Οι ρίζες της μελωδίας του γνωστού παιδικού άσματος «Φεγγαράκι μου λαμπρό» βρίσκονται σε ένα παλιό γαλλικό τραγούδι που δημοσιεύτηκε το 1761, με τίτλο «Ah! Vous dirais-je Maman» (Θα σας λέω Μαμά!). Αυτό το τραγούδι που αρχικά δεν ήταν για παιδιά, έγινε γνωστό από το έργο «Δώδεκα παραλλαγές» του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ. Άλλοι κλασικοί συνθέτες που χρησιμοποίησαν την ίδια μελωδία είναι οι Γιόχαν Κρίστοφ Φριέντριχ Μπαχ (γιός), Φραντς Λιστ και Γιόζεφ Χάυντν.
Στην Αγγλία, εμφανίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα με τίτλο «Twinkle, twinkle, little star» της Τζέιν Τέιλορ και απέκτησε παιδικό χαρακτήρα. Από τότε, υπάρχουν διάφορες εκδοχές σε όλο τον κόσμο και σε πολλές γλώσσες.
Στην Ελλάδα, από το 19ο αιώνα, συναντάμε δημοτικά τραγούδια που αρχίζουν με τους πρώτους δυο στίχους «φεγγαράκι μου λαμπρό/ φέγγε μου να περπατώ» ή με παραλλαγές. Παραδείγματα αποτελούν διάφορα τραγούδια που καταγράφηκαν από τον φιλόλογο Κλοντ Φοριέλ, στο βιβλίο «Chants populaires de la Grece modern» το 1825. Η μορφή όπως την ξέρουμε σήμερα καταγράφεται από τον Γερμανό λεξικογράφο Ντάνιελ Σάντερς και από τον Άρνολτ Πάσσοου στο «Popularia Carmina Graeciae recentioris»:
Φεγγαράκι μου λαμπρό
φέγγε μου να περπατώ
να πηγαίνω στο σχολειό,
να μαθαίνω γράμματα,
γράμματα, σπουδάγματα,
του Θεού τα πράγματα.
Φεγγαράκι μου γεμάτο
σα φλουρί κωσταντινάτο,
Φέγγε μου τώρα στη στράτα,
στο σχολειό να κατεβώ,
να μαθαίνω γράμματα,
γράμματα, σπουδάγματα.
του Θεού τα πράγματα.
Τους γονείς μου ν’ αγαπώ
και τρανό νά ’χω σκοπό.
Τη δεκαετία του ’60 ο Μίμης Πλέσσας σε στίχους του Κώστα Πρετεντέρη παρουσίασε τη δική του παραλλαγή, τραγουδισμένη από την Τζένη Βάνου:
Φεγγαράκι μου λαμπρό
Φέξε μου να βρω γαμπρό
Να’ναι άνδρας πρώτο μπόι
Και να είναι κι από σόι
Να’χει κότερο δικό του
Και κομπλέ το σπιτικό του
Να’χει με ουρά τη λίρα
Και αμάξι αστραφτερό
Τι ζητάω η κακομοίρα
Φεγγαράκι μου λαμπρό
Φεγγαράκι μου λαμπρό
Φέξε μου να βρω γαμπρό
Κι ας μην είναι πρώτο μπόι
Κι ας μην είναι κι από σόι
Φτάνει να’χει μία θέση
Να μου παίρνει ό,τι μ’ αρέσει
Κι αμαξάκι να σοφάρω
Δύο θέσεων μικρό
Τι να κάνω – θα τον πάρω
Φεγγαράκι μου λαμπρό
Φεγγαράκι μου λαμπρό
Φέξε μου να βρω γαμπρό
Με το μπόι τοσοδούλη
Σαν τον κοντορεβιθούλη
Κι ας μην έχει ούτε θέση
Κι ας μην παίρνω ό,τι μ’αρέσει
Κι ας μην έχει ούτε χρυσάφι
Ούτε αμάξι αστραφτερό
Γιατί αλλιώς μένω στο ράφι
Φεγγαράκι μου λαμπρό
cityculture.gr/ γράφει ο Παναγιώτης Καμπάνης*
* Ο Παναγιώτης Καμπάνης είναι Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μεταδιδακτορικός ερευνητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης