Ακριβή μου ζωή, Alice Munro

Written by

Διηγήματα ενός επαρχιακού μικρόκοσμου, μιας περασμένης εποχής και ποικίλης θεματολογίας με εστιασμό στις τυχαίες συναντήσεις,  την προσδοκία ενός γάμου που ακυρώνεται, την απώλεια, το θάνατο ενός κοριτσιού, το φόβο μπροστά στην όψιμη ευτυχία, έναν εκβιασμό που συντηρεί μια ερωτική σχέση, τους  αποχωρισμούς και τις συναντήσεις σε μια εσωτερική περιπλάνηση με τρένο, την απώλεια της μνήμης, την αναστάτωση μιας τυχαίας συνάντησης στη ζωή ενός ηλικιωμένου ζευγαριού και τις αναμνήσεις ενός  μακρινού  παρελθόντος αυτοβιογραφικού χαρακτήρα.

Η Καναδή  συγγραφέας με μεγάλη ευαισθησία, οξύτατη παρατηρητικότητα και σε ένα περιβάλλον που αλλάζει εξαιτίας τεχνολογικών εξελίξεων και κοινωνικών –οικονομικών όρων ζωής, καταγράφει όψεις της ζωής των ανθρώπων  αφηγούμενη εν μέρει το παρελθόν τους  στο παρόν -κυρίως της ενήλικης-πραγματικότητας,  με την αποδοχή της διάψευσης ονείρων και φαντασιώσεων. Οι ήρωές της, άνδρες και γυναίκες,  αποδέχονται την τροπή των πραγμάτων με εσωτερική καρτερία  συνεχίζοντας το δρόμο της ζωής σε μια ωριμότητα συμφιλίωσης με το άπιαστο όνειρο που για λίγο φώτισε τη ζωή τους.

Πίσω από τις ιστορίες της ανασαίνει μια κοινωνία του παρελθόντος πριν τον εκάστοτε πόλεμο και μετά από αυτόν, η ζωή στις απομακρυσμένες φάρμες και στις πόλεις, οι συνήθειες και οι εργασίες, οι θρησκευτικές εκδηλώσεις, τα ιατρικά θέματα και η εκπαίδευση των φτωχών τάξεων, η διασκέδαση και οι μετακινήσεις με άλογα και  με τρένο, οι οικονομικές κρίσεις και η εσωτερική μετανάστευση, οι εσωτερικές σκέψεις.

 Τα βιβλία και οι συγγραφείς αποτελούν ενδιαφέρουσα αναφορική θεματολογία, η γνώση και οι σπουδές σε ένα δύσκολο περιβάλλον που αποφασίζει άδικα για τα δύο φύλα στερώντας πολλές φορές τη δυνατότητα στις γυναίκες να αλλάξουν τη μοίρα τους. Αλλά οι εξελίξεις και ο άνεμος των αλλαγών έχουν απόηχο και στις απομακρυσμένες περιοχές γιατί αλλάζουν τα εργασιακά δεδομένα και οι συναντήσεις των ανθρώπων πολλές φορές με ασυνήθιστο τρόπο,  αλλάζουν την κατεύθυνση της μοίρας τους. Οι ήρωές της τρωτοί στην πρόκληση του έρωτα, ευάλωτοι στην ασθένεια του μυαλού και του σώματος, αγαπούν τη ζωή στις σταθερές του παρελθόντος, αλλά όλα αλλάζουν και μαζί και οι ιδέες, οι οικογενειακές σχέσεις που καταγράφονται με λεπτομέρειες και οδηγούνται σε μοντέρνα ποικιλομορφία εντός κι εκτός γάμου. Ωστόσο οι ήρωες των διηγημάτων αυτών-  αν και αδύναμοι και φοβισμένοι να τολμήσουν την αλλαγή της αναστάτωσης του έρωτα στη ζωή τους,  καθώς αλλάζουν  γνώμη την τελευταία στιγμή- είναι δυνατοί και παλεύουν να ξεπεράσουν την εσωτερική μοναξιά και το κενό που αφήνει η απώλεια της ευτυχίας, ο θάνατος, οι ατυχίες, τα τραυματικά βιώματα. Ένας κόσμος φυσικός χωρίς ωραιοποίηση και ηθικολογίες που η συγγραφέας παρουσιάζει αδρά και με αίσθηση χιούμορ στις ανθρώπινες διαστάσεις αλλά καθόλου δύσκαμπτος παρά τις σκληρές συνθήκες.

 Τα σπίτια , οι χοροί, τα φαγητά, τα ρούχα και οι κάθε λογής εργασίες,  περνούν μπροστά στα μάτια της φαντασίας του αναγνώστη,  στην υπόσταση ονομάτων όπως η γυναίκα που ακολουθεί τον Άλιστερ το γιατρό,  σε μια πόλη για να παντρευτούν κι εκείνος την τελευταία στιγμή αλλάζει γνώμη και την αναγκάζει να επιστρέψει με τρένο στο Τορόντο.Την Ονάιντα  που ζητάει από έναν άντρα να μείνει μαζί του στο σπίτι του κι εκείνος  σημαδεμένος από ένα λαγώχειλο, τρομοκρατείται στην προοπτική  να αλλάξει τρόπο ζωής,πουλάει το σπίτι και καταλήγει στην ίδια πολυκατοικία με κείνη και στη συμφιλίωση μιας στιγμιαίας ευτυχίας στην παρατήρηση πουλιών που παίζουν  στα νερά. Την ηλικιωμένη γυναίκα που εγκαταλείπει τον Φράνκλιν, ύστερα από μια τυχαία συνάντηση με την πρώην φίλη του Ντόλι,  που ξυπνάει μέσα της μιαν αλλόκοτη συμπεριφορά. Αποφασίζει  να γράψει ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα που στέλνει με το ταχυδρομείο αλλά την τελευταία στιγμή επιστρέφει στη δύναμη των συναισθημάτων και του έρωτα γι’ αυτόν,  ζητώντας του στην ασφάλεια του σπιτιού τους –αν εκείνη έχει πεθάνει-να μην ανοίξει ένα γράμμα από κείνην με παραλήπτη αυτόν. Όντας σίγουρη ότι θα το κάνει . «Τι μείγμα οργής και θαυμασμού θα ένιωθα που θα ήταν πρόθυμος να το κάνει. Με γύριζε πίσω στην αρχή μιας ολόκληρης  ζωής που ήμασταν μαζί».    

Στα διηγήματα του βιβλίου της Alice Munro, Ακριβή μου ζωή, μια εξιστόρηση μικρών ιστοριών  στις διαδρομές ανθρώπων που αφηγούνται  γεγονότα που σημαδεύουν τις ζωές με εσωτερικό πολλές φορές τρόπο,  σε πρώτο πρόσωπο,  με διάθεση εξομολογητική χωρίς πίκρα και ένταση. Σε άλλη περίσταση η συγγραφέας σε ρόλο παρατηρητή και σε τριτοπρόσωπη αφήγηση,  ξεδιπλώνει το μίτο ιστοριών ενός λαβυρίνθου εσωτερικών σκέψεων, ονείρων, φόβων, συμβάντων σε μια αναδιήγηση μετά τα γεγονότα και στο θολό φως μιας ανάμνησης,  που συνθέτει τη ζωή των ανθρώπων, όπως τη διηγούνται σε άλλους.

alice2Στα δέκα αυτά διηγήματα προστίθενται άλλα τέσσερα θραύσματα προσωπικών αναμνήσεων «…τα πρώτα και τελευταία –και τα κοντινότερα- πράγματα  που έχω να πω για τη δική μου ζωή». Πινελιές  μιας αυτοπροσωπογραφίας της συγγραφέως,  στην αρχή μιας παιδικής ηλικίας, στις αναμνήσεις των χρόνων εκείνων  που ο θάνατος, οι φόβοι, οι φαντασιώσεις, η ασθένεια της μητέρας της, οι χαρούμενες στιγμές, η ανίχνευση του αδιαμόρφωτου ονείρου, θα οδηγήσουν στην ενηλικίωση- από δύσκολα περάσματα- μια συγγραφέα με  μια ανήσυχη σκέψη, παρατηρητικότητα και αφηγηματική ικανότητα πολυσύνθετων ιστοριών στη μικρή φόρμα. Το μάτι, μια εξιστόρηση μιας μεταφυσικής εμπειρίας. Νύχτα, φαντασιώσεις που η πατρική καρδιά αφουγκράζεται ήρεμα και αποτελεσματικά. Φωνές, μια εμπειρία χορού με τη μητέρα και ο ερωτισμός των φωνών και των ενστίκτων. Ακριβή μου ζωή, μια φράση της μητέρας προς την κόρη που με αγωνία διασώζει από την τρέλλα μιας γέρικης αναζήτησης  που φτάνει ως το καρότσι ενός μωρού κι ως τα παράθυρα ενός σπιτιού που υπήρξε δικό της σε άλλη εποχή. «Ίσως εκείνη την κόρη, μεγάλη πια και μακριά, ήταν εκείνη την οποία γύρευε στο παιδικό καροτσάκι. Αμέσως μόλις με άρπαξε η μητέρα μου , όπως είπε, κι έτρεξε με όλη της τη δύναμη να σώσει εμένα, την ακριβή της ζωή».

«…Όμως το πρόσωπο στο οποίο θα ήθελα  πραγματικά να μιλήσω τότε ήταν η μητέρα μου, που πια δεν ήταν διαθέσιμη».

«Λέμε για κάποια πράγματα ότι δεν έχει συγχώρεση ή πως δεν θα συγχωρέσουμε ποτέ τον εαυτό μας. Το κάνουμε όμως-το κάνουμε διαρκώς».

Alice Munro   Νόμπελ Λογοτεχνίας 2013

ΑΚΡΙΒΗ ΜΟΥ ΖΩΗ    ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