18 πολύ εντυπωσιακές βιογραφίες ταινίες

Written by

Μία βιογραφία ή biopic, όπως πιο σωστά ονομάζεται στη γλώσσα του σινεμά, είναι μία ταινία που δραματοποιεί τα γεγονότα της ζωής ενός μη φανταστικού προσώπου. Τις περισσότερες φορές τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν σε μία βιογραφία είναι άνθρωποι ευρέως γνωστοί στο κοινό, με αποτέλεσμα όλοι να έχουν άποψη για το πώς πρέπει να παρουσιαστεί ένα τέτοιο πρόσωπο. Αυτό καθιστά τη βιογραφία ένα ιδιαιτέρως απαιτητικό είδος για σκηνοθέτη και ηθοποιό, αλλά και ένα είδος που δύσκολα πετυχαίνει να αγαπηθεί από όλους. Τις περισσότερες φορές, και ειδικά όταν μπλέκονται ιστορικές φιγούρες που συνδέονται κάπως με εθνικά ενδιαφέροντα, η βιογραφία συναντά τοίχο στην ευρεία της αποδοχή, τοίχος που κατά περίπτωση έχει εκφραστεί με ποικίλους τρόπους. Θυμηθείτε τι είχε γίνει με το Alexander (2004) του Oliver Stone όταν και παραλίγο θα έπεφταν μηνύσεις από την ελληνική πλευρά σε μία προσπάθεια να καταστεί πιο σαφές από τους δημιουργούς της ταινίας ότι δεν πρόκειται για βιογραφία, αλλά μυθοπλασία γύρω από τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Στις περιπτώσεις όμως που το biopic θα είναι καλό, το αντίκτυπο που έχει ξεπερνάει τα καλλιτεχνικά όρια καθώς πολλές φορές το πρόσωπο του ηθοποιού συνυφαίνεται με αυτό του πραγματικού προσώπου στο πολιτισμικό μνημονικό. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το πρόσωπο του Daniel Day Lewis στη βιογραφία του Lincoln (2012), ηθοποιός που είναι συνυφασμένος με τον Αμερικανό ηγέτη για τις νεαρότερες γενιές Αμερικάνων. Για κάθε, όμως, βιογραφική ταινία που πετυχαίνει υπάρχουν 10 τεράστιες αποτυχίες. Και η αποτυχία στην βιογραφία είναι ακόμη πιο ηχηρή, ακριβώς, γιατί όλοι έχουν άποψη. Τώρα σχετικά με το μυστικό της επιτυχίας… Οι ειδικοί λένε ότι πρώτον η βιογραφία πρέπει να έχει έναν τόνο ουσίας, μία συγκεκριμένη προσέγγιση. Η χρονολογική εξιστόρηση γεγονότων, σαν φλατ ντοκιμαντέρ, δεν βγαίνει σχεδόν ποτέ σε καλό στο σινεμά. Η βιογραφία που πετυχαίνει είναι αυτή που αντιμετωπίζει τον εαυτό της σαν κινηματογραφικό κείμενο και ακολουθεί τις συμβάσεις της αφήγησης μιας ιστορίας, ενός κειμένου. Όταν επιτευχθεί αυτό, το αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό, ακριβώς επειδή η ιδέα της πραγματικότητας κάνει την αφήγηση σημαντικά πιο δυνατή. Σημαντικό συστατικό βέβαια αποτελεί και η ερμηνεία των επιλεγομένων ηθοποιών. Δείτε, λοιπόν, 18 προτάσεις εντυπωσιακών κατ’ εμας biopics οι ηθοποιοί των οποίων συγκεντρώνουν μεταξύ τους 23 υποψηφιότητες και 9 αγαλματίδια Όσκαρ.

18. Trumbo (2015): Με υπότιτλο ο πιο γνωστός άγνωστος σεναριογράφος του Χόλυγουντ, η ταινία αφηγείται την ιστορία του Dalton Trumbo, μέλους της ελίτ δημιουργών του Χόλυγουντ που εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων έγινε θύμα της «μαύρης λίστας» του Χόλυγουντ σε μία περίοδο αντι-κομμουνιστικών και αντι-σοβιετικών πεποιθήσεων. Ο σεναριογράφος του Roman Holiday, Spartacus και Exodus κρύβεται και γράφει με ψευδώνυμα, και η βιογραφία του Jay Roach «λειτουργεί» κυρίως χάρη στις ερμηνείες των Brian Cranston και Helen Mirren. Ειδικά ο πρώτος απαρνείται τη μίμηση και κατασκευάζει με ειλικρίνεια έναν θρασύ γερο-Trumbo υπό απόσυρση που όμως πάντα στηρίζει και μάχεται για αυτό που θεωρεί δίκαιο.

