Φιλοσοφικό ατομικό και πανανθρώπινο μανιφέστο με μια μεταφυσική-προφητική χροιά, αναζήτηση νοήματος στα αναπάντητα ερωτήματα, σκέψεις ζωηρές ενός ανήσυχου πνεύματος εκφρασμένες σε λαϊκή γλώσσα με μιαν αίσθηση εγνωσμένης καταγωγικής ρίζας.
Ασκητική, ώριμο κείμενο – φιλοσοφική υποθήκη ενός μεγάλου συγγραφέα που το πνεύμα του κατέγραψε με σκληρή οξυδέρκεια το πανανθρώπινοδράμα. Συγγραφέας μεγάλων διαστάσεων για τη μικρή χώρα που του έλαχε να τον κρίνει στη μικρόνοια των καιρών.
-Ζητούσα ελευτερία.
Είναι τολμηρό και τιμητικό για τον σκηνοθέτη μίας θεατρικής ομάδας να ασχοληθεί με το έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Είναι μια πρόκληση δοκιμασίας και αναμέτρησης από την ατομική ανάγνωση στο αναπαραστατικό-εξωστρεφές βήμα του θεάτρου που επικοινωνεί, σε πολλούς αποδέκτες, στοχασμό και οράματα.
Ο σκηνοθέτης κ. Π. Αγγελόπουλος, παρουσίασε το φιλοσοφικό έργο σε θεατρική μορφή, δίνοντας βήμα στη σκέψη του συγγραφέα και σχήμα στη δραματική επεξεργασία του στοχασμού, με τη μορφή θεατρικού αναλογίου. Χρησιμοποίησε τους ηθοποιούς στο εικαστικό σχήμα άντρας – γυναίκα των αντιθετικών-συμπληρωματικών φωνών, που αντιπαλεύουν γυρεύοντας απάντηση, δίνοντας όγκο στη σύλληψη της θεατρικής μεταφοράς, που ενίσχυσε με κάποια ενδιαφέροντα ευρήματα σκηνοθετικής σκέψης στη ροή της αφήγησης.Οι στιβαρές φωνές των πρωταγωνιστών, η ώριμη, εύπλαστη και μελαγχολική χροιά του κ. Ν. Τσακίρογλου και η δυνατή- αισθαντική εκφορά της κ. Κ. Διδασκάλου, έδωσαν έναν καθαρό χρωματισμό, συγκλίνουσας έκφρασης στη φιλοσοφική σκέψη και τόνο στις αντηχητικές φωνές των άλλων ηθοποιών, σε ένα, κατά την άποψή μας, όχι πολύ πλαστικό- καλλιτεχνικά- συνολικό όραμα. Η παρεμβολή των προσώπων με τις μάσκες και το φως, ως νήμα εικαστικής σύνδεσης, έδωσε ανάσα ιντερμέδιων στην αφήγηση και προέκταση στην παράσταση όχι όμως πολύ δουλεμένη αισθητικά.
Η χρήση του βίντεο ενδιαφέρουσα ως επιλογή ενισχυτικής ατμόσφαιρας, αλλά όχι προσεγμένη, εικαστικά και τεχνικά, έδωσε ένα φτωχό αποτέλεσμα, αισθητικής περασμένων δεκαετιών και η μουσική – κ.Δ.Παπαδημητρίου,με τους μελαγχολικούς-κλασσικούς ήχους, που ακούγονταν σχεδόν εκκωφαντικά σε σημεία της αφήγησης, αποδυνάμωνε το θέαμα αντί να το ενισχύει.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια –κ. Μ. Βαζαίου, είχαν μία απροσδιοριστία σκηνικού χωροχρονικού στίγματοςκαι δημιούργησαν κάποιες εικόνες στους αντιθετικούς πόλους του μαύρου και του άσπρου, τόσο στα κοστούμια όσο και στον σκηνικό χώρο, αλλά χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση, ιδιαίτερα στα κοστούμια των δευτεραγωνιστών.
Ασκητική, δραματοποίηση μέτριας έντασης, αν ήταν άνεμος.
