Από πολύ μικρή ηλικία οι άνθρωποι μαθαίνουμε τι είναι «σωστό» και τι «λάθος» πρώτα πρώτα από την οικογένειά μας, έπειτα ακολουθούν το σχολείο και άλλοι φορείς εκπαίδευσης όπως π.χ. είναι το φροντιστήριο, οι αθλητικοί σύλλογοι κ.ο.κ. Η ευγένεια δεν έχει να κάνει μόνο με τη διαμόρφωση του ανθρώπινου ήθους αλλά κυρίως με τη στάση μας απέναντι στην ίδια τη ζωή και τον σεβασμό μας προς αυτή. Ευγένεια είναι να λες «καλημέρα», «καλό μεσημέρι», «καλησπέρα», «καλό βράδυ». Ευγένεια είναι να ξέρεις να δίνεις το χέρι σου για χειραψία όταν συστήνεσαι. Ευγένεια είναι να χρησιμοποιείς το β΄ πληθυντικό πρόσωπο ανεξάρτητα από το πόσο χρονών είναι ο άνθρωπος που έχεις απέναντί σου. Ευγένεια είναι να λες «ευχαριστώ» ακόμη κι αν δεν είσαι απόλυτα ικανοποιημένος από την αντιμετώπιση του άλλου. Ευγένεια είναι να προσφέρεις μια θέση σε κάποιο ηλικιωμένο μέσα στο αστικό (όταν φυσικά αυτό λειτουργεί) χωρίς να σου ζητηθεί. Ευγένεια είναι να κρατάς το σκουπίδι σου μέχρις ότου να βρεις κάποιο καλάθι αχρήστων στο δρόμο σου. Ευγένεια είναι να μπορείς να συμπεριφέρεσαι στον συνάνθρωπό σου σαν να είσαι εσύ ο ίδιος μπροστά σε ένα κάτοπτρο, με άλλα λόγια να συμπεριφέρεσαι όπως θα ήθελες να σου συμπεριφέρονται. Δεν γίνεται λόγος απλά και μόνο για τον κοινό σε όλους άγραφο κώδικα συμπεριφοράς, αλλά για κάτι πολύ περισσότερο απ’ αυτόν.
Μπορεί να ευθύνεται η κρίση στην Ελλάδα, μπορεί να ευθύνεται μια κρίση με επίθετα που υπερβαίνουν κατά πολύ τα επίθετα της θεάς Αθηνάς. Το ζήτημα είναι πως η ευθύνη για την μη τήρηση του κώδικα συμπεριφοράς ξεκινάει από τον ίδιο τον άνθρωπο που συχνά τον ακούμε να αποποιείται της όποιας δικής του ευθύνης αφού «φταίνε οι άλλοι». Τέτοιοι άνθρωποι είναι οι αγενείς άνθρωποι που σίγουρα δεν χαιρετούν κατά την είσοδο και έξοδό τους από ένα χώρο, δεν δίνουν το χέρι τους για να χαιρετίσουν κάποιον, χρησιμοποιούν απαξιωτικά το β΄ ενικό πρόσωπο προς τον συνομιλητή τους, δεν λένε «ευχαριστώ («ποιος ο λόγος;»), δεν παραχωρούν τη θέση τους για κανέναν λόγο στο αστικό («δεν μου το ζήτησε κανείς!»), πετούν κάτω τα απορρίμματά τους («αφού δεν υπήρχε κάδος»). Άνθρωποι σαν αυτούς αντιμετωπίζουν τους άλλους σαν υποδεέστερες ατυχείς φυσικές υπάρξεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι οδηγοί «παλιοί» και «νέοι», οι οποίοι ζουν σε κάποιο παράλληλο σύμπαν από το δικό μας, όπου ο δρόμος δεν είναι δημόσιος αλλά ιδιοκτησία τους όπου χωρούν μόνο εκείνοι και το γόητρό τους. Το γόητρο είναι αλληλένδετο με τη μάρκα του αυτοκινήτου τους και ανάλογα με την αξία του αυτοκινήτου διαμορφώνεται και το κοινωνικό status τους. Το αυτοκίνητο πλέον δεν είναι μέσο εξυπηρέτησης αλλά βιτρίνα της «μαγκιάς» και της υπεροχής των ανθρώπων αυτών. Αυτή είναι και η δικαιολογία που έχουν οι ίδιοι όταν βρίζουν χυδαία τους «άσχετους» που τόλμησαν να βγουν στο δρόμο με το «αυτοκινητάκι» τους. Φυσικά η χυδαιότητα δεν είναι προνόμιο μόνο του αρσενικού φύλου αλλά πλέον το ανταγωνίζεται επάξια και το θηλυκό γένος που ίσως αποδεικνύεται κάποιες φορές πιο ευρηματικό σε βωμολοχίες (!) από αυτό των ανδρών. Εύγε!
Αναμφισβήτητα όλοι γινόμαστε μάρτυρες σε καθημερινή βάση τέτοιων συμπεριφορών. Η σωστή συμπεριφορά δεν είναι θέμα ηλικίας, φύλου, ιδιότητας, εθνικότητας, θρησκείας. Η ευγένεια είναι ο ελάχιστος δυνατός τρόπος για επικοινωνία με τον άλλο. Η αγένεια μπορεί να έχει μόνο αρνητικά αποτελέσματα και σίγουρα δεν επιτυγχάνει την επικοινωνία αλλά περισσότερο το χάος, τη δημιουργία εχθρικότητας ή και μίσους ακόμη προς τον άλλο. Το χειρότερο που μπορεί να προκύψει μακροχρόνια με την αγένεια είναι η κοινωνική ανομία• σε έναν κόσμο που ο ένας χρειάζεται τον άλλο η αγένεια μόνο διχόνοια μπορεί να φέρει. Μια τέτοια σκέψη μπορεί να φαίνεται τραβηγμένη, όμως σε έναν κόσμο που περιφρονεί ο άνθρωπος επειδή «δεν είναι καλός» ίσως θα πρέπει να θέσει ο ίδιος στον εαυτό του το ερώτημα για το ποια θα είναι η αφετηρία της αλλαγής που επιζητεί. Ίσως η αφετηρία αυτή να είναι πιο κοντά από ό,τι οι ίδιοι νομίζουμε, είναι μια ελάχιστη μικρή ανθρώπινη αρχή, είναι ο εαυτός μας.
cityculture.gr/ γράφει η Βασιλική Ρούσκα