Το βαθύτερο νόημα της κοινωνικής μας αποστασιοποίησης

Written by

Νέα μέτρα, νέοι περιορισμοί, νέες ανακοινώσεις και νέες αποστάσεις ζητούν οι κυβερνώντες από τον ελληνικό λαό για την αντιμετώπιση του κορονοϊού και την αποφυγή ενός νέου lockdown, το οποίο θα αποβεί μοιραίο για εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις και εργαζομένους και θα οδηγήσει μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού σε ψυχολογικά αδιέξοδα.

Οι αποστάσεις φαίνεται να τηρήθηκαν από τους Έλληνες το πρώτο δίμηνο της υγειονομικής κρίσης και το κάλεσμα της κυβέρνησης για ασφάλεια και προστασία βρήκε ανταπόκριση, μιας και οι Έλληνες σαν λαός είναι βαθύτατα συνδεδεμένοι με τους γονείς τους και την τρίτη ηλικία και όλοι έχουν στον κύκλο τους τουλάχιστον έναν ευπαθή συγγενή, τον οποίο αγαπούν και δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση να τον χάσουν από δικιά τους αμέλεια ή απροσεξία. Έτσι, παρότι ως λαός είμαστε ιδιαίτερα εξωστρεφής, κοινωνικός, επικοινωνιακός και γενικώς βολτάρουμε συνέχεια, αποφασίσαμε να κάτσουμε σπίτι μας λόγω ανωτέρας βίας και για λόγους υγείας. Αυτό όμως, δεν σημαίνει πως η καραντίνα και ο ατομικός απομονωτισμός δεν άφησε πίσω του σημάδια και τραύματα στον ψυχισμό και την συμπεριφορά των ανθρώπων. Η αλήθεια είναι πως όλοι μας περιμέναμε πως όταν αυτό θα περνούσε, θα ήταν μια σκοτεινή περίοδο της ζωής μας όπου θα την αναπολούσαμε με πόνο και με μελαγχολία, και πως μετά την άρση των μέτρων η κοινωνία μας θα έμπαινε σιγά σιγά σε φυσιολογικούς ρυθμούς όσο και αν διάφορα blogs και κυβερνητικά χείλη προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι ‘’δεν θα υπάρξει κανονικότητα όπως την ξέραμε’’……στην ουσία δεν θέλαμε να το πιστέψουμε!

Πως όμως ένας λαός σαν τους Έλληνες, αντιδραστικός και εγωκεντρικός, πειθάρχησε τόσο εύκολα και μάλιστα για πρώτη φορά από την αρχή της έναρξης των περιορισμών;

Από τον άκρατο ατομικισμό στον κοινωνικό απομονωτισμό

Η αρχή των πάντων βρίσκεται στον τρόπο ανάπτυξης της τεχνολογίας των τελευταίων δεκαετιών και στις επιπτώσεις και αλλοιώσεις της κοινωνικής συμπεριφοράς που αυτή έχει επιφέρει. Η νεολαία, η οποία αποτελεί το ζωτικό, υγιές και ενεργητικό κομμάτι κάθε κοινωνίας, είχε ‘’χωθεί’’ πριν την ενηλικίωση της μέσα σε μία οθόνη και είχε εκπαιδευτεί να ακολουθεί το τεχνολογικό ρεύμα της εποχής με όλα θετικά και τα αρνητικά της στοιχεία. Νέοι και νέες, παιδιά και γονείς, άνδρες και γυναίκες είχαν μάθει να περπατούν με ένα κινητό στο χέρι, να σπαταλούν σημαντικές ώρες της καθημερινότητας τους στο διαδίκτυο αναζητώντας στην πλατφόρμα της Google τις πιο σημαντικές αλλά και τις πιο ανώφελες πληροφορίες της ημέρας, να λιώνουν στα video games και να πίνουν τον καφέ τους παρέες κοριτσιών και αγοριών στις καφετέριες κοιτώντας κάθε λεπτό το προφίλ τους στα social media του κινητού τους.

