Ο Γιάννης Καλαβριανός είναι Θεσσαλονικιός. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ, στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών και είναι υποψήφιος διδάκτωρ του ίδιου Τμήματος. Εργάστηκε ως ηθοποιός στις παραστάσεις της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης και ως σκηνοθέτης. Σκηνοθετεί την παράσταση «Γιοι και κόρες. Μια παράσταση για την αναζήτηση της ευτυχίας». Για την παράσταση αυτή και όχι μόνο μίλησε στην Ευαγγελία Κανταρτζή.
Γιοι και κόρες. Μια παράσταση για την αναζήτηση της ευτυχίας! Είναι ο τίτλος της παράστασης που σκηνοθετήσατε. Προκλητικός ο τίτλος. Τι σημαίνει αλήθεια; Τι είναι η αναζήτησης της ευτυχίας;
Η αναζήτηση και η ικανότητα να ανακαλύπτουμε στιγμές ευτυχίας, είναι μάλλον εγγεγραμμένη στον γενετικό μας κώδικα. Η ζωή τείνει προς αυτήν και την αποζητά διαρκώς. Η ερμηνεία που της δίνει ο καθένας είναι τόσο προσωπική και έχει τόσες πολλές αποχρώσεις, όσες και οι άνθρωποι. Άλλοι την αναζητούν στα χρήματα, άλλοι στην ηδονή, άλλη στην εξουσία ή τη δύναμη… Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που συναντήσαμε όταν φτιάχναμε την παράσταση Γιοι και κόρες, έψαξαν την ευτυχία μέσω ενός άλλου ανθρώπου.
Πείτε μας λίγα λόγια για το ταξίδι αυτής της παράστασης…
Ξεκίνησε τον χειμώνα του 2011, συναντώντας παππούδες και γιαγιάδες από το στενό συγγενικό και φιλικό μας περιβάλλον. Ο κύκλος των συναντήσεων άνοιξε, επισκεφθήκαμε νοσοκομεία, ΚΑΠΗ ή όπου μαθαίναμε πως υπήρχε κάποιος που ήθελε να μας αφηγηθεί τη ζωή του. Τελικά, μετά από 13 μήνες είχαμε συγκεντρώσει τις μαγνητοσκοπημένες συζητήσεις μας με περίπου 85 ηλικιωμένους. Η παράσταση ξεκίνησε από το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής, συνέχισε με νέα εκδοχή στο Φεστιβάλ Αθηνών, έπειτα παίχτηκε όλη την περσινή χρονιά στην Αθήνα, περιόδευσε στην Ελλάδα και σε Ευρωπαϊκά Φεστιβάλ και τώρα επανερχόμαστε στη Θεσσαλονίκη και το Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς ‘Μελίνα Μερκούρη’ με την τελευταία της εκδοχή και νέες ιστορίες.
Πώς εμπνευστήκατε το ταξίδι αυτό; Τι σας παρακίνησε να το ξεκινήσετε;
Ξεκίνησα να σκέφτομαι μια παράσταση βασισμένη στις άγνωστες ιστορίες της ζωής των καθημερινών ανθρώπων, μετά τον θάνατο του παππού μου.
Από όλες αυτές τις ιστορίες, που τελικά διηγούνται και αυτές την ιστορία μας με έναν αλλιώτικο τρόπο, ξεχωρίζετε κάποια;
Υπήρξαν πολλές ιστορίες που μας εντυπωσίασαν με την εξέλιξή τους, τη δραματικότητα ή τη γενναιότητα και τη δύναμη που επέδειξαν οι πρωταγωνιστές τους. Αυτή που θα ξεχώριζα είναι η ιστορία ενός συνταξιούχου σήμερα δικηγόρου από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος πήρε μια μοτοσυκλέτα και ξεκίνησε για να βρει την αγαπημένη του που ζούσε στο Βερολίνο. Επειδή όταν λέμε αγάπη… εννοούμε αγάπη!
Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των ιστοριών; Φαντάζομαι ότι θα υπήρχαν πολλές και αναγκαστικά επιλέξατε κάποιες.
Αρχική προϋπόθεση στην επιλογή των αφηγητών, ήταν να μην εργάζονται πλέον και να μην έχουν διαδραματίσει κανένα ρόλο στα επίσημα ιστορικά γεγονότα (αποκλείσαμε δηλαδή πολιτικούς, στρατιωτικούς, καλλιτέχνες κ.λ.π.)
Σε εκείνους που καταλήξαμε, ζητήσαμε να θυμηθούν μία ιστορία από όλη τους τη ζωή, χωρίς να δίνουμε καμία άλλη οδηγία. Ο καθένας μπορούσε να αφηγηθεί ό,τι ήθελε. Από το σύνολο των 85 κύριων ιστοριών και των δεκάδων παράπλευρων, ξεχώρισα τις 12 που διαδραματίστηκαν παράλληλα με γνωστά ιστορικά γεγονότα και έτσι διαμορφώθηκε το τελικό κείμενο της παράστασης.
Γνωρίζετε ότι γενικά η «ιστορία», η διδασκαλία της ιστορίας ειδικότερα, έχει προκαλέσει σειρά αναταραχών, όχι μόνο στην εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και στην ευρύτερη ελληνική κοινωνία. Τα παραδείγματα είναι πολλά και τελευταίο το βιβλίο Ιστορίας της κ. Ρεπούση. Για σας ποιο νόημα και τι στόχο έχει η γνώση της ιστορίας;
Μία κυρία από αυτές που μας μίλησαν λέει τη συγκλονιστική φράση: το παρελθόν είναι… το πώς το λέμε… το πώς το αφηγούμαστε. Η ιστορία είναι μια ζωντανή επιστήμη και η ερμηνεία των παραμέτρων της έχει σχέση με την εποχή και τους ανθρώπους της. Επειδή όμως είναι επιστήμη, δεν πρέπει να επηρεάζεται από θυμικές αντιδράσεις που όλο και περισσότερο κατακλύζουν τον δημόσιο λόγο στη χώρα μας. Ας αντιδράσουμε επιτέλους ψύχραιμα! Θελήσαμε να φωτίσουμε τις άγνωστες μικρο-ιστορίες, τις καταδικασμένες στη σκιά της επίσημης. Που όμως, από μία άλλη οπτική, συγκρότησαν και στήριξαν αυτή που γνωρίζουμε, την καταγεγραμμένη. Η παράσταση είναι αφιερωμένη σε όλους τους αφανείς στυλοβάτες της Ιστορίας. Εκείνους που δεν θα τους μάθουμε ποτέ.
Πιστεύετε ότι λείπουν τα καλά κείμενα σήμερα; Γιατί βλέπουμε ότι γίνεται κάτι σαν «μόδα» οι δραματοποιημένες αληθινές ιστορίες.
Το ρεύμα του θεάτρου-ντοκουμέντου, που φαντάζομαι ότι σε αυτό αναφέρεστε, δεν προέκυψε λόγω ένδειας ‘καλών’ κειμένων. Υπάρχουν αριστουργηματικά κείμενα που θα στηρίζουν το οικοδόμημα του θεάτρου ανά τους αιώνες. Παράλληλα, οι διάφορες ανάγκες και τα τρέχοντα γεγονότα της κάθε εποχής, μπορεί να γεννήσουν ιδέες που να μην έχουν ακόμη οργανωθεί σε θεατρικό κείμενο. Στη δική μας περίπτωση-αφού μόνο για αυτή μπορώ να μιλήσω-θελήσαμε να ασχοληθούμε με την καταγραφή ιστοριών που θα χάνονταν. Θα ήταν απείρως ευκολότερο να παίρναμε έτοιμες ιστορίες