17. The Intouchables (2011): Οι Άθικτοι είναι η ιστορία ενός τετραπληγικού αριστοκράτη και του γαλλοαλγερινού νεαρού που προσλαμβάνεται για να τον φροντίσει. Ίσως η λιγότερο βιογραφία της λίστας, στηρίζεται στην ιστορία του Phillipe Pozzo di Borgo και του βοηθού και φίλου του Abdel Selou. Οι σκηνοθέτες ανακάλυψαν την ιστορία των δύο ανδρών μέσα από ένα ντοκιμαντέρ και προσπάθησαν να δώσουν την ιδιαίτερη δυναμική και τις περιπλοκότητες στην εναλλαγή «δύναμης» μέσα από μία πιο ανάλαφρη ματιά. Πολλά κομμάτια της ταινίας «κλωτσάνε» καθώς οι δυναμικές είναι πολλές, αλλά οι Άθικτοι αδιαμφισβήτητα πετυχαίνουν να αποδώσουν τον ξεδιάντροπο (με την καλή την έννοια) τόνο που χαρακτήριζε τη γεμάτη ειλικρίνεια σχέση αυτών των δύο ανθρώπων.

16. Braveheart (1995): Ο Mel Gibson σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στην ιστορία του William Wallace, Σκωτσέζου πολεμιστή του 13ου αιώνα που ηγήθηκε του αγώνα της ανεξαρτησίας των Σκωτσέζων από τον Αγγλικό θρόνο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχημένης βιογραφίας καθώς πολλοί από εμάς πρώτα μάθαμε το Mel Gibson σαν William Wallace και πολύ αργότερα ή και ποτέ το πραγματικό πρόσωπο που για πάντα θα έχει χάλκινη ξεμαλλιασμένη κώμη και τα φρύδια του Mel. Για την ιστορία η ταινία προτάθηκε για 10 Όσκαρ, κέρδισε 5 και οφείλει, κατά τας γραφάς, την επιτυχία της στον τρόπο που χειρίστηκε την ιστορία του Wallace, δηλαδή λιγότερο ως ιστορικοπολιτική πραγματικότητα και περισσότερο σαν κινηματογραφικό έπος με την κατάλληλη δόση δράσης και μελοδράματος. braveheart

15. Into The Wild (2007): Οι βιογραφίες πολλές φορές δεν αφορούν σε στρατηγούς, πολιτικούς ή ήρωες πολέμου. Είναι μερικές λαμπερές στιγμές που η βιογραφία μιλάει για έναν νεαρό φοιτητή που ψάχνει τη ζωή, τη δική του ζωή και όχι αυτή που του έχουν χαράξει πάνω σε ακριβά πτυχία οι γονείς του. Το Into The Wild του Sean Penn «διδάσκει» στο κοινό για την πικρά σύντομη ζωή του Christopher McCandless ο οποίος απαρνείται προθερμασμένες καριέρες και υλικές ιδιοκτησίες και διασχίζει τη χώρα με προορισμό την Αλάσκα σε μία ιστορία λιγότερο ενηλικίωσης και περισσότερο αναγέννησης. Το Into The Wild σε συγκινεί αλλά σε κάνει και να χαμογελάσεις γιατί επιτελεί στο έπακρο το στόχο του σινεμά που όπως λέει και η Viola Davis, είναι η μόνη βιομηχανία που γιορτάζει και τιμά ισότιμα τη σημασία του να ζεις είτε είσαι σκουπιδιάρης είτε πρόεδρος τον ΗΠΑ.

14. Monster (2003): Άλλη μία τρανταχτή απόδειξη του πόσο σημαντική είναι μία ερμηνεία σε ένα biopic. Και η Charlize Theron στο ρόλο της κατά συρροή δολοφόνου που εκτελέστηκε το 2002 στη Φλόριντα για το φόνο 6 αντρών, Aileen Wuornos, κατάφερε αυτό που πολλοί επιδιώκουν και λίγοι κατακτούν. Δίνοντας λιγότερη σημασία στο πόσο της έμοιαζε η όχι, η Theron «έπιασε» την ψυχή της Wuornos και ακολούθησε πιστά τη βασική συμβουλή που δίνει στις ηθοποιούς η Meryl Streep εδώ και δεκαετίες: υπερασπίστηκε ερμηνευτικά το χαρακτήρα που ενσάρκωνε με νύχια και με δόντια και δεν έπεσε στην παγίδα να την κατακρίνει ποτέ. Το αποτέλεσμα; Η καλύτερη ερμηνεία της Theron μέχρι σήμερα και 17 βραβεία να το επιβεβαιώνουν, ένα εκ τα οποία φυσικά ο πολυπόθητος θείος Όσκαρ.