Και μετά έσκασε μούρη ο κορονοϊός! Και μας είπαν να κάνουμε ακριβώς το ίδιο αλλά από το σπίτι μας. Πόσο δύσκολο πραγματικά μπορεί να είναι για κάποιον που έχει μάθει να ζει με αυτόν τον τρόπο την ζωή του;

Ας μην γελιόμαστε! Αν δεν υπήρχε το διαδίκτυο και αν δεν είχαμε μάθει να ζούμε τα τελευταία χρόνια μιας διαδικτυακή ζωή και με έναν εικονικό τρόπο δεν θα καθόμασταν σπίτι ούτε ένα Σαββατοκύριακο. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί γέροι και ηλικιωμένοι δυσκολεύονταν να πειθαρχήσουν στα μέτρα και ήθελαν να κάνουν μια βόλτα παραπάνω ή να συναντήσουν ένα γνωστό τους και να πουν μια κουβέντα. Η τρίτη ηλικία δεν έζησε την νιότη της μέσα τους Twitter και του Facebook, δεν έβρισκε παρηγοριά σε site γνωριμιών, ούτε έλιωνε στο Call of Duty ή στο Pro, έμαθε να βγαίνει έξω, να κάνει μια βόλτα, να πίνει έναν καφέ ή ένα ούζο, να συζητάει στο καφενείο, να περπατάει στις πλατείες και στα πάρκα, γι’ αυτό και τους ήταν τόσο δύσκολο να μείνουν σπίτι. Διότι η ζωή βρίσκεται έξω από το σπίτι!

Επομένως, το θέμα είναι απλό: πρώτα κλειστήκαμε στους εαυτούς μας και μετά κλειστήκαμε στα σπίτια μας. Αν δεν είχαμε μεταμορφωθεί μέσα σε 15 χρόνια σε ατομιστές και εγωκεντρικούς τυπάδες, δεν θα δεχόμασταν ποτέ αγόγγυστα τον κοινωνικό εγκλεισμό και τον προσωπικό απομονωτισμό.

Από μια Ανοικτή Κοινωνία σε έναν Απρόσωπο Τόπο

Πολλοί θα θεωρήσουν πως η ελληνική κοινωνία δεν ήταν ποτέ ανοικτή. Ίσως να σκεφτούν πως είναι βαθύτατα συντηρητική και φοβική με ορισμένα θέματα. Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Η ελληνική κοινωνία είναι συντηρητική με την ελληνική παράδοση, εθνική και θρησκευτική, και κυρίως με τους δεσμούς της οικογενείας, μιας και τα τελευταία χρόνια τα δύο πρώτα αποδομούνται διαρκώς, ειδάλλως ο ελληνικός λαός δεν θα αποδεχόταν τόσο εύκολα και αθόρυβα τα περιοριστικά μέτρα αν δεν αγαπούσε πολύ τους γονείς του και τους συγγενείς του! Η ελληνική κοινωνία είναι φοβική όπως και πολλές άλλες κοινωνίες, με θέματα που αφορούν το άγνωστο, το ξένο, το πρόστυχο, το επικίνδυνο αλλά μετά την έλευση του κορονοϊού και την αντιμετώπιση και την διαχείριση της κρατικής εξουσίας προστίθεται ακόμη μία φοβία στον ψυχισμό των Ελλήνων. Πρόκειται για την ‘’φοβία του πλησίον σου’’!

Η κοινωνία μας μετατρέπεται σταθερά και νομοτελειακά από μία ανοικτή κοινωνία, με ανθρώπους εξωστρεφείς, χαμογελαστούς, προσιτούς και ενεργητικούς σε έναν απρόσωπο τόπο με ανθρώπους εσωστρεφείς, καχύποπτους, επιθετικούς και υποχόνδριους. Από μία κοινωνία προσώπων και πολιτών σε μία κοινωνία μασκοφόρων και υπηκόων. Σαφώς, η κοινωνία μας διέθετε πολλά αρνητικά στον χαρακτήρα της και στην συμπεριφορά της, δεν πρόκειται άλλωστε για κοινωνία Αγγέλων, τα οποία ισχυροποιήθηκαν με την είσοδο μας στην οικονομική κρίση και τώρα θα εκτοξευτούν με την παραμονή μας στην υγειονομική κρίση και τα νέα περιοριστικά μέτρα και τον νέο κώδικα συμπεριφοράς.

Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι ο ιός πρέπει να υποτιμηθεί, ούτε και να αγνοηθεί. Όμως εκτός από τους λοιμωξιολόγους και τους επιδημιολόγους, θεωρώ πως πρέπει να πλαισιωθούν και από ψυχολόγους και κοινωνιολόγους για την ανθρώπινη αντιμετώπιση του κορονοϊού και την βελτίωση και ενδυνάμωση των ανθρωπίνων σχέσεων μετά το τραυματικό σοκ που υπέστησαν οι Έλληνες τους δύο μήνες της καραντίνας.

Η δημιουργία κλίματος καχυποψίας, διχογνωμίας και επιθετικότητας δεν ενισχύουν τους δεσμούς μίας κοινωνίας, ούτε την σώζουν από έναν ιό για την παραδώσουν μελλοντικά στην παράνοια, την πείνα και την μόνιμη απομάκρυνση από των άλλων.
Είναι πολύ άσχημο, αισθητικά αλλά και ηθικά, να μπαίνεις σε ένα εμπορικό κατάστημα και να βλέπεις μονίμως εργαζομένους με μία μάσκα, να σε σερβίρει η σερβιτόρα και να μην μπορείς να δεις το πρόσωπο της, να σε εξυπηρετεί ο εργαζόμενος στην τηλεφωνική εταιρεία και να μην ξέρεις ποιος σου μιλάει, να βρίσκεσαι σε δημόσια υπηρεσία και να περιμένεις έξω με άλλους 10 μασκοφόρους για να περάσεις μέσα και να κάνεις τη δουλεία σου.

Δυστυχώς, πολύ φοβάμαι πως βαδίζουμε όλοι μαζί προς μία νέα κοινωνία όπου με αργούς ρυθμούς διαγράφεται κάθε ανθρώπινη σχέση ερωτικής, φιλικής, κοινωνικής και πελατειακής φύσεως, καθώς χωρίς την καθαρότητα και προβολή του προσώπου δεν μπορεί να χτιστεί καμία ειλικρινής, ουσιώδης και υγιής σχέση!

Το Βαθύ Νόημα

Κάθε πράξη που κάνουμε αντιστοιχεί σε έναν βαθύτερο αίτιο και σε ένα μεγαλύτερο νόημα από αυτό που παρατηρείται και από αυτό που οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται. Αυτό ισχύουν σε όλες τις περιστάσεις όπου έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους και συμπεριφορές. Κανείς δεν λαμβάνει τα βαθύτερα και ειλικρινέστερα αίτια κάποιου ανθρώπου αν δεν τον παρατηρήσει, αν δεν τον γνωρίσει ή αν δεν την πατήσει πολλές φορές. Το ίδιο ισχύει και με το κρυμμένο νόημα των πραγμάτων, το οποίο γίνεται αντιληπτό και αποκαλυπτικό με το πέρασμα του χρόνου και μετά από μία οδυνηρή και συγκλονιστική εμπειρία.

Το βαθύτερο νόημα της κοινωνικής μας αποστασιοποίησης είναι Αγάπη.
Η αγάπη όμως όχι προς τον συνάνθρωπο και τους δικούς μας αλλά η παύση κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας που μας φέρνει πιο κοντά στην ουσία της ζωής, την Αγάπη.
Διότι πως μπορώ να επικοινωνήσω μαζί σου αν κρύβεσαι πίσω από μία μάσκα;
Πως μπορώ να σε γνωρίσω, αν δεν μπορώ να επικοινωνήσω μαζί σου;
Πως μπορώ να σε αγαπήσω, αν πρώτα δεν σε γνωρίσω;

Οι αληθινές και ειλικρινείς σχέσεις των ανθρώπων ήταν πάντοτε διαπροσωπικές και ζωντανές. Ανάμεσα στα δύο πρόσωπα γεννιόταν μία φιλία, μια συνεργασία, ένας έρωτας! Έτσι χτιζόταν μια αγαπητική και δημιουργική κοινωνία. Οι επαφές των ανθρώπων με μεσολαβητή μία μάσκα δεν προάγουν καμία υγιή σχέση και καμία σχέση αλληλεγγύης, αλλά δημιουργούν μια κοινωνία με φοβικά σύνδρομα και ψυχολογικά αδιέξοδα καταδικασμένη να ζήσει χωρίς αγάπη και χωρίς ειλικρίνεια σε έναν κόσμο ψηφιακά πλασμένο και αποστασιοποιημένο!

cityculture.gr/ γράφει ο Γιώργος Τορναίος