Ένας πιο μικρός χώρος θα αναδείκνυε- έχουμε την εντύπωση- το ύφος της δραματοποίησης, δημιουργώντας, ενισχυτικά, θεατρική ατμόσφαιρα εμβάθυνσης, στην ενέργεια της κατανυκτικής σιωπής που θα άρμοζε σε ένα τέτοιο κείμενο -και από την πλευρά του θεατή- κάτι που απουσίαζε από την πρεμιέρα της παράστασης στο θέατρο Αριστοτέλειον, θέατρο χωρίς ιδιαίτερη αισθητική, κυρίως για μαζικές και εξωστρεφείς παραστάσεις.
- Ασκητική SALVATORESDEI- κείμενο του 1923 στη δομή:
- Πρόλογος
- Προετοιμασία (πρώτο χρέος, δεύτερο χρέος, τρίτο χρέος)
- Η Πορεία(α΄σκαλοπάτι : Εγώ, η Ράτσα, η Ανθρωπότητα, η Γης)
- Το Όραμα
- Η Πράξη (σχέση Θεού κι ανθρώπου, σχέση ανθρώπου και ανθρώπου, σχέση ανθρώπου και φύσης)
- Η Σιγή.
_…Οι φωνές, τα κλάματα και τα φτερά είναι η καρδιά σου!
_«Είμαι η σαγίτα που θέλει να σκίσει το στημόνι, να τιναχτεί όξω από τον αργαλειό της ανάγκης…Είμαι ο Σπόρος!»
…Είμαι όλη γάλα κι ανάγκη. Και λαχταρώ να γυρίσω πίσω, να κατεβώ στο ζώο, να κατεβώ πιο χαμηλά, στο δέντρο, μέσα στις ρίζες και στα χώματα, να μη σαλεύω…Είμαι η Μήτρα!»
_Χρέος σου, ήσυχα, χωρίς ελπίδα, με γενναιότητα, να βάνεις πλώρα κατά την άβυσσο. Και να λες: Τίποτα δεν υπάρχει!…Μήτε ζωή, μήτε θάνατος.
_Τι θα πει ευτυχία; Να ζεις όλες τις δυστυχίες. Τι θα πει φως; Να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια. Είμαστε ένα γράμμα ταπεινό, μια συλλαβή, μια λέξη από τη γιγάντια Οδύσσεια.
_Είμαι κι εγώ, σαν κάθε πράμα ζωντανό, στο κέντρο του παγκόσμιου στρόβιλου.
_Τον κύκλο αυτόν τον ονοματίσαμε θεό. Μπορούσαμε να του δώσουμε ό,τι άλλο όνομα θέλαμε: Άβυσσο, Μυστήριο, Απόλυτο Σκοτάδι, Απόλυτο φως, Ύλη, Πνέμα, Τελευταία Ελπίδα, Τελευταία Απελπισία, Σιωπή.
_Ένας Έρωτας σφοδρός διαπερνάει το Σύμπαντο.Είναι σαν τον αιθέρα: σκληρότερος από το ατσάλι, μαλακότερος από τον αγέρα.
_Πολεμικός μας έλαχε ο κλήρος.
_…δεν έχω καιρό, δεν έχω τόπο να χορέψω! Βιάζουμαι!
_… Εγώ και Συ είμαστε Ένα»
…Και τρισμακάριοι όσοι κρατούν, και δε λυγούν, απάνω στους ώμους τους, το μέγα, εξαίσιο, αποτρόπαιο μυστικό: Και το Ένα τούτο δεν υπάρχει!
Ασκητική ( α΄ έκδοση 1927) – Νίκος Καζαντζάκης (1883- 1957)
Θεατρική προσαρμογή – Σκηνοθεσία: Πάνος Αγγελόπουλος
Νικήτας Τσακίρογλου
Κατερίνα Διδασκάλου.
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί:
Σοφία Κομηνέα, Δημήτρης Γρηγοριάδης,
Λευτέρης Βλάχος, Τίνα Λεωνορά
Χορός : Ομάδα σχολής θεάτρου Ροντίδη.
Μουσική : Δημήτρης Παπαδημητρίου
Σκηνικά – Κοστούμια: Mάιρα Βαζαίου
Διεύθυνση παραγωγής: Γιώργος Κολιοβέτας
Συντονισμός παραγωγής :Μαρία Καλίτση
Video: Νίκος Μυλωνάς