Το δαχτυλίδι της μάνας στη Θεσσαλονίκη στο
Δημοτικό Θέατρο Άνετον -53α ΔΗΜΗΤΡΙΑ
Πρωτόγονα δυναμική στην έκφρασή της, συγκινητικά απλή στους τρόπους της, σαν μια τελετουργία μύησης σ’ έναν κόσμο παραμυθητικό και αρχέγονο, ήταν η παράσταση, Το Δαχτυλίδι της Μάνας, που παρακολουθήσαμε στο Δημοτικό Θέατρο Άνετον, από την θεατρική ομάδα C for Circus, ενταγμένη στο πρόγραμμα των 53ων Δημητρίων.
Ο σκηνικός χώρος, σκοτεινός στο βάθος του, με μία εξέδρα- βάθρο-τραπέζι-τραμπάλα ισορροπιών στο κέντρο, έγινε ο πολυμορφικός τόπος της αφηγηματικής δράσης ενός πολυθεματικού παραμυθιού με τον έμμετρο ποιητικό τρόπο στο ηχόχρωμα της ντοπιολαλιάς των ανθρώπων της Ηπείρου και στους ήχους του φυσικού κόσμου. Αυτοί οι ανάμικτοι μουσικοί και γλωσσικοί ήχοι ήταν ευδιάκριτοι σε όλο το φάσμα της παράστασης, δίνοντας ζωηρό παλμό στο θεατρικό στίγμα της ιστορίας.
Με το δημοτικό τραγούδι, Κάτω στα δασιά πλατάνια, τραγουδισμένο από την ομάδα των ηθοποιών, ξεκίνησε η παράσταση. Παράλληλα, στον πολυφωνικό μουσικό τόνο φωνών και οργάνων, εισχώρησαν και οι μοντέρνοι ήχοι της ηλεκτρικής κιθάρας, υπογραμμίζοντας την ακατάλυτη συνέχεια της μουσικής γλωσσικής έκφρασης μέσω των βιωμένων ήχων της λαϊκής δημοτικής παράδοσης, των διηγήσεων των ιστοριών, των παραμυθιών, των θρύλων, στον απόηχο της συλλογικής μνήμης πανηγυριών, τελετουργιών και λαϊκών δρώμενων και στην θεματική αλληλουχία και τον διασκελισμό της ποίησης.
Σκηνοθετικά δόθηκε έμφαση σ’ αυτούς τους πολλαπλούς τρόπους της αφήγησης με εναλλαγές λόγου και μουσικής, εύπλαστες θεατρικές εικόνες, επαναλήψεις, χειρονομίες, υπονοήσεις, υποδείξεις, σιωπές και παύσεις.
Το φως και το σκοτάδι υπήρξαν κι αυτά μέσον για να ξετυλιχτεί η ιστορία του αποχαιρετισμού και να εκφραστεί η λαχτάρα της ζωής του νέου ανθρώπου- Ποιητή που απευθύνεται στη μάνα, στην αγαπημένη του, στην κοινωνική ομήγυρη και στον φυσικό κόσμο που περιβάλλει και τρέφει το όνειρό του.
Αυτό το μοτίβο φως- σκοτάδι- ημίφως, χρησιμοποιήθηκε εμφατικά στην παράσταση για να ακουστεί ο ποιητικός λόγος της ιστορίας, στον καταφατικό συμβολισμό της γιορτινής φωτεινής νύχτας των Χριστουγέννων και στον αποφατικό υποσυνείδητο φόβο του σκότους του θανάτου. Αφήνοντας τους θεατές να δουν στο φως, στο πρώτο μέρος της παράστασης, τις μορφές- συμβολικές φιγούρες και να ακούσουν στο σκοτάδι, στο δεύτερο μέρος, όλες τις φωνές, ο σκηνοθέτης ανέδειξε πολύτροπα έναν κόσμο ονείρου και πραγματικότητας και μια κοινωνία- κοινότητα χωριού με το αλάνθαστο αισθητικό κριτήριο του ποιητικού λόγου σε αλληλεπίδραση.
Διερευνώντας το θαύμα της ζωής και τη στιγμή αποδοχής του θανάτου, η αφήγηση αντήχησε ως νοσταλγική υπόκρουση παραμυθιών και θρύλων που έθρεψαν την φαντασία της παιδικής ηλικίας, μιλώντας για ζωτικά θέματα του κοινωνικού και φυσικού κόσμου (ζωή-θάνατος-έρωτας-φαντασία-τέχνη) στο πεδίο της παραδοσιακής κοινωνίας.
Οι ηθοποιοί της παράστασης έδωσαν με νεανική ορμή, φρεσκάδα και εκφραστική δύναμη καλλιτεχνίας, αισθηματικές και αισθητικές αποχρώσεις στους ατομικούς, στους ομαδικούς -και σε διαμοίραση- ρόλους που υποδύθηκαν. Αφήνοντας να κυλήσουν τα διαχρονικά νοήματα με τον παλιό στην έκφραση τρόπο και με τον σύγχρονο στην ουσία αναπαλμό, έδωσαν το ποιητικό εύρος της ιστορίας, σε μια παράσταση μοντέρνα με την πολύτροπη θεατρικότητα παγανιστικών μοτίβων.
Στη συμβολική εικόνα από το Δαχτυλίδι της Μάνας, κειμήλιο ζωής και υποθήκη κληρονομιάς γενεών, αναδύθηκε ο αυθεντικός πολιτισμικός χαρακτήρας της λαϊκής παράδοσης και η διαχρονία της ποίησης σε μια θεατρική γιορτή μυσταγωγίας και ονείρου.
Το Δαχτυλίδι της Μάνας, από την θεατρική ομάδα C for Circus
Συγγραφέας: Γιάννης Καμπύσης.
(Με έναυσμα ένα έργο του 1898, γραμμένο από τον Γιάννη Καμπύση, το “Δαχτυλίδι της μάνας” εμπνέεται από τη ζωή του ποιητή και πεζογράφου Κώστα Κρυστάλλη).
Σκηνοθεσία: Παύλος Παυλίδης
Δραματουργία: Παύλος Παυλίδης, Αθηνά Σακαλή
Κατασκευή σκηνικού: Σπύρος Δουκέρης
Κοστούμια: Λίνα Σταυροπούλου
Σχεδιασμός φωτισμών: Ιωάννα Ζέρβα
Μουσική διδασκαλία: Βαλέρια Δημητριάδου
Πιάνο, νταούλι, ηλεκτρική κιθάρα, τρομπόνι, μελόντικα: C. forCircus
Βοηθός σκηνοθέτη: Αθηνά Σακαλή
Φωτογραφίες: Χρήστος Συμεωνίδης, Νίκος Πανταζάρας
Βίντεο: Μαρία-Ελισάβετ Κοτίνη
Παίζουν: Παναγιώτης Γαβρέλας, Χρύσα Κοτταράκου, Αθανασία Κουρκάκη, Ειρήνη Μακρή, Νικόλας Παπαδομιχελάκης, Νατάσα Ρουστάνη, Σπύρος Χατζηαγγελάκης
cityculture.gr / Τα δαχτυλίδι της μάνας / κριτική Άγγελα Μάντζιου