Η ανάπλαση του ανθρώπινου σώματος, Alejandro Maestre Gasteazi – Julián Cánovas Yañez

Written by

Ο νεαρός γλύπτης Julián CánovasYañez, χρησιμοποιώντας τον ίδιο του τον εαυτό ως μοντέλο, προσπάθησε και πραγματοποίησε μια κατάδυση στα βάθη του εαυτού του, όπου συγκέντρωσε όλες τις αρχέτυπες μνήμες του ανθρώπου, που αποκαλύπτουν τις πιο μυστικές μορφές της ουσίας του όντος. Πέρα από τα όρια αυτού του κλειστού κόσμου αρχίζει η περιοχή του άγνωστου, του άμορφου και ασχημάτιστου.  Σύμφωνα με ένα γνωστό ρητό, «όποιος κοιτάζει προς τα έξω ονειρεύεται, ενώ όποιος κοιτάζει μέσα του ξυπνάει».

          Την εμπειρία του αυτή θέλησε να μοιραστεί μαζί μας. Βασικός συνεργάτης του σε αυτό το εγχείρημα υπήρξε ο γνωστός φωτογράφος Alejandro Maestre Gasteazi, ο οποίος παρακολούθησε με το φακό του όλα τα στάδια αυτής της ανάπλασης του Εγώ και κατόπιν δημιούργησε στο «σκοτεινό θάλαμο» (το σημερινό Photoshop) εικόνες που προβάλλουν τον ιστορικά προσαρμοσμένο άνθρωπο σε έναν πνευματικό κόσμο απείρως πλουσιότερο απ’ τον κλειστό κόσμο της «ιστορικής του στιγμής». Ο Alejandro απέδειξε ότι Τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν.

Η δημιουργία του ανθρώπου

κα πλασεν Θες τν νθρωπον, χον π τς γς, κα νεφύσησεν ες τ πρόσωπον ατο πνον ζως, κα γένετο νθρωπος ες ψυχν ζσαν. (Γεν. 2,7)

          Σύμφωνα με τον επίσημο Χριστιανισμό, στο έργο της θείας δημιουργίας και στο μέσο αυτού ως κρίκος που συνδέει τον υλικό και πνευματικό κόσμο, στέκει ο άνθρωπος. Αυτός αποτελεί την κατακλείδα και το επιστέγασμα των θείων δημιουργημάτων και την κορωνίδα της επιγείου δημιουργίας. Ο άνθρωπος με το σώμα του, που είναι γήινο και υλικό, συνδέεται με το φυσικό κόσμο και ως δημιούργημα ανήκει σε αυτόν. Με την ψυχή του όμως και το πνεύμα του, το ευγενέστερο τούτο στοιχείο του, που ως αξία δεν συγκρίνεται με το σώμα, συνδέεται προς τον πνευματικό κόσμο και ανήκει κυρίως σε αυτόν. Έτσι, ο άνθρωπος υπερέχει τα μέγιστα από τον υπόλοιπο γήινο και υλικό κόσμο. Την υπεροχή του αυτή την αποδεικνύει και ο πολύ ιδιαίτερος και εξαιρετικός τρόπος της δημιουργίας του. Ενώ όλα τα άλλα δημιουργήματα ο Θεός τα έκανε με ένα δημιουργικό του πρόσταγμα γενηθήτω, για τον άνθρωπο χρησιμοποίησε άλλο τρόπο. Ο ίδιος ο Θεός προσωπικώς επεμβαίνει και πλάθει το σώμα από χώμα, έπειτα δε εμφυσά στο σώμα πνοή ζωής, την ψυχή δηλαδή, και καταρτίζεται ο άνθρωπος σε έμψυχο ον.

