«Το ημερολόγιο ενός τρελού» του Νικολάϊ Γκόγκολ μετά από την επιτυχία στην Αθήνα και λίγο πριν την επανάληψη των παραστάσεων για δεύτερη χρονιά στην Αθήνα στο Θέατρο Eliart και για λίγες παραστάσεις στη θεσσαλονίκη στο Αθηναίον (διαβάστε εδώ περισσότερα- ημερομηνίες παράστασης) . Στον ρόλο πρόκληση του Ποπρίστσιν ο Δημήτρης Γιώτης, με τον οποίον είχαμε μια πολύ καλή συνομιλία-συνέντευξη που φιλοξενούμε στο cityculture.gr
Θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό το εξαιρετικό και συνάμα τόσο απαιτητικό έργο του Νικολάι Γκόγκολ;
Είναι το σημαντικότερο έργο της νεότερης δραματουργίας. Ο ίδιος ο Γκόγκολ έζησε ”επικίνδυνα”, αιρετικά και είμαι πεπεισμένος ότι είναι άκρως βιογραφικό!
Οι αντιδράσεις του ήρωα δείχνουν έναν άνθρωπο ψυχωτικής-σχιζοφρενικής συμπεριφοράς με έμμονες ιδέες ενοχής και αναξιότητας, ίσως έως και μηδενισμού. Σύμφωνα με την δική σας προσέγγιση του ρόλου κατά πόσον αυτές είναι προϊόν μιας γενετικής ίσως προδιάθεσης και κατά πόσον είναι επακόλουθο του κοινωνικού του αδιέξοδου και του εγκλεισμού, που του προκαλεί η δέσμια εργασία του.
Ξεκινά από τη χαμηλή αυτοεκτίμηση του ήρωα και τις περιοριστικές πεποιθήσεις που έχει. Οι γύρω του, του καθρεφτίζουν τη γνώμη που έχει για τον εαυτό του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ευφυής Γκόγκολ τον βάζει να διαβάζει ανύπαρκτα γράμματα σκύλων και να φανερώνει μέσα απ τα λόγια των άλλων την ταλαιπωρημένη του ψυχή. Αισθάνεται προσβεβλημένος, παραγκωνισμένος, αποξενωμένος, λίγος…ελπίζει, επιζητά την αγάπη και την αποδοχή των άλλων και όταν αυτή δεν έρχεται, χάνεται στις σκέψεις του και επιστρέφει στην αληθινή αγάπη αυτού που τον γέννησε, της μήτρας και της μάνας. Γιατί όλα από κει ξεκινούν, πως λάβαμε τη ζωή στα μικρά μας, ό,τι ερμηνεύσαμε μέχρι τα πέντε μας έρχεται να επιβεβαιωθεί στην ενήλικη ζωή μας.
Πέρα από τα όρια της κατεστημένης λογικής, μήπως τελικά καταφέρνει να βρει την ελευθερία του εκτός νόμων και κανόνων;
Eννοείται! Χαίρομαι ιδιαίτερα που κάνατε αυτή την ”ανάγνωση”. Μα τελικά τι είναι τρέλα; Ίσως μια άλλη πλευρά θέασης της ζωής και των πραγμάτων. Έχει μια ελευθερία του μυαλού που με συγκινεί…Σκεφτείτε ότι στους ”διαγνωσμένους” τρελούς (αν και δεν μ αρέσει η….διάγνωση), δεν υπάρχει ένδειξη και προσβολή από τον καρκίνο. Δεν είναι υπέροχο; Αυτοί οι άνθρωποι που ζουν με την απόλυτη ελευθερία του μυαλού δεν συσσωρεύουν δηλητηριασμένες σκέψεις και συμπεριφορές και ο καρκίνος τους ξεχνά. Μάθαμε να υιοθετούμε συγκεκριμένη αποδεκτή κοινωνικά συμπεριφορά για να μαστε αρεστοί και αποδεκτοί…και τελικά φτάνουμε στην ευτυχία; Χάσαμε τον εαυτό μας για τους άλλους! Ποιος τελικά είναι καταπιεσμένος, αυτός που δε μιλά ή μιλά για να αρέσει στους άλλους ή εκείνος που τα μάτια της ψυχής του είναι ελεύθερα και το μυαλό έχει ξεφύγει από στερεότυπα;
Ένα τόσο παλιό, μα διαχρονικό κείμενο, πως πιστεύετε ότι αγγίζει τον σημερινό θεατή; Πόσα κοινά στοιχεία βρίσκετε με το σήμερα;
Πόσοι εγκλωβισμένοι στην κοινωνικότητα του fb και των social media δεν υπάρχουν σήμερα. Πόσοι έχασαν τη προσωπική τους ευτυχία με το ” να βγούμε για να μας δούνε”, αναρίθμητα post που βρίσκεσαι, που ”διασκεδάζεις” και που τρως. Η σημαντικότητα της ύπαρξης μετριέται με τα likes και εξαργυρώνεται στο πρώτο τραπέζι πίστα. Χάσαμε τον άνθρωπο, την επαφή …σε κάποια στιγμή απόγνωσης ο ”Τρελός” μου φωνάζει: ” Έναν άνθρωπο χρειάζομαι. Να δω και να μιλήσω μ έναν άνθρωπο, άντρα ή γυναίκα δεν έχει σημασία. Έναν άνθρωπο!”. Χτίσαμε τις ελπίδες και τα όνειρα με υπερκατανάλωση και πλασματική ευτυχία.
