντυ από την αρχή μέχρι το τέλος. Ολίγον τι γλυκόπικρη, ολιγον τι αμερικανιά, αλλά δεν παύει να είναι μία θαυμάσια οικογενειακή ιστορία. Μάνα και κόρη, μέλλον και παρελθόν, νιάτα και γερατειά. Αστικό περιβάλλον, ενδιαφέροντες προβληματισμοί, όμορφα κάδρα, λίγο μεγαλύτερη διάρκεια απ’ όσο θα θέλαμε αλλά ένα όμορφο αποτέλεσμα! Η Σίρλευ Μακ Λάιν στα καλύτερα της!
7 –The Kids Are Allright (2010) Μάνα είναι μόνο μία; Νομίζεις! Στην περίπτωση μας είναι δύο! Και είναι λεσβίες και είναι καλά. Και μεγαλώνουν σωστά τα παιδιά τους και τα κάνουν ευτυχισμένα και απελευθερωμένα και κουλ. Και αν σου κάθεται στο στομάχι νεοέλληνα, περαστικά σου. Αλλά η μητρική αγάπη δεν γκρεμίζεται στα βράχια, αλλά τα κάνει άμμο. Είτε είναι στρέιτ μάνα είτε γκει. Σκηνοθέτης η λεσβία Λίσα Τσολοντένκο. Μία από τις καλύτερες δραμεντύ των τελευταίων δέκατα χρόνων.
8 –Wild at heart (1990) Δεν σου αρέσει ο γαμπρός σου; Σκότωσε τον! Απλά τα πράματα στο μυαλό του Ντέιβιντ Λιντς ο οποίος μέχρι και εκείνη την περίοδο έψαχνε το κινηματογραφικό τους στυλ (μετά την Χαμένη Λεωφόρο σταμάτησε την αναζήτηση). Πέθανα στο γέλιο με την ταινία, την κατευχαριστήθηκα και άρχισα να συμπαθώ λίγο παραπάνω τον Νίκολας Κέιτζ. Μην σου τύχει τέτοια πεθερά, την έβαξες!
9 –Rosemary’s baby (1968) Και τον ίδιο τον διάβολο να γεννήσεις, εσύ θα τον αγαπάς. Το κατάλαβε αυτό ο Πολάνσκι και έβαλε την Μία Φάροου στο ρόλο της παναγίας και την εξύψωσε στο κινηματογραφικό ουρανό. Ταινιάρα με τα όλα της, ένα από τα καλύτερα θρίλερ (μην είναι το καλύτερο;), ανατριχιαστική ατμόσφαιρα, συμπόνια στην μάνα που της παίρνουν το παιδί (και ας είναι ο γιος του διαβόλου)και ανάπτυξη πάνω στην σχέση μάνας-αγέννητου παιδιού. Γιατί η μητρότητα ξεκινά από την κοιλιά και τελειώνει στον θάνατο. Μέσα και ο «δικός» μας, Τζον Κασαβέτης (πολύ πριν αφοσιωθεί στην σκηνοθεσία). ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ η Μία Φάροου.
10 –We need to talk about Kevin (2011) Ποιος είδε την ταινία και δεν ήθελε να σκοτώσει τον μαλακισμένο τον γιο; Τι την έχεσε, τι την χτυπούσε, τι την έβριζε, τι της έδειχνε την αντιπάθεια του με κάθε τρόπο, αυτή εκεί! Μπαστακας! Μητρική αγάπη σου λέει. Και να ψάχνει η καημένη η Τίλντα Σουίντον τι λάθος έχει κάνει ! Ωσεί παρόν ο μπάμπας, κοινώς στην κοσμάρα του. Βέβαια το τέλος της ταινίας δείχνει τον δίκαιο αγώνα της μάνα για την προσπάθεια καλυτέρευσης του γιο της. Αλλά μέχρι να φτάσουμε εκεί, αγανακτούμε. Πέρα απ’ την πλάκα, είναι ταινιάρα! Και αυτό το βαρύ ψυχόδραματικό κλίμα της Λιν Ράμσευ μπορεί να σε ανατριχιάζει στην αρχή αλλά νιώθεις πολύ οικεία στην εξέλιξη της ιστορίας. Να μας προβληματίσει αυτό; Για να δούμε.
11 –Carrie (1976) Η άλλη μεριά της μητρότητας. Υστερική, θρησκόληπτη, πιεστική και ασεξουάλ, η μάνα της Κάρυ της κάνει την ζωή πατίνι. Που να ξέρει όμως ότι έχει υπερδυνάμεις! Άντε να χεις παιδί με υπερδυνάμεις! Ε δεν του πας κόντρα. Ο Μπράιν Ντε Πάλμα μεταφέρει με τον καλύτερο τρόπο το βιβλίο του Στέφεν Κινγκ και μας βάζει σε ένα άρρωστο περιβάλλον που η καταπίεση από τους γονείς αντιμετωπίζεται με βία. Εντάξει, δεν είναι και η τοπ στις επιλογές μου αλλά αναπτύσσει μία πολύ ιδιαίτερη σχέση μάνας-κόρης που καταλήγει με απρόβλεπτο τρόπο.
12 –Psycho (1960) Από πού να αρχίσεις και που να τελειώσεις. Αν ανοίξεις το λεξικό και ανατρέξεις στην λέξη «αριστούργημα» θα βρεις δίπλα τον Άλφρετν Χιτσκοκ και το Ψυχώ. Ο Άντονυ Πέρκινς στον καλύτερο του ρόλο, ο Χίτσκοκ σε τρελά κέφια, η αδρεναλίνη και η αγωνία στο κόκκινο, η μυθική σκηνή στην μπανιέρα να μας στοιχειώνει, το οιδιπόδειο σύμπλεγμα να σε ταρακουνά, οι θέσεις της κάμερας πρωτότυπες, και η εντροπία βρίσκει τον ρόλο της στο σινεμά. Πόσο υπέροχη ταινία; Αν δεν την έχετε δει, ξεκινήστε από αυτή και μετά πάτε στις υπόλοιπες! Η ανατροπή στο τέλος θα σας σοκάρει!
Υπάρχουν πολλές ακόμα ταινίες που αναδεικνύουν την μητρότητα. Μου ρχονται το μυαλό το The Fighter (2010), The Brood (1979) του Κάρπεντερ, Boogie Nights (1997), Mother (1926) του Πουντόβκιν μέχρι το πρόσφατο horror του Άντυ Μουσιετι, Mama( 2013). Όπως και να χει, αυτές είναι η αγαπημένες μου μητρικοκεντρικές ιστορίες. Προσθέστε ελεύθερα ότι ταινία θεωρείτε ότι έπρεπε να μπει στην λίστα για να την δούμε και μεις που ίσως να μην την έχουμε δει! Χρόνια πολλά μαμάδες!