          Διαβάζοντας τους κοσμογονικούς μύθους των διαφόρων θρησκειών, είναι ενδεικτικό ότι η δημιουργία του κόσμου ξεκίνησε από μία αυθαίρετη και απροσδιόριστη δύναμη. Επίσης απροσδιόριστος, είναι και ο χρόνος της δημιουργίας του ανθρώπου. Οι μύθοι των λαών αδυνατούσαν να δώσουν μία λογική εξήγηση στο «πως» και «πότε» δημιουργήθηκε. Οι πρώτες προσπάθειες να κατανοήσει ο άνθρωπος τα φυσικά φαινόμενα ξεκίνησαν από την ανάπτυξη της φιλοσοφίας. Η φιλοσοφία έθεσε τα θεμελιώδη ερωτήματα της ύπαρξης του κόσμου και των φυσικών φαινομένων, τα οποία προσπαθούν να ερμηνεύσουν πια οι φυσικές επιστήμες και όχι οι θρησκείες με τους διάφορους μύθους τους. Έτσι οι πρώτοι Έλληνες φιλόσοφοι, παρατηρούν τη φύση και τα φαινόμενά της. Οι άνθρωποι άρχισαν να μελετούν συστηματικά και εμπεριστατωμένα το περιβάλλον, να αμφισβητούν αυτά που παρατηρούν γύρω τους και να στηρίζουν τις απόψεις τους στη λογική. Αυτό σαφώς προαπαιτούσε την εξέλιξη των νοητικών διαδικασιών του ανθρώπου, τη συνειδητοποίηση της ικανότητας επίδρασης που είχε στο γύρω περιβάλλον του και της ικανότητας να παρατηρεί, να ταξινομεί και να μελετά τα πάντα γύρω του μέσα από μια συγκεκριμένη διαδικασία. Αρχίζει πλέον η ανθρωπότητα να ερευνά και να ψάχνει τις απαντήσεις στα μεγάλα «γιατί» της φύσης μέσω επιστημονικών μεθόδων και διαδικασιών.

          Η πιο δημοφιλής άποψη για τη λέξη άνθρωπος και φυσικά για αυτό που δηλώνει, ετυμολογεί τη λέξη από το «άνω»+«θρώσκω» (αναπηδώ)+«όπωπα» (παρακείμενος του «ορώ», δηλ. βλέπω). Δηλαδή, αυτός που πορεύεται και κοιτάζει προς τα πάνω. Αυτή η άποψη βρίσκει θερμότερη αποδοχή στους θεολογικούς και θρησκευτικούς κύκλους, καθώς υπονοεί την πορεία του ανθρώπου προς το Θεό. Ωστόσο, επικρατέστερη ετυμολόγηση της λέξης, η οποία είναι αποδεκτή από την πλειονότητα της επιστημονικής γλωσσολογικής κοινότητας, είναι: «άνδρας»+«ωψ» (γεν. ωπός), δηλαδή, αυτός που έχει την όψη ανδρός. Στην αρχαιότητα ο «άνδρας» (ανήρ) υποδήλωνε και τα δύο φύλα, δηλαδή τον άνθρωπο.

          Η ελληνική γλώσσα, είναι η μόνη εννοιολογική γλώσσα του κόσμου, δηλαδή η μόνη γλώσσα στην οποία το σημαίνον (όνομα) εμπεριέχει απολύτως και άνευ παρερμηνείας το σημαινόμενον (νόημα). Το ότι δίδονται σήμερα διά κάθε λέξη της ελληνικής καθομιλουμένης διάφορες ερμηνείες, αυτό είναι απόδειξη της απώλειας της σοφίας, η οποία ενυπάρχει στην γλώσσα μας, από τους σημερινούς χρήστες αυτής, δηλαδή από εμάς τους σημερινούς Έλληνες.

          Ο Πλάτωνας στο διάλογό του Κρατύλος αναφέρεται στην ιστορία, φιλοσοφία και ετυμολογία των ονομάτων της ελληνικής γλώσσας. Ο μεγάλος αυτός δάσκαλος της ανθρωπότητας μας δίδει την πληροφορία ότι η λέξις «άνθρωπος» στην πρωτογένεση της ήταν περιφραστικός επιθετικός προσδιορισμός του όντος, το οποίο διέφερε από τα ζώα βασικά ως προς τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούσε τον νου του και ως προς τις διανοητικές του ικανότητες.

Σωκράτης: Νομίζω ότι και το όνομα των ανθρώπων, μία από αυτές τις αλλοιώσεις υπέστη, καθώς και αυτό έγινε όνομα, ενώ πριν ήταν έκφραση. Με την αφαίρεση του γράμματος Άλφα και με την μεταβολήν του τόνου της λήγουσας από οξύτερο σε βαρύτερο.