13. A Beautiful Mind (2001): Το βιογραφικό δράμα για τη ζωή του Nobel Laureate στα οικονομικά John Nash. Η ταινία εστιάζει στις μάχες του με την ψυχική ασθένεια την οποία και κατάφερε ως ένα βαθμό να ελέγξει. Άλλη μία περίπτωση σημαντικής ερμηνείας καθώς και άλλη μία περίπτωση επιτυχημένης βιογραφίας που ακολουθεί περισσότερο τις προσταγές τις μυθοπλασίας και λιγότερο την πραγματικότητα. Το αποτέλεσμα; «Mainstream κινηματογράφος στα καλύτερά

12. The Aviator (2004): Το βιογραφικό επικό δράμα επιλέγει να αφηγηθεί μία 20ετία (1927-1947) από την κινηματογραφική ζωή του Howard Hughes. 20ετία κατά την οποία μεγαλούργησε ως πρωτοπόρος της αεροπορίας και ως παραγωγός ταινιών, αλλά και κατά την οποία έδωσε την πιο σκληρή του μάχη ενάντια σε βαριά μορφή ψυχαναγκαστικού συνδρόμου από το οποίο και έπασχε. Όταν έχεις ένα success story γεμάτο σκιές σαν αυτό του Hughes τι παραπάνω χρειάζεσαι για να φτιάξεις ένα από τα πιο επιτυχημένα biopics όλων των εποχών; Το Martin Scorsese στην καρέκλα του σκηνοθέτη, το Leo DiCaprio στην καρέκλα του πρωταγωνιστή και την Cate Blanchett στην καρέκλα της Katherine Hepburn. To αποτέλεσμα; 11 υποψηφιότητες και 5 χρυσά αγαλματίδια.
Aviator_movie_1
11. Imitation Game (2014): Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο ιδιοφυής μαθηματικός Alan Turing προσλαμβάνεται από τη Βρετανική κυβέρνηση για να σπάσει τον κωδικό Εnigma που χρησιμοποιούν οι Γερμανοί για την κρυπτογράφηση των επικοινωνιών τους. Η ταινία αποτέλεσε μία τεράστια εισπρακτική επιτυχία, απέσπασε 8 υποψηφιότητες για Όσκαρ και τοποθέτησε τον εκπληκτικό Benedict Cumberbatch στην εμπροσθοφυλακή του Χόλυγουντ. Απέσπασε αρνητικές κριτικές για ορισμένες ιστορικές ανακρίβειες αλλά και επαινέθηκε σε πολλές περιπτώσεις κυρίως χάρη στο ότι έκανε πιο ευρέως γνωστή την κληρονομιά του Turing αλλά και στο ότι έθιξε ευαίσθητα θέματα σχετικά με τα δικαιώματα LGTB ατόμων.

10. Serpico (1973): Η νέο-noir βιογραφία από το Sidney Lumet για τη ζωή του πιο γνωστού έντιμου αστυνομικού Frank Serpico στην αστυνομία της Νέας Υόρκης και την προσπάθεια του να ξεσκεπάσει τη διαφθορά του επαγγέλματός του. Το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε ο Lumet ήταν εξαιρετικά επιτυχημένο και η ταινία με τη σειρά της ακολούθησε την ίδιο πορεία. O Lumet, πεμπτουσία των σκηνοθετών της νεουρκέζικης σχολής, αποφεύγει να ηρωοποιήσει το Serpico και δίνοντας μία σχεδόν ελλειπτική, μινιμαλιστική δομή αναδεικνύει την καλύτερη για εμένα (μετά το Νονό) ερμηνεία του Al Pacino που κυριαρχεί σε όλη την ταινία.

9. The Pianist (2002): Ένας πολωνοεβραίος πιανίστας προσπαθεί να επιβιώσει από τις πολεμικές βαρβαρότητες του Β’ Παγκοσμίου μέσα στο Εβραϊκό γκέτο της Βαρσοβίας. Μέσα από μία συναισθηματική φόρτιση που τελικά καταλήγει σε γενναιοδωρία, ο πραγματικός επιζών του Ολοκαυτώματος, Roman Polanski, καταφέρνει να σκηνοθετήσει αρκετά ψύχραιμα την ιστορία του Władysław Szpilman, να χαρίσει στον Adrien Brody το Όσκαρ ερμηνείας και με νηφαλιότητα να φτιάξει μία ταινία που απεικονίζει όσο καμία αντίστοιχη τις παράλογες μηχανορραφίες θανάτου της Ναζιστικής Γερμανίας.

8. Captain Phillips (2013): Ταινία που αφηγείται την πραγματική ιστορία του Captain Phillips και του MV Maersk Alabama του πρώτου, μέσα σε 200 χρόνια, εμπορικού Αμερικανικού πλοίου που έπεσε θύμα Σομαλών πειρατών το 2009. Μία ταινία καθηλωτική, με σημαντική ερμηνεία από τον Tom Hanks και ακόμη πιο σημαντική από τον Σομαλό Barkhad Abdi που δούλευε σε θέση σοφέρ όταν πήρε το ρόλο του Muse. Η ταινία πετυχαίνει σε όλα τα συστατικά τη συνταγή καλού action-thriller αλλά παράλληλα ακουμπάει τα κίνητρα των πειρατών, τα δεινά του λαού της Σομαλίας καθώς και την έννοια παράπλευρη απώλεια για τον καπιταλισμό. Εκεί έγκειται και η μοναδική μικρή ένσταση: στο ότι δηλαδή απλώς τα ακουμπάει.

7. Milk (2008): Η ιστορία του Harvey Milk και οι μάχες του ως gay ακτιβιστή σε μία πάντα σκληρή Αμερική, αλλά και η πορεία του προς την κατάκτηση πολιτικού αξιώματος ως πρώτος ανοιχτά gay πολιτικός της Καλιφόρνια. Η ταινία είναι άμεση, ειλικρινής, και γεμάτη φως το οποίο προέρχεται κατά βάση από το ηχηρά ελπιδοφόρο και πάντα ζωντανό San Francisco. Ό,τι και να πούμε για την ταινία, την παράσταση κλέβει ο Sean Penn (έκλεψε και το Όσκαρ) που «φοράει» τον Harvey Milk: δεν τον εξιδανικεύει, δεν τον ηρωοποιεί, αλλά γίνεται αυτό ακριβώς που ήταν ο Milk, ένας κανονικός άνθρωπος, ευγενικός με χιούμορ αλλά και με μειονεκτήματα, με προσωπικές τραγωδίες αλλά πάνω από όλα ένας ιδεαλιστής που πίστευε σε έναν πολύ καλύτερο κόσμο.

6. Selma (2014): Το χρονικό της καμπάνιας του Dr. Martin Luther Kind στη μάχη της διεκδίκησης του δικαιώματος της ψήφου για τους Αφροαμερικάνους πολίτες που κορυφώθηκε με την επική πορεία από τη Selma στο Montgomery της Alabama το 1965. Η απόδειξη της επιτυχημένης βιογραφίας που βρίσκει την ουσία της επικεντρώνοντας στην κορύφωση μιας τεταμένης ιστορικής συνθήκης και που αποκτά δύναμη μέσα από μερικές από τις καλύτερες και πιο υποτιμημένες ερμηνείες της τελευταίας δεκαετίας, με βασική εκείνη του συγκλονιστικού David Oyelowo στο ρόλο του πιθανώς σημαντικότερου αμερικανού ηγέτη του 20ου αιώνα.

5. Spartacus (1960): Για την κινηματογράφηση της πραγματικής ιστορίας του σκλάβου που έγινε ηγέτης επανάστασης στην αρχαιότητα «διορίστηκε» μία dream-team της βιομηχανίας. Ο Dalton Trumbo στο σενάριο, ο Stanley Kubrick στη σκηνοθεσία και οι λαμπεροί Kirk Douglass και Laurence Olivier να πρωταγωνιστούν, εύκολα έκαναν τον Spartacus την πιο επιτυχημένη εμπορικά ταινία της Universal. 57 χρόνια αργότερα η ταινία έχει καταφέρει παρά την πρώιμη τεχνολογία της όχι μόνο να διατηρήσει αλλά και να επιμηκύνει τις επικές της διαστάσεις αλλά και να αποτελεί ένα από τα πάντα σχετικά φιλμ που έχει βέβαια μεταπηδήσει στα στενά αλλά σημαντικά πλαίσια της τηλεόρασης μας.
spartacus
4. Raging Bull (1980): Το Οργισμένο Είδωλο βασίστηκε στη βιογραφία του αυτοκαταστροφικού μποξέρ Jake LaMotta του οποίου η σωματική και συναισθηματική ένταση και βία τον οδηγούσε από τη μία σε πρωτάκουστες αθλητικές επιτυχίες μέσα στο ρινκ και από την άλλη κατέστρεφε την προσωπική του ζωή. Η ερμηνεία του DeNiro είναι όντως ασύλληπτη και εξωθείται σε πρωτόγονα για τον ίδιο μήκη και βάθη εν μέρη χάρη στον εκπληκτικό Joe Pesci που έχει απέναντι και δίπλα του. Πρωταγωνιστής της ταινίας είναι, όμως, ο Martin Scorsese που επέμεινε για την ασπρόμαυρη λήψη και δικαιώθηκε με τα πιο ρεαλιστικά οπτικά σε σκηνές μποξ αλλά και τους πιο ειλικρινείς εσωτερικούς μονολόγους που κάνουν το θεατή να λαχανιάζει από τη συναισθηματική εξάντληση. Ένα πραγματικό βιογραφικό κινηματογραφικό ποίημα που χάρισε στο Bobby το δεύτερο Όσκαρ και στο ζευγάρωμα DeNiro-Scorsese μία θέση στην πλατεία των «μεγάλων».

3. Spotlight (2015): Η ιστορία για το κύκλωμα παιδεραστίας στους κύκλους της Καθολικής Εκκλησίας που «ξεσκέπασε» η Boston Globe, για πολλούς θα μπορούσε να είναι μόνο προϊόν αρρωστημένης Χολιγουντιανής φαντασίας. Δυστυχώς όμως, πρόκειται για την πραγματική ιστορία που συγκλόνισε την τοπική κοινωνία της Βοστώνης το 2002. Από την επιλογή και μόνο του cast καταλαβαίνει κανείς τον τόνο που πρόκειται να υιοθετήσει η συγκλονιστική πραγματικά ταινία: πρόκειται για ένα cast ήρεμων δυνάμεων που δεν ηρωοποιούν τους δημοσιογράφους αλλά καταδεικνύουν ποια ακριβώς θα έπρεπε να είναι η δουλειά τους. Χωρίς ακραιότητες σε μία ιστορία που απαιτεί λεπτούς σκηνοθετικούς χειρισμούς ο McCarthy διακριτικά στρίβει την κάμερα προς όλο το δυτικό πολιτισμό που επέτρεψε τα ανήκουστα. Το μόνο που μένει για αυτήν την ταινία ώστε να αντιμετωπιστεί ως της αξίζει είναι το τεστ του χρόνου
.
2. 12 Years A Slave (2013): Μία αφήγηση από τα πέτρινα χρόνια της Αμερικάνικης ιστορίας από τις χιλιάδες που έχουμε δει και ακούσει και από τις δεκάδες χιλιάδες που δεν θα δούμε ούτε θα ακούσουμε ποτέ. Ο Solomon Northup είναι βιολιστής, Αφροαμερικάνος και ελεύθερος όταν απαγάγεται και πωλείται σα σκλάβος το 1841. Η ταινία αποτελεί μία βιογραφική ελεγεία που έντεχνα φέρει τις πολεμικές μιας εποχής περασμένης αλλά πάντα αισθητής στο σήμερα. Ποτέ άλλωστε η ανάγκη για ελευθερία και προσωπική αξιοπρέπεια δεν θα πάψουν να είναι έννοιες ζωτικές και καθόλου δεδομένες για κανέναν μας.

1. Lawrence of Arabia (1962): Όταν μιλάμε για βιογραφίες-έπη είναι η πρώτη που θα έπρεπε να έρχεται στο μυαλό. Η ιστορία του T.E. Lawrence Βρετανού συγγραφέα, αρχαιολόγου, διπλωμάτη, στρατιωτικού που ενεπλάκη σημαντικά στην Αραβική επανάσταση ενάντια στους Οθωμανούς κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ταινία διαρκεί 3 ώρες και 36 λεπτά, έχει δύο πράξεις οι οποίες χωρίζονται από ένα μεγαλοπρεπέστατο Intermission ακριβώς όπως αρμόζει στα έπη. Ο David Lean σκηνοθετεί ορισμένα κινηματογραφικά μεγαθήρια όπως ο Anthony Quinn, o Peter O’Toole και ο Omar Sharif και όλοι μαζί κατασκευάζουν μία ταινία-χρονομηχανή που σε μεταφέρει σε μία εποχή όταν η βιομηχανία ήταν πιο φιλόδοξη, πιο εκλεπτυσμένη και πιο ρομαντικά αφελής από ποτέ.

cityculture.gr/ γράφει η  Άντα Λειβαδά