Σε μια κοινωνία άδικη και ανώριμη ένας άνθρωπος που θέλει να ερωτεύεται, να περπατά στη βροχή, να σκέπτεται ελεύθερα είναι μήπως πέρα από χαρακτηρισμένος τρελός και αφόρητα μόνος;
Μπορεί, όμως τι είναι πιο καλό; Να σαι με πλήθος κόσμου και να μην ακούς, να μην τους νοιώθεις, να μην έχεις επαφή, να μην υπάρχει κοινός παρανομαστής και να νοιώθεις μονάχος ή να σαι μόνος, ελεύθερος με ελπίδα ότι η ζωή σου ανήκει και μπορείς να τη διαχειριστείς; Ο καθένας επιλέγει το δρόμο του. Η ζήση του καθενός είναι δικό του θέμα.
Τι ρόλο παίζει ο χρόνος μέσα στο έργο;
Ο χρόνος είναι άχρονος. Δεν υπάρχει. Έτσι κι αλλιώς ο χρόνος είναι ενιαίος, ο καταμερισμός είναι ανθρώπινη επινόηση για να κάνει τα πράγματα, τις καταστάσεις και τα γεγονότα συγκεκριμένα. Το έργο είναι δημιούργημα ενός σπουδαίου συγγραφέα-ποιητή, του Γκόγκολ, που μας οδηγεί στο ότι η βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου είναι η αγάπη και η αποδοχή. Η βαθύτερη αναζήτηση του Ανώτερου εαυτού μας.
Διαβάζοντας το βιογραφικό σας βλέπει κανείς μια μακριά κι ενδιαφέρουσα πορεία ως ηθοποιού, αλλά και ως σκηνοθέτη. Ένα κείμενο σαν αυτό έχει σίγουρα μεγάλο βαθμό δυσκολίας, ποια όμως είναι τα στοιχεία εκείνα, που το έκαναν τόσο γοητευτικό για εσάς;
Σας ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια. Έγινε από καθαρά εσωτερική ανάγκη. Χρόνια φυλαγμένο στο συρτάρι μαζί με άλλα αγαπημένα. Η αλήθεια είναι ότι ο ”Τρελός” έγινε με έναν πολύ γενναίο τρόπο. Θέλει τόλμη να τα βάλεις με τον εαυτό σου. Πέρασα από Συμπληγάδες πέτρες, στην κυριολεξία, λαμογιές, ψεύτικες υποσχέσεις αλλά μάλλον όλα καλά καμωμένα, αν αναλογιστείτε ότι όλα έγιναν για να πάρω την ευθύνη του εαυτού μου και να ριχθώ στα βαθειά. Κανείς δεν μπορεί να σου δείξει τα άδυτα της ψυχής σου, αν δεν έρθω αντιμέτωπος με τους φόβους και τις αγωνίες μόνος μου. Η αλήθεια του ήρωα βγαίνει μέσα απ την δική μου αλήθεια…ώρες-ώρες επικίνδυνο και απειλητικό αλλά ταυτόχρονα απόλυτα λυτρωτικό. Είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων για τη συνάντηση με τον ήρωα μου, καθρεφτίζει πολλές αλήθειες και με τη μία ή την άλλη ατάκα θα σε βρω μέσα, θα ταυτιστείς, θα σκεφτείς τη ίδια σου τη ζωή. Αυτό είναι όλο το μυστικό του έργου.
Κλείνοντας, θα θέλατε να μας πείτε μια φράση που εσείς αγαπάτε ιδιαίτερα μέσα από το κείμενο;
Πιστεύω ότι το να μοιράζεται κανείς τις σκέψεις του, τα συναισθήματά του μ έναν άλλον άνθρωπο είναι μια απ τις μεγαλύτερες ευτυχίες στη ζωή.”
Σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο σας κι ευχόμαστε ολόψυχα καλή επιτυχία! Μακάρι να ταξιδέψουν πολλοί θεατές πλάι σας σε αυτόν τον τόσο γοητευτικό και μυστηριακό κόσμο του Γκόγκολ!
Εγώ σας ευχαριστώ και περιμένω να ”γράψουμε” μαζί κάποιες σελίδες από το Ημερολόγιο.
cityculture.gr/ γράφει η Μαρία Καρολίδου