Ερμογένης: Τι εννοείς ;

Σωκράτης: Ιδού τι εννοώ: Το όνομα «άνθρωπος» σημαίνει ότι τα μεν άλλα ζώα τίποτε από όσα βλέπουν δεν μελετούν, δεν συλλογίζονται και δεν αναθρούν … τίποτε ήτοι δεν παρατηρούν με προσοχή… ο δε άνθρωπος άπαξ και δεί κάτι – άπαξ δηλαδή και «όπωπε» κάτι – και αναθρεί και συλλογίζεται ό,τι όπωπε. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι ο άνθρωπος σωστά ονομάστηκε «άνθρωπος», διότι είναι το μοναδικό ζώον, το οποίον «αναθρεί ά όπωπε», παρατηρεί δηλαδή με μεγάλη προσοχή ό, τι έχει δεί…

          Έτσι ο περιφραστικός επιθετικός προσδιορισμός «αναθρών ά οπωπε», συνεπτύχθη μονολεκτικά σε «ανάθρωπος», και εν συνεχεία με την αφαίρεση του γράμματος «α» μεταξύ των φθόγγων «ν» και «θ» και της μεταφοράς του τόνου στην πρώτη συλλαβή της λέξεως, διαμορφώθηκε σε «άνθρωπος»! Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι η ελληνική γλώσσα είναι η μοναδική, η οποία χαρακτηρίζει τον άνθρωπο σύμφωνα με τις διανοητικές του ικανότητες. Όλες οι λατινογενείς διάλεκτοι, χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο μόνο με την υλική του υπόσταση, τη χοϊκή, τη χωμάτινη και μας παραδίδουν τους όρους, homo, human, κ.λ.π..

          Δύο είναι τα συστατικά, από τα οποία αποτελείται ο άνθρωπος, το σώμα και τη ψυχή. Το σώμα γήινο, υλικό και φθαρτό, γι’ αυτό και θνητό. Η ψυχή πνευματική και αθάνατη, η ζωή της ποτέ δε διακόπτεται. Η ψυχή δίνει ζωή στο σώμα, αλλά και δρα με το σώμα και με το σώμα φέρει σε πέρας τα έργα της. Το σώμα το κατώτερο, η ψυχή το ασυγκρίτως από το σώμα ανώτερο. Τούτο βεβαιώνει και ο λόγος του Κυρίου, που εξαίρει την ασύγκριτη προς το σώμα και προς όλα τα υλικά πράγματα αξία της ψυχής. Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτο; (Μάρκ. η’ 36, 37). Παρά ταύτα όμως το σώμα παρότι υλικό και φθαρτό προσλαμβάνει υπέροχη αξία στο Χριστιανισμό, αφού γίνεται ναός του Αγίου Πνεύματος και φυλάσσεται σε ανάσταση και ζωή αιώνια, όταν κατά την εξανάσταση θα ενωθεί πάλι με την αθάνατη ψυχή του. Για αυτό λέει ο Απόστολος Παύλος: οὐκ οἴδατε ὅτι τὸ σῶμα ὑμῶν ναὸς τοἐν ὑμῖν  Ἁγίου Πνεύματός ἐστιν, οἔχετε ἀπὸ Θεο; (Α’ Κορινθ. στ’ 19).

Η Δημιουργία του Ανθρώπου στη βυζαντινή τέχνη παριστάνει τον Υιό- Χριστό και όχι τον Πατέρα-Θεό να εμφυσά την ψυχή στον Αδάμ.
Αντίθετα στη δυτική τέχνη η ψυχή μεταφέρεται ως ενέργεια στον Αδάμ μέσα από τα ακροδάχτυλα του Πατέρα-Θεού.

«Να δημιουργείς και δημιουργώντας να δημιουργείσαι και να μην είσαι τίποτα άλλο από τη δημιουργία σου», Αριστοτέλης

          Με μεγάλη χαρά δέχθηκα ως δώρο μια σειρά της πρωτότυπης και μοναδικής συνδημιουργίας των δυο αυτών άξιων καλλιτεχνών, με προσωπική αφιέρωση από τον φίλο Alejandro Maestre Gasteazi, την οποία και σας παρουσιάζω.

          Ο Alejandro Maestre Gasteazi είναι ένας διάσημος Ισπανός φωτογράφος γνωστός για το ιδιαίτερο καλλιτεχνικό του ύφος και τις τεχνικές επεξεργασίας που ανέπτυξε στο Photoshop. Στο διεθνή διαφημιστικό και εμπορικό κόσμο είναι γνωστός για τα projects που δημιούργησε για λογαριασμό των εταιρειών Audi, Burberry, Mayoral και Industrias Cosmic.

          Ο Ισπανός καλλιτέχνης Julián Cánovas-Yañez είναι ένα πολύπλευρο ταλέντο. Γλύπτης, ζωγράφος, φωτογράφος, ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας.