Βρικόλακες (θέατρο Τέχνης) | κριτική παράστασης

Written by

Βρυκόλακες | κριτική παράστασης Αμφιτρίτη Ιωαννίδου

Περιήγηση στο μουσείο των παλιών ιδεών

Όπως υπονοείται από τον τίτλο της παρούσας κριτικής, η παράσταση Βρικόλακες του ιδιαίτερου σκηνοθέτη Δημήτρη Καρατζά δίνει την αίσθηση ότι η δράση εκτυλίσσεται σε έναν μουσειακό χώρο. Και αυτή η αίσθηση δίνεται αμέσως μόνο αν κοιτάξει κανείς το σκηνικό της Κλειούς Μπομπότη , ένα πραγματικά εικαστικό και γεμάτο κρυφά νοήματα σκηνικό.
Κάθε αντικείμενο είναι τοποθετημένο σαν έκθεμα περιμετρικά γύρω από τη σκηνή όπως για παράδειγμα η πίπα του νεκρού πατέρα, ένα μουσικό κουτί, μια κρεμάστρα κ.α. Όμως δεν μένουμε σε αυτό. Η σκηνοθετική γραμμή της παράστασης παρουσιάζει ένα ενδιαφέρον το οποίο υποστηρίζει το σκηνικό και το απογειώνει.

Η κα. Άλβινγκ, κυρίαρχη φιγούρα και εμβληματική παρουσία που ενσαρκώνεται από την Ρένη Πιττακή, έρχεται αντιμέτωπη με τις επιλογές της. Υποκινούμενες φυσικά από τον Πάστορα Μάντερς, τον κρυφό έρωτά της που όμως ποτέ δεν κατάφερε να εκπληρωθεί. Πρόκειται για μία γυναίκα που έζησε μία ζωή σύμφωνα με τις συμβάσεις και τις νόρμες που επιβάλει η κοινωνία, η εκκλησία, το συζυγικό καθήκον.

Παρόλο που ο άντρας της αποδείχτηκε διεφθαρμένος, παρόλο που αποδείχτηκε ακατάλληλος τόσο για σύζυγος όσο και για πατέρας λόγω των συνηθειών του και του χαρακτήρα του η κα. Άλβινγκ παρέμεινε πιστή στην οικογενειακή εστία της και τώρα πληρώνει τις συνέπειες.

Αδιαμφισβήτητα είναι ριζοσπαστικό το γεγονός ότι ένα έργο του 19ου αι. αποτυπώνει μία ξεκάθαρη επίθεση στο θεσμό του γάμου και της οικογένειας έτσι όπως πρέπει να είναι σύμφωνα με τις κοινωνικές και θρησκευτικές επιταγές. Αντί να εστιάσει στο αίσθημα για ελευθερία που σίγουρα θα είχε αυτή η γυναίκα και στην εκτόνωση του ενδεχομένως μέσω σύναψης παράλληλης σχέσης με άλλον άντρα ή κάτι παρεμφερές (καλοφτιαγμένο έργο), εστιάζει στο ακριβώς αντίθετο. Τι θα συμβεί εάν ακολουθήσω κατά γράμμα αυτές τις επιταγές χωρίς ίχνος παραστρατήματος; Και ιδού τα αποτελέσματα. Μία κληρονομική θανατηφόρα ασθένεια, μία παραλίγο αιμομικτική σχέση, η καταστροφή της ζωής σχεδόν όλων των ηρώων.

Ενδεχομένως χειρότερα από την εγκατάλειψη της συζυγικής εστίας και αναζήτησης μιας καλύτερης και πάνω από όλα ελεύθερης ζωής.
Όλοι οι ήρωες, εκτός από τον Όσβαλντ, περπατούν σε ευθείες γραμμές με έναν κάπως μηχανικό, φορμαλιστικό τρόπο δίχως ελευθερία κινήσεων. Ο Πάστορας Μάντερς, ενώ δεν αποτελεί μέλος της οικογένειας, παίζει κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωσή της. Βρίσκεται εκεί συνεχώς, αν όχι ως φυσική παρουσία, νοητά. Είναι αυτός που κινεί τα νήματα και ορίζει σε πολλά σημεία τις κινήσεις των υπολοίπων.

Χειρονομίες με στόχο της υποταγή στην εξουσία του είναι πανταχού παρούσες μη αφήνοντας τον θεατή να ξεχνά ότι αυτός είναι ο αφέντης όλων και ορίζει τη μοίρα τους χωρίς να διστάζει πολλές φορές να εκμεταλλευτεί αυτή την εξουσία. Από την άλλη ο Όσβαλντ είναι ένα πρόσωπο που έρχεται από αλλού, από το Παρίσι, την πόλη του φωτός. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι είναι ο μόνος που συμπεριφέρεται με έναν πιο ρεαλιστικό και απλό τρόπο. Έχει φύγει από μικρή ηλικία από την οικογενειακή εστία επομένως έχει ξεφύγει κατά κάποιο τρόπο από όλες αυτές τις απαρχαιωμένες ιδέες και είναι ελεύθερος. Μέχρι ένα σημείο βέβαια. Διότι ούτε αυτός δεν κατάφερε στην πραγματικότητα να γλιτώσει αφού έχει κληρονομήσει αφροδίσιο νόσημα από τον πατέρα του και είναι καταδικασμένος να πεθάνει. Η κληρονομικότητα αποτελεί καίριο ζήτημα που απασχόλησε τον Ίψεν καθώς γίνεται πλέον φανερό ότι δεν μπορεί κανείς να γλιτώσει από τα γονίδια.

Όλοι οι ηθοποιοί ανταποκρίνονται πλήρως στις απαιτήσεις της παράστασης δημιουργώντας ένα αισθητικά όμορφο και ομοιογενές σύνολο. Δεν θα ήταν σωστό να ξεχωρίσουμε τη Ρένη Πιττακή η οποία προφανώς είναι μια «παλιά» και έμπειρη ηθοποιός, συνυφασμένη με το Θέατρο Τέχνης, καθώς όλοι συντελούν στη διαμόρφωση αυτού του αποτελέσματος. Για μια ακόμα φορά ο Καρατζάς έφερε μία φρέσκια ματιά σε ένα κλασσικό και πολυπαιγμένο έργο δίνοντας την ευκαιρία στο ελληνικό κοινό να προβληματιστεί και να έρθει σε επαφή με κάτι πρωτοποριακό.

cityculture.gr | Βρικόλακες | κριτική παράστασης Αμφιτρίτη Ιωαννίδου