Χαρούκι Μουρακάμι: Ο Άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι και τα Χρόνια του προσκυνήματός του *κριτική

Written by

Μία παρέα εφήβων, τριών αγοριών και δύο κοριτσιών, το στίγμα μιας απόρριψης, η ενήλικη ζωή που ταλανίζεται από εσωτερικές ανήσυχες σκέψεις, ο χρόνος που κυλά, η επιστροφή στο παρελθόν και στα ερωτήματα που ανακύπτουν ως απάντηση λύτρωσης και  συναισθηματικής απελευθέρωσης .

Ο ήρωας του μυθιστορήματος, το πέμπτο μέλος μιας παρέας εφήβων τα ονόματα των οποίων κρύβουν στο ιδεόγραμμά τους ένα χρώμα, ζει στο Τόκιο ως φοιτητής φέροντας το βάρος μιας απόρριψης που φαινομενικά δεν επηρεάζει τη ζωή του. Επηρεάζει την εσωτερική ροή μπλοκάροντας την έκφραση των συναισθημάτων και του αφήνει  την πικρή γεύση της επιθυμίας να επιδιώξει το θάνατο που αλλάζει ωστόσο κατεύθυνση και τον οδηγεί στην ήσυχη ζωή της καθημερινότητας στο θόρυβο της μεγαλούπολης του Τόκιο.Στην εργασία, στο ηλικιακό πλέγμα των τριανταέξι χρόνων, στη γνωριμία με τη Σάρα.

Ο Τσουκούρου, ως μαθητής Λυκείου ενός καθολικού σχολείου, συνδέεται με μια παρέα παιδιών που αναλαμβάνουν μια εργασία στο μάθημα των Κοινωνικών σπουδών. Αυτή η τυχαία συνάντηση θα έχει ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση της ομάδας και σε άλλους τομείς πέρα από το σχολείο σεδραστηριότητες που αναλαμβάνουν από κοινού. Δραστηριότητες που οδηγούν  και σε κοινές εμπειρίες,συζητήσεις, αναγνώσεις, σπορ, χόμπυ, ως την αποφοίτησή τους και στο όνομα μιας φιλίας που θα αποδειχθεί ασταθής, παρά την κοινή κοινωνική τους  καταγωγή,  όταν ο «άχρωμος» Τσουκούρου θα απομονωθεί από τους άλλους τέσσερις χωρίς εξηγήσεις.

Ο  Ακαμάτσου με το ιδεόγραμμα Άκα (κόκκινο), ο Οούμι με τον χαρακτήρα Άο (γαλάζιο), η Σιράνε με το Σίρο (άσπρο), η Κουρόνο με το κούρο (μαύρο), ο Τσουκούρου, το όνομα του οποίου σημαίνει κατασκευάζω,  αποτελούν τα μέλη μιας παρέας που οι δρόμοι της χωρίζουν μετά την αποφοίτησή τους. Κατοικούν στη Ναγκόγια, την τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ιαπωνίας και εκεί στη ίδια πόλη θα συνεχίσουν τις σπουδές  τους όλοι εκτός από τον Τσουκούρου που πηγαίνει στο Τόκιο στη σχολή του Πολυτεχνείου και γίνεται σχεδιαστής-συντηρητής σιδηροδρομικών σταθμών. Εκεί θα γνωρίσει την τριανταοκτάχρονη Σάρα που διαβλέποντας τη συναισθηματική του εμπλοκή, τον συμβουλεύει να επιδιώξει τη συνάντηση με τα πρόσωπα αυτά που στοιχειώνουν τη σκέψη του.Έτσι αρχίζει, δεκαέξι χρόνια μετά, η αναζήτηση, με την προτροπή της Σάρας,  των προσώπων αυτών, γυρεύοντας απάντηση στο βασανιστικό ερώτημα της αποπομπής από την ομάδα. Η συνάντηση με τον Άο στο χώρο εργασίας του, την αντιπροσωπεία Lexus,θα τον  εκπλήξει. Εκεί θα μάθει, από τον παντρεμένο και επιτυχημένο φίλο του, μια εκδοχή της αλήθειας. Η Σίρο τον κατηγόρησε ότι τη βίασε. Παράλληλα πληροφορείται και τις εξελίξεις των προσώπων που υπήρξαν φίλοι του. Ο Άκα, είναι  εργένης και επιτυχημένος μπίζνεσμαν,  η Κούρο παντρεμένη με δύο παιδιά ζει στην Φινλανδία και η Σίρο, δασκάλα πιάνου, δολοφονήθηκε στα τριάντα της χρόνια στο Χαμαμάτσου. Η συνάντηση με τον Άκα επιβεβαιώνει τα δεδομένα δίνοντας και άλλες εκδοχές ερμηνείας. Στη συνέχεια για να ολοκληρωθεί ο κύκλος της αναζήτησης, ο ήρωας ταξιδεύει στην Φινλανδία για να συναντήσει την Κούρο. Η συνάντηση του δίνει  με συναισθηματική ένταση, την εξήγηση της απόρριψης. Η Κούρο αν και γνωρίζει ότι ο ισχυρισμός του βιασμού δεν ευσταθεί, αναλαμβάνει να στηρίξει την ευάλωτη Σίρο,  θυσιάζοντας τον Τσουκούρου τον οποίο θαύμαζε πάντα θεωρώντας τον ξεχωριστό και το εξομολογείται τώρα στο καλοκαιρινό σπίτι της που βλέπει στη λίμνη.Η επιστροφή  στο Τόκιο και στην αναμενόμενη συνάντηση με τη Σάρα κλείνει τον κύκλο αυτής της ιστορίας. Αναμονή ως ένας βαθύς λυτρωτικός ύπνος, στο θρόϊσμα των  σημύδων, των μουσικών φράσεων του«Le mal du pays» τουF. Liszt.

Στο νήμα αυτής της ιστορίας οι σχέσεις και οι φαντασιώσεις, ο θάνατος ως σκέψη, η ζωή και το παιχνίδι της, η μοναξιά της μεγαλούπολης, οι συναντήσεις και η αναζήτηση του έρωτα. Το σύστημα εκπαίδευσης, η εργασία, η τεχνολογία, η κρίση αλλά  και  οι φιλοσοφικές ρήσεις, η μουσική, τα βιβλία, αποτελούν υπόστρωμα αναφορών του συγγραφέα που αφηγείται με τρόπο  επίπεδο αυτή την ιστορία. Η τριτοπρόσωπη αφήγηση, οι αναλογίες και μια λεπτή ειρωνεία δίνουν μια απόσταση παρατήρησης των προσώπων και των εσωτερικών σκέψεων που διαπερνούν τον ήρωα του μυθιστορήματος. Η λεπταίσθητη παρατηρητικότητα του συγγραφέα και οι παρομοιώσεις του καταγράφονται στην περιφέρεια της ιστορίας αποκαλύπτοντας τη λογοτεχνική  εκφραστική ικανότητα.

«Στη ζωή υπάρχουν πολλά που δεν εξηγούνται, αλλά δεν είναι θέμα γλώσσας, του είχε πει η Όλγα».

«…το νερό του πρόσφερε το κατάλληλο περιβάλλον για να σκέφτεται. Ισοδυναμούσε μ’ ένα είδος ζεν».

«Βέβαια, υπάρχει και η οικονομική κρίση σε όλο τον κόσμο, αλλά αυτοί που έχουν χρήματα  συνεχίζουν να έχουν, ο κόσμος να χαλάσει».

«Όλοι οι ήχοι γύρω του μπερδεύτηκαν σε έναν οξύ θόρυβο, ιδιαίτερο, που το αυτί τον πιάνει μόνο μέσα στη βαθειά σιωπή. Ήχος που δεν ερχόταν απ’ έξω, που έβγαινε μέσα από τα σπλάχνα του. Ζούμε όλοι μας  με κάποιο τέτοιο χαρακτηριστικό ήχο, αλλά δεν έχουμε την ευκαιρία να τον ακούσουμε στην πραγματικότητα».

«Τα σημαντικότερα πράγματα στη ζωή  είναι πάντα τα δευτερεύοντα».

«… λεπτά μοτίβα φύλλων που, λες και τα είχε παρασύρει ο άνεμος… πότε έδιναν μια αίσθηση μοναξιάς και πότε γιορτής.Είχαν τη φινέτσα των λεπτών μοτίβων στα παλιά κιμονό».

«Μόλις έπαψε να φαίνεται το τελευταίο τρένο της μέρας, όλα ξαφνικά ερήμωσαν, λες και τα φώτα γύρω ελάττωσαν την έντασή τους κατά δύο βαθμούς. Όπως μια θεατρική σκηνή, που μόλις τελειώσει η παράσταση, σβήνουν τα φώτα».

Ο Άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι, βιβλίο χωρίς νεύρο αφήγησης, βιβλίο ρήσεων και παρεκβάσεων ενός συγγραφέα που προβάλλει στη ροή εξέλιξης με μια παρατηρητικότητα  λογοτεχνικών αναλογιών- παρομοιώσεων σε σύμπτηξη.

κριτική Άγγελα Μάντζιου

Χαρούκι Μουρακάμι
Ο Άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι  και τα Χρόνια του προσκυνήματός του
Μυθιστόρημα
Μετάφραση (από τα Ιαπωνικά):Μαρία Αργυράκη
Εκδόσεις Ψυχογιός