” Ξέρεις, μερικές φορές νιώθω ότι οι καλλιτέχνες είναι σαν κυνηγοί μέσα στο σκοτάδι. Δεν ξέρουν ποιος είναι ο στόχος τους και δεν ξέρουν αν τον έχουν πετύχει.”
Θάνατος στη Βενετία – Thomas Mann
Τα βράδια μένανε άγρυπνοι, είχαν εφιάλτες, παλαβές φοβίες, συντριπτικές ανασφάλειες και μια δίψα για ζωή, που δεν μπορούσε να τις σβήσει μια μεσόγειος και ένας ατλαντικός μαζί. Και αυτή η ακόρεστη δίψα τους οδήγησε ως το ακραίο σημείο να βάλουν τέλος στη ζωή τους.
Πλοηγός τους υπήρξαν τα πάθη τους και η άρνηση να συμβιβαστούν με μια πραγματικότητα που δεν τους ταίριαζε. Αφού δεν κατάφεραν να αλλάξουν τα πράγματα να αγγίξουν το όνειρο επέλεξαν να αποχωρήσουν άμεσα δίνοντας εκούσια τέλος στη ζωή τους ή έμμεσα προκαλώντας τις κακουχίες με τη στάση τους.
οι 14 καταραμένοι καλλιτέχνες (7 Έλληνες + 7 ξένοι) που υπέγραψαν μακάβρια το έργο τους…
Κώστας Καρυωτάκης (1896 – 1928) Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ποιητές του Μεσοπολέμου. Επηρέασε όχι μόνο τους σύγχρονούς του ποιητές αλλά και τους μεταγενέστερους. Σύναψε σχέση με την ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη. Το 1928, μην αντέχοντας να κάνει συμβιβασμούς και υποχωρήσεις συγκρούεται με τους προϊσταμένους του και τον Ιούνιο μετατίθεται στην Πρέβεζα. Εκεί, στις 21 Ιουλίου, απομονωμένος και απογοητευμένος έθεσε τέρμα στη ζωή του με ένα περίστροφο. Όσο ζούσε ο ποιητής, το έργο του δεν αναγνωρίστηκε από τους κριτικούς. Αναγνωρίστηκε μόνο μετά τον τραγικό του θάνατο. Γράφει στις τελευταίες του σημειώσεις «Συνιστώ σε όσους σκοπεύουν να αυτοκτονήσουν να αποφύγουν την μέθοδο του πνιγμού, εάν γνωρίζουν καλό κολύμπι. Εγώ ταλαιπωρήθηκα στη θάλασσα δέκα ώρες και δεν κατάφερα τίποτα».
Έρνεστ Χέμινγουεϊ (1899-1961) Ήταν ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς του 20ου αιώνα είχε τιμηθεί το 1953 με το βραβείο Πούλιτζερ και το 1954 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα χρόνια που ακολούθησαν την βράβευση του, ο Χέμινγουει επιδόθηκε στην κατάχρηση αλκοόλ. Το 1960 νοσηλεύτηκε σε κλινική λόγω της κατάθλιψης και της παράνοιας που είχε εμφανίσει, όπου και υποβλήθηκε σε θεραπείες με ηλεκτροσόκ, οι οποίες όμως του προκάλεσαν απώλεια μνήμης. Μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας την άνοιξη του 1961, εισήχθη σε κλινική και υπέστη θεραπεία με πολλαπλά σοκ. Λίγες μέρες αφού γύρισε στο σπίτι του, αυτοπυροβολήθηκε με καραμπίνα στο κεφάλι (με τον ίδιο τρόπο δηλαδή που είχε αυτοκτονήσει και ο πατέρας του). Η αδερφή, ο αδερφός και η εγγονή του αυτοκτόνησαν επίσης. τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου.
Μαρία Πολυδούρη (1902 – 1930) Μια από τις σημαντικότερες ποιήτριες του Μεσοπολέμου. Γνωρίστηκε με τον ποιητή Καρυωτάκη, τον οποίο και ερωτεύτηκε. Ρίχτηκε σε έντονη ζωή που επιβάρυνε σημαντικά την κλονισμένη υγεία της και την οδήγησε στη φυματίωση. Με κρυφές εξόδους από το σανατόριο και με ασυλλόγιστες εξορμήσεις επιδείνωσε κι άλλο την κατάσταση της υγείας της. Ο Καρυωτάκης είχε φύγει απ’ τη ζωή το 1928 και η δική της πορεία προς το θάνατο ήταν πλέον μονόδρομος. Η ποιήτρια πέθανε στο σανατόριο τον Απρίλιο του 1930, σε ηλικία 28 ετών.
Σύλβια Πλάθ (1932-1963) Το 1982, η Πλαθ έγινε η πρώτη ποιήτρια που κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ μετά θάνατον. Είχε προσπαθήσει να αυτοκτονήσει πολλές φορές και με διάφορους τρόπους. Στα 30 της χρόνια και ενώ είχε απομείνει μόνη με τα παιδιά της, αφού άφησε τον άντρα της επειδή είχε εξωσυζυγική σχέση, άφησε τα παιδιά της στο δωμάτιό τους, μόνωσε πολύ καλά την κουζίνα της και έβαλε το κεφάλι της στην κουζίνα της και άναψε το γκάζι. Λίγο πριν, είχε φροντίσει να αφήσει γάλα και φαγητό για τα δυο της παιδιά. Ο γιος της Νίκολας, αυτοκτόνησε και αυτός το 2009, αποδεχόμενος έτσι την αυτοκτονική παρακαταθήκη που του κληροδότησε η μητέρα του. Κρεμάστηκε στο σπίτι του στην Αλάσκα ενώ έπασχε από κατάθλιψη.
Βιρτζίνια Γουλφ (1882-1941) Κορυφαία Αγγλίδα μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος, Αντελίν Βιρτζίνια Στέφεν, το πλήρες όνομά της. Θεωρούσε την απεικόνιση της κοινωνικής πραγματικότητας ως παραβίαση των νόμων της τέχνης και τη ρεαλιστική μέθοδο απαρχαιωμένη. Ενεργό μέλος της γνωστής λονδρέζικης ομάδας Μπλούσμπερι, που προσπάθησε να αλλάξει τον ρου της αγγλικής λογοτεχνίας με νεωτερισμούς. «Αγαπημένε. Έχω τη βεβαιότητα πως παραφρονώ ξανά..Και δεν θα γιατρευτώ αυτή τη φορά. Αρχίζω να ακούω φωνές και δεν μπορώ να συγκεντρωθώ…». Αυτά ήταν μερικά από τα τελευταία λόγια της στο σημείωμα αυτοκτονίας που άφησε προς τον άντρα της, Λέοναρντ Γουλφ, λίγο πριν βυθιστεί με πέτρες στις τσέπες της, στον ποταμό Ουζ του Σάσεξ στις 28 Μαρτίου του 1941.
Κατερίνα Γώγου (1940 – 1993) Η Κατερίνα Γώγου ήταν ηθοποιός και ποιήτρια. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 η Γώγου μέσω των ποιητικών συλλογών που εξέδωσε έγινε σύμβολο για τη νεολαία του αντιεξουσιαστικού χώρου που ήταν οργισμένη εκτός των άλλων και με την καθεστωτική αριστερά. Άσκησε δριμεία κριτική σε κάθε εξουσία. Έφυγε από κοντά μας στις 3 Οκτωβρίου 1993 από υπερβολική δόση χαπιών, εγκαταλείποντας μια κοινωνία που της προκαλούσε θλίψη και απογοήτευση. Ένας φίλος που την επισκέφτηκε στο σπίτι της στον Κεραμεικό, κάλεσε το ασθενοφόρο, ήταν όμως ήδη νεκρή όταν μετακομίστηκε στο Ιπποκράτειο.
Σάρα Κέην (1971-1999)Αγγλίδα θεατρική συγγραφέας, της οποίας τα έργα χαρακτηρίζονται από ωμή βία και ακραίες σεξουαλικές πράξεις. Υπηρετεί ένα θέατρο που υπάρχει για να διαφεύγει τους περιορισμούς των ειδικών, το οποίο όμως σε κάθε περίπτωση κατορθώνει να αγγίξει ποικιλοτρόπως τον δέκτη του. Αρκετές ελληνικές ομάδες ανεβάζουν τα -λιγοστά, αλλά απείρως επιδραστικά- έργα της. Με ιστορικό βαριάς κατάθλιψης και εθελοντικής νοσηλείας, η Σάρα Κέην βρέθηκε κρεμασμένη στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν ύστερα από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας.
Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888 – 1944) Αφοσιώθηκε στην ποίηση. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η γεμάτη δυσκολίες περίοδος της Κατοχής συντελούν στη χειροτέρευση της οικονομικής του κατάστασης. Φτωχός και καταπονημένος από τα ναρκωτικά και τον έκλυτο βίο, αναγκάζεται να ξεπουλήσει τα αγαπημένα του βιβλία, παλιά έπιπλα και διάφορα αντικείμενα τέχνης για να ζήσει. Εθίζεται όλο και περισσότερο στα ναρκωτικά , στα οποία είχε καταφύγει σε παλιότερες στιγμές απελπισίας. Στις 7 Γενάρη του 1944 ο μεγάλος Έλληνας ποιητής του μεσοπολέμου αυτοκτόνησε στο σπίτι του με το πιστόλι του πατέρα του. Τα έξοδα της κηδείας καλύφθηκαν από έρανο μεταξύ των φίλων του λογοτεχνών
Γιοσουνάρι Καβαμπάτα (1899-1972) Ο Γιοσουνάρι Καβαμπάτα (Yasunari Kawabata) υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς της Ιαπωνίας, Ήταν ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που τιμήθηκε το 1968 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο Καβαμπάτα υπήρξε πρωτοπόρος ενός τρόπου γραφής που συνδύαζε την μυθιστορηματική φόρμα με τα σύντομα ποιήματα haiku. Το τέλος του συγγραφέα, το 1972, παραμένει αδιευκρίνιστο. Αυτοκτόνησε με υγραέριο, αν και οι συγγενείς του θεωρούν τον θάνατό του ως ατύχημα. Κάποιοι λένε ότι η αυτοκτονία ήταν αποτέλεσμα του σοκ που υπέστη από την αυτοκτονία του πολύ καλού του φίλου Γιούκο Μισίμα (ποιητής, συγγραφέας, σεναριογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης, ο σπουδαιότερος του 20ου αιώνα στην Ιαπωνία, ο οποίος έδωσε τέλος στη ζωή του με την Ιαπωνική τελετουργική αυτοκτονία seppuku), άλλοι λένε ότι ήταν για έναν παράνομο έρωτα.
Πηνελόπη Δέλτα (1874-1941). Ελληνίδα συγγραφέας, γνωστή κυρίως από τα ιστορικά της μυθιστορήματα για παιδιά. Υπήρξε η σημαντικότερη ίσως γυναικεία φυσιογνωμία στις κρίσιμες για τον Ελληνισμό πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. Η φλογερή σχέση που ανέπτυξε με τον Ίωνα Δραγούμη για πολλά χρόνια και η αδυναμία της να αφήσει την οικογένεια της, την οδήγησαν τελικά στην εξομολόγηση του πάθους της για τον Δραγούμη στον άντρα της, αλλά και σε δυο απόπειρες αυτοκτονίας. Όταν ο Δραγούμης συνδέεται με την Μαρίκα Κοτοπούλη, η Δέλτα θα φορέσει μαύρα μέχρι το τέλος της ζωή της, αφήνοντας πίσω της χιλιάδες χειρόγραφες σελίδες που περιέγραφαν την σχέση τους. Την Άνοιξη του 1941, αυτοκτόνησε παίρνοντας δηλητήριο στο σπίτι της στην Κηφισιά. Πέθανε πέντε μέρες αργότερα. Στον τάφο της χαράχτηκε η λέξη ΣΙΩΠΗ.
Νικόλας Άσιμος (1949 – 1988) Ήταν ένας ευαίσθητος και ασυμβίβαστος τραγουδοποιός που η αξία του αναγνωρίστηκε μετά θάνατον. Στις 17-3-1988 αυτοκτόνησε κρεμασμένος από ένα σχοινί. Τον βρήκε πρώτη νωρίς το πρωί η Λίτσα Περράκη, η οποία μεταξύ άλλων τον βοηθούσε κρατώντας του το μαγαζί ή πουλώντας τις κασέτες του σε διάφορους ανθρώπους. Οι αστυνομικοί βρήκαν στο μαγαζί του μεταξύ άλλων 6 χειρόγραφα με τα οποία εξηγούσε γιατί αυτοκτόνησε και έδινε οδηγίες σε όσους τον βρουν νεκρό τι να κάνουν. Σ΄ ένα από τα χειρόγραφά του ζήταγε από το Βασίλη Παπακωνσταντίνου να πληρώσει τα έξοδα της κηδείας του και να φροντίσει στο μέλλον την κόρη του.
Άρθουρ Καίσλερ (1905-1983). Βρετανός συγγραφέας και δημοσιογράφος μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας από το 1931, αποποιήθηκε την ιδιότητα αυτή στα τέλη του 1938, μετά τις εμπειρίες που είχε από τις Δίκες της Μόσχας. Το γνωστότερο βιβλίο του είναι το Darkness at Noon (ελληνικός τίτλος Το Μηδέν και το Άπειρο), όπου εξιστορεί τον απηνή διωγμό και την διάλυση των αυταπατών ενός παλιού μπολσεβίκου, που ομολογεί τελικά εγκλήματα που δεν διέπραξε. Ο Κέσλαιρ έπασχε από Πάρκινσον και λευχαιμία. Την 1η Μαρτίου του 1983 αυτός και η σύζυγος του αυτοκτόνησαν στο σπίτι τους στο Λονδίνο αφήνοντας ένα σημείωμα όπου ο Καίσλερ κηρυγμένος οπαδός της ευθανασίας, εξηγούσε την αδυναμία του να ζήσει κανονικά λόγω της ασθένειας του και η γυναίκα του την αδυναμία της, να συνεχίσει να ζει χωρίς τον άντρα της.
Παύλος Σιδηρόπουλος (1948 – 1990) Αν και στα χρόνια της μεταπολίτευσης, ήταν ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της ροκ μουσικής στην Ελλάδα, ο Σιδηρόπουλος έγινε ευρύτερα δημοφιλής μετά το θάνατο του. Το καλοκαίρι του 1990 πήγε στη Νάξο σε μια απόπειρα του να αποτοξινωθεί από την ηρωίνη. Το δεξί του χέρι άρχισε να παραλύει, γεγονός που συνέβαλε στην ψυχολογική του κατάρρευση. Την παραμονή του θανάτου του, φεύγοντας από το στούντιο προμηθεύεται μια τελευταία δόση και στη διάρκεια της νύχτας πέφτει σε κώμα. Το επόμενο πρωί ανακοινώθηκε ο θάνατος του. Λίγους μήνες πριν, είχε αποκηρύξει δημόσια την ηρωίνη, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι: «Θέλω να πω στους πιτσιρικάδες ότι δεν υπάρχει κανένας, μα κανένας απολύτως λόγος να δοκιμάσουν ηρωίνη. Δεν μπορεί να σου δώσει κανένα όραμα, καμιά ψευδαίσθηση . Η ηρωίνη είναι κάτι που σε εκμηδενίζει, είναι ένας μύθος, μια μπούρδα..».
Γιούκο Μισίμα (1925-1970) Στις 25 Νοεμβρίου 1970, ο παγκοσμίου φήμης συγγραφέας Γιούκο Μισίμα (Yukio Mishima), ετών 45, υποψήφιος αρκετές φορές για το Νόμπελ λογοτεχνίας και γνωστός για την εθνικιστική του ιδεολογία, εισέβαλε μέρα μεσημέρι στις 12:30 με 4 συντρόφους του στο αρχηγείο του Υπουργείου Στρατιωτικών της Ιαπωνίας, στο κέντρο του Τόκιο, . Οπλισμένοι με τα γιαπωνέζικα σπαθιά Katana, αιχμαλώτισαν τον Στρατηγό Mashita και τον ανάγκασαν με το σπαθί στον λαιμό του, να διατάξει άμεσο προσκλητήριο. Εκεί ο Μισίμα απηύθυνε έκκληση στους 2.000 συγκεντρωμένους στρατιώτες να ξαναγυρίσουν στα ιδανικά των προγόνων τους. “Ο φιλειρηνισμός είναι απειλή για το έθνος μας” βροντοφώναξε ο Μισίμα , αλλά αντιμετώπισε το γιουχάισμα των συγκεντρωμένων στρατιωτικών. Λίγο αργότερα, αυτοκτόνησε στο Ιαπωνικό γενικό επιτελείο αυτοάμυνας με την μέθοδο του Σεπούκου. Χαρακίρι, ή Σεπούκου, ονομάζεται ο ιαπωνικός τελετουργικός τρόπος αυτοκτονίας ο οποίος καθιερώθηκε από τους Σαμουράι ως μοναδική επιτρεπτή διέξοδο σε περίπτωση ήττας ή ατίμωσής τους. Κατά το τελετουργικό αυτό ο προς αυτοκτονία στρέφεται προς τον Ήλιο και γονατίζοντας σύρει το εγχειρίδιο του, το οποίο και στη συνέχεια καρφώνει στη κοιλιακή του χώρα. Ο αυτόχειρας Σαμουράι αποκεφαλίζεται από ένα φιλικό πολεμιστή τη στιγμή του πόνου. O Μισίμα 4 ώρες πριν το κεφάλι του πέσει μπροστά στα πόδια του εμβρόντητου στρατηγού Mashita, είχε παραδώσει στον εκδότη του χειρόγραφο 3.000 σελίδων, με το τελευταίο και τελειότερο έργο του “The sea of Fertility” (Η θάλασσα της γονιμότητας)
Ακραία ευαίσθητα άτομα.
Η βαθιά πίστη τους ήταν η βασανιστική, ακατανόητη, λάβα που τους έκαιγε τα σωθικά. Ακραίοι και καταραμένοι, με αχαλίνωτες εμμονές και σκοτεινά πάθη, στο πέρασμα τους, φώτισαν το έρεβος που μας πλακώνει. Το έργο τους στους περισσότερους αναγνωρίστηκε μετά θάνατον.
Υποκλίνομαι σ αυτούς
cityculture.gr/ γράφει ο Πέτρος Γραμμενίδης
Διαβάστε καταραμένοι ποιητές, γαλλιστί Les poetes maudits, ένα αφιέρωμα για τους καταραμένους ποιητές