Αλφαβητάρι εντόμων
Δήμητρα Κολλιάκου
Εκδόσεις Πατάκη, 2018
412 σελ.
ISBN 978-960-16-7861-0
« Σπαράγματα από άλλη ύλη έγιναν η άκρη του νήματος για την περιπλάνηση στον λαβύρινθο. Στίχοι, μύθοι, κείμενα πεζογραφικά, άρθρα επιστημονικά, πρόσωπα και πράγματα του ευρωπαϊκού βορρά και νότου. Πηγή έμπνευσης υπήρξαν και τα ίδια τα έντομα, που άρχισα να τα βλέπω γι’ αυτό που όντως είναι: μικρά παράξενα κοσμήματα στον κόσμο που μοιραζόμαστε μαζί τους». ( Επίμετρο). Σελ. 408
Αλφαβητάρι εντόμων
Γράμματα ενός ιδιότυπου ακροφωνικού αλφαβήτου, συνιστούν ένα λεξικό περιπλάνησης και παρατήρησης εντόμων και ανθρώπων. Γράμματα -επιστολές, εμπνευσμένες από την γοητεία και απογοήτευση του μύθου και της πραγματικότητας της Ευρώπης, αποτελούν την πρωτότυπη ύλη του βιβλίου «Αλφαβητάρι Εντόμων».
Τα κεφάλαια του βιβλίου διαρθρώνονται ως συναντήσεις και διασταυρώσεις ανθρώπων και εντόμων, χωρών και τόπων, μύθων και εικόνων: νήματα του προσωπικού ίχνους διαδρομής της συγγραφέως, ως μια ελάχιστη αιώρηση στον «κόσμο» που μας περιβάλλει πολυσήμαντα με τις δονήσεις του.
Οι αυτοτελείς ιστορίες των θεματικών κεφαλαίων με αφορμή ένα έντομο καταγράφουν συμπεριφορές και χαρακτήρες σε μια διαπλοκή σκέψεων, σχέσεων και συνομιλιών, υφαίνοντας ένα πολυπρισματικό προσωπικό υλικό αφήγησης.
Τα έντομα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, αποτελούν αφόρμηση καταγραφής ιστοριών με συμπληρωματικές παρεμβολές κειμένων. Έντομα, άνθρωποι, πόλεις, ιστορίες, έργα τέχνης και επιστημονικά δεδομένα, έρευνες, μελέτες, βιώματα και πληροφορίες, συσχετίζονται σε μικρούς και μεγάλους κύκλους ως ψηφίδες μύθων και πραγματικότητας Ευρωπαϊκής- και όχι μόνο- Ιστορίας.
Επιστήμες και επιστήμονες σπουδαγμένοι και ερασιτέχνες, βιβλία, ποιητές και συγγραφείς, τέχνες (θέατρο, ζωγραφική, μουσική, κινηματογράφος) και τεχνικές, πυροδοτούν τον ρυθμό αφήγησης μελετώντας και αποτυπώνοντας κινήσεις αντίδρασης και πεδία θεώρησης- εστίασης στη δυναμική του φυσικού κόσμου των εντόμων.
Η πρωτοπρόσωπη και τριτοπρόσωπη αφήγηση, το λεπτό λεκτικό χιούμορ που αναδύεται ανεπαίσθητα, οι συσχετισμοί των ιστοριών και οι πυκνές πληροφορίες, δίνουν στο κείμενο μια διάσταση ανοίγματος του κάδρου στον μεγάλο κύκλο. Με την κομψότητα και το απλό στυλ των μικρών φράσεων, με τις επαναλήψεις και την ποικιλοτροπία των συνδυασμών, το αλφαβητάρι έχει χαρακτηριστικά των πολυεπιστημονικών πρακτικών εργαλείων και μια βιωματική επεξήγηση στην θεωρία της εκδοχής του.
Τεχνολογία λογοτεχνίας με λέξεις-κλειδιά κατά τον τρόπο μελέτης των πανεπιστημίων, των εργαστηρίων, και των συνεδρίων. Σε θεματικό- υφολογικό μετατοπισμό πλαισίου αφήγησης άλλων εποχών και υπό το πρίσμα συντονισμών και αλληλεπιδράσεων του επί μέρους με το όλον, σχηματοποιείται ένα θραυσματικό και λεπτομερές αποτύπωμα-ίχνος του κόσμου μας.
« Λίγους μήνες πριν κοπεί βίαια το νήμα της ζωής του, ο Παζολίνι διακήρυξε την εξαφάνιση των πυγολαμπίδων. Είχαν αρχίσει να εξαφανίζονται, ισχυρίστηκε, ήδη απ’ τη δεκαετία του εξήντα. Παρά τις εκατόμβες του πολέμου, τα πράγματα δεν άλλαξαν: τον φασισμό που αγωνίστηκε να καταστείλει η Ευρώπη διαδέχτηκε ένας νέος φασισμός καταναλωτικού ηδονισμού. Οι κωλοφωτιές έγιναν πλέον η ανάμνηση κάποιου άλλου παρελθόντος. Και περιέγραψε νοσταλγικά τη δυσκολία που έχει ένας άνθρωπος μεγάλος, με μνήμη αυτού του παρελθόντος των «πυγολαμπίδων», να ξαναβρεί στους σύγχρονους νέους νέο τον εαυτό του. Μιλούσε πρώτα απ’ όλα για κείνον τον ίδιο;». [(Κωλο)φωτιά] Φ Σελ. 368-369
« Ήθελα να σ’ αγαπώ με μια αγάπη ανάλαφρη. Να μην απαιτώ να μη σε κουράζω.(…). Στη Σουμάτρα βλέπουν το φεγγάρι σαν αράχνη. Τον ψηλότερο ουρανό τον κρατάει μια αράχνη. Όταν στο νησί Νίας το φεγγάρι πεθαίνει, η ψυχή του γίνεται αράχνη και το ξαναϋφαίνει». [Αράχνη] Α Σελ. 31
«Τρέμοντας στάθηκα ν’ αφουγκραστώ· η λιακάδα πήρε το ρίγος του χιονιού, όταν κατάλαβα πως έλεγε στις μέλισσες για κάποιον που έκανε το ταξίδι που θα κάνουμε όλοι». [ Bee, Μέλισσα] John Greenleaf Whitter, «Το λες στις μέλισσες» (1858, απόσπασμα). Σελ. 19
« Να ο σκαραβαίος σου» δεν αποκλείεται να μου έλεγε ο Γιουνγκ, μπροστά στον σκαραβαίο αχθοφόρο που θ’ αντικρύζαμε μαζί στην εξοχή. Κι εγώ θα του εξιστορούσα πράγματα που δεν τα ήξεραν στην εποχή του». [Χρυσόμυγα] Αυτό στο οποίο αντιστέκεστε επιμένει. Carl Yung Χ Σελ. 401
« Με αφορμή τις πεταλούδες, είχαν συναντηθεί». [Εντομολόγος] Ε Σελ. 99
«Στα γαλλικά, “έχω την κατσαρίδα” πάει να πει “ έχω κατάθλιψη”» είπε διακριτικά η Μανόν. [Κατσαρίδα] Κ Σελ. 115
Αγαπημένη μου Ευρώπη, Σελ. 9
« Όλα στο τέλος θα παραδοθούν στο βασίλειο των εντόμων». [Ζβουβ] Ζ Σελ. 208
cityculture.gr / Αλφαβητάρι εντόμων / κριτική βιβλίου / Άγγελα Μάντζιου