Την τραγωδία του Ευριπίδη «Φοίνισσες» παρακολουθήσαμε στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, από το Εθνικό θέατρο του Σαράγεβο της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, στο πλαίσιο της 2ης συνάντησης νέων καλλιτεχνών ΝΑ. Ευρώπης, με θέμα Αρχαίο Δράμα και Πολιτική- H Αναζήτηση του Κωμικού.
Με μελαγχολική μουσική ξεκίνησε η παράσταση. Με ελάχιστα σκηνικά (και αντικείμενα, όπως οι κυβιστικές μάσκες) σχηματοποιήθηκε ευέλικτα ο εσωτερικός και εξωτερικός χώρος της δράσης ως τοίχος ανακτόρου και τείχη-πύλες της αρχαίας πόλης Θήβας.
Το πολυεπίπεδο σχήμα της παράλληλης εξέλιξης των ιστοριών, έδωσε ενδιαφέρουσα τροπή στην παράσταση, τονίζοντας άμεσα και έμμεσα τις διαπολιτισμικές συμπλεύσεις και διασυνδέσεις μύθων και σύγχρονης πραγματικότητας.
Υποκριτικά οι ρόλοι εκφράστηκαν με ποικίλες διαθέσεις και σε αμφίσημες αναγνώσεις δραματικής έντασης και κωμικών σημείων.
Η δράση των προσώπων εξελίσσονταν σχηματικά ενώπιον μαρτύρων-θεατών: Χορός ξένων γυναικών- πρωταγωνιστές του δράματος.
«Φοίνισσες», από το Εθνικό θέατρο του Σαράγεβο της Βοσνίας Ερζεγοβίνης
Το αισθητικό πλαίσιο της παράστασης υπογραμμίστηκε από συμβολισμούς αντιθετικών και συμπληρωματικών εικόνων. Στην αντιπαράθεση και διεκδίκηση της εξουσίας και των τιμών της, αποκαλύφθηκε το παρελθόν ανίερων πράξεων και το πλαίσιο των Νόμων του κράτους και του εθιμικού Δικαίου σε ένα πλέγμα συμπεριφορών – αγώνα λόγων .
Οι τρεις γυναίκες-Χορός- των Φοινισσών, φάνταζαν ξένες και φερμένες από αλλού με τις κόκκινες και χρυσαφένιες λάμψεις της Ανατολής στα κοστούμια τους. Το φόρεμα της Ιοκάστης ήταν μαύρο με λευκές πινελιές στις σκισιματιές του και τα μαλλιά της στο αρχαίο σχήμα. Ο Πολυνείκης έμοιαζε έτοιμος να παλέψει σαν ενήλικος πολεμιστής και σαν παιδί με τις τιράντες του.
Ο Ετεοκλής έδειχνε άκαμπτα άνετος με το κοστούμι της εξουσίας που παράτυπα κρατά ανατρέποντας και καταπατώντας κανόνες Δικαίου. Ο Μάντης είχε μια περιπλεγμένη τραχηλιά στη λιγνή του φιγούρα (γυναίκα σε ρόλο ανδρικό). Η σκακιέρα ήταν στα πόδια του πολιτικού αρχηγού Κρέοντα και στο μυαλό του μια ταλάντωση επιλογής (γιος – πόλη). Ο γιος του παραδίδεται και θυσιάζεται γυμνός για το καλό της πόλης και στο λευκό φόρεμα της Αντιγόνης με τα μακρυά μαλλιά, αντιφέγγιζε μια αθώα ανυπότακτη λάμψη. Το πρόσωπο και η μορφή του Οιδίποδα, με το χλωμό προσωπείο μιας αλλόκοτης μορφής που υπερέβη τα ανθρώπινα μέτρα, είχε την μετατόπιση της ύβρεως και την αυτοτιμωρία της απώλειας της όρασης στην αναζήτηση τόπου εξορίας και θανάτου.
Στη συζήτηση που ακολούθησε μετά την παράσταση, ειπώθηκε πως η επιλογή του έργου έγινε και για λόγους βιωματικής- ιστορικής και πολιτικής- διερεύνησης, αναζήτησης της ατομικής-συλλογικής ταυτότητας στη βάση της εμβάθυνσης στο νόημα του μύθου.
«Φοίνισσες» του Ευριπίδη
Σκηνοθεσία: Ozren Prohic
Διασκευή: Lade Kastelan
Περιγραφή
Οι «Φοίνισσες» του Ευριπίδη, σε διασκευή Lade Kastelan, είναι ένα έργο που συνομιλεί με το σήμερα. Το μοτίβο των δύο αδελφών που αλληλοσκοτώνονται, εξαιτίας της μανίας τους για εξουσία, το συναντάμε σε διάφορους μύθους σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Οι γυναίκες από τη Φοινίκη μας φέρνουν στον νου τους σημερινούς πρόσφυγες, που αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον σε ξένο τόπο, χάνουν κατά μία έννοια την ίδια τους την ταυτότητα. Η παράσταση υιοθετεί μια πιο φεμινιστική ανάγνωση και, ταυτόχρονα, εστιάζει στην παθητικότητα με την οποία τα πρόσωπα της σκηνής αναμένουν την τραγική έκβαση των γεγονότων που συμβαίνουν εκτός σκηνής. Η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον διαρκώς ματαιώνεται, όσο οι άνθρωποι παραμένουν απλοί θεατές της ιστορίας.
Σκηνοθεσία: Ozren Prohic
Σκηνογραφία: Vedran Hrustanović
Κοστούμια: Lejla Hodzic
Χορογραφία: Zrinka Lukčec-Kiko
Μουσική: Asim Horozić, Toni Toplan
Δραματουργία: Džejna Hodžić
Σχεδιασμός φωτισμού: Moamer Šaković
Σχεδιασμός αφίσας: Mila Melank
Οδηγός σκηνής: Nihad Kapic
Υποβολέας: Esmeralda Abdijević
Διανομή: Sanela Pepeljak, Amra Kapidzic, Mona Muratovic (Φοίνισσες), Mediha Musliovic (Ιοκάστη), Aldin Omerović (Πολυνείκης), Vedran Đekić (Ετεοκλής), Ermin Sijamija (Κρέοντας), Emina Muftić (Τειρεσίας), Nerman Mahmutović (Μενοικέας), Anja Drljevic (Αντιγόνη), Slaven Vidak (Οιδίποδας)
cityculture.gr / «Φοίνισσες» από το Εθνικό θέατρο του Σαράγεβο της Βοσνίας Ερζεγοβίνης / κριτική Άγγελα Μάντζιου