O Γεώργιος Γκουρτζίεφ γεννήθηκε το 1866 στην Αλεξανδρούπολη της Αρμενίας από Έλληνα πατέρα και Αρμένισσα μητέρα. Έχοντας λάβει μία σπάνια και πολύπλευρη μόρφωση για την εποχή του, από νεαρή ηλικία άρχισε να αναρωτιέται για τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής.
Μη βρίσκοντας απαντήσεις ούτε στην επιστήμη, αλλά ούτε και στη θρησκεία, και έχοντας πλέον πειστεί ότι πρέπει να υπάρχει μια Ανώτερη Γνώση διαχρονική, που παραμένει ζωντανή, αλλά καλά προφυλαγμένη, σχετικά με την αλήθεια για την ανθρώπινη ζωή και το σύμπαν, ξεκίνησε μια πολύχρονη αναζήτηση σε διάφορα μέρη της Ασίας και της Αφρικής, ψάχνοντας να βρει το νήμα που θα τον συνέδεε με αυτή τη Γνώση. Και όπως φάνηκε στη συνέχεια, μάλλον το βρήκε…
Έτσι, το 1912 ο Γκουρτζίεφ εμφανίστηκε στη Μόσχα ως φορέας μιας άγνωστης διδασκαλίας, παρουσιάζοντας ένα ολοκληρωμένο σύστημα εσωτερικής γνώσης που δεν ήταν ούτε θρησκεία, ούτε φιλοσοφία, αλλά μια πρακτική διδασκαλία που μπορούσε να βιωθεί μέσα στη ζωή.
Πολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονται, και σύντομα στη Μόσχα και λίγο μετά στην Πετρούπολη σχηματίζονται οι πρώτες ομάδες μαθητών του. Ανάμεσα σε αυτούς, ο φιλόσοφος και μαθηματικός Πήτερ Ουσπένσκι, που άφησε μια σπουδαία καταγραφή (Αναζητώντας τον Κόσμο του Θαυμαστού) των πρώτων χρόνων της διδασκαλίας του Γκουρτζίεφ και ο συνθέτης Τόμας ντε Χάρτμαν ο οποίος με την καθοδήγηση του Γκουρτζίεφ δημιούργησε ένα καταπληκτικό έργο που έχει μείνει γνωστό ως «Μουσική Γκουρτζίεφ / ντε Χάρτμαν» και μέρος της χρησιμοποιείται στους Ιερούς Χορούς και τις Κινήσεις, που συνιστούν ένα ουσιαστικό τμήμα της διδασκαλίας του Γκουρτζίεφ.
Το 1922, ο Γκουρτζίεφ εγκαταλείπει οριστικά τη Ρωσία και εγκαθίσταται μόνιμα στη Γαλλία. Εκεί, στο Φοντενεμπλό, λίγο έξω από το Παρίσι, στο Πριερέ, ιδρύει το «Ινστιτούτο για την Αρμονική Ανάπτυξη του Ανθρώπου». Πολλοί άνθρωποι, ανάμεσά τους γνωστές προσωπικότητες της εποχής, έρχονται να μείνουν στο Πριερέ και να συμμετάσχουν στις καθημερινές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα εκεί κάτω από την καθοδήγηση του Γκουρτζίεφ, με σκοπό την ανάπτυξη της συνείδησης.
Η διαδικασία αυτή αφορούσε την εμπλοκή όλων των όψεων της ανθρώπινης φύσης, απαιτώντας σκληρή σωματική εργασία στους κήπους και στα οικήματα, έντονες συναισθηματικές διαντιδράσεις και τη μελέτη ενός μεγάλου φάσματος ιδεών για την ανθρωπότητα και το σύμπαν.
Το 1924 ο Γκουρτζίεφ πραγματοποιεί το πρώτο του ταξίδι στις ΗΠΑ, παρουσιάζοντας με μια μεγάλη ομάδα μαθητών του τους Ιερούς Χορούς. Πολλοί ανταποκρίνονται στο κάλεσμά του και έτσι σταδιακά σχηματίζονται ομάδες στην Νέα Υόρκη και άλλες πόλεις, όπως και στην Ευρώπη, στο Λονδίνο και στο Παρίσι.
Το 1933 το Πριερέ κλείνει οριστικά λόγω οικονομικών προβλημάτων και ο Γκουρτζίεφ μετακομίζει μόνιμα πλέον στο Παρίσι όπου συνεχίζει να κατευθύνει τις ομάδες των μαθητών του, ενώ παράλληλα ολοκληρώνει το κύριο έργο της συγγραφικής του δουλειάς, με τον τίτλο Όλα και Τα Πάντα – Ιστορίες του Βεελζεβούλ στον Εγγονό του, διασώζοντας έτσι σε γραπτή μορφή και κατά έναν ιδιαίτερο τρόπο, όλες τις ιδέες του, που συνιστούν «μια αντικειμενικά αμερόληπτη κριτική της ζωής του ανθρώπου», όπως γράφει ο ίδιος στην εισαγωγή του ογκώδους (1300 σελίδες περίπου) αυτού έργου του.
Πεθαίνει τον Οκτώβριο του 1949 δίνοντας τις τελευταίες του οδηγίες στην πιο στενή του μαθήτρια Ζαν ντε Σάλτσμαν, η οποία μαζί με τους πιο στενούς μαθητές του θα αναλάβει το έργο της συνέχισης της διδασκαλίας.
Ένα έργο που συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε πολλές χώρες του κόσμου, όπως και στην Ελλάδα, από το Κέντρο Γκουρτζίεφ (www.gurdjieff-center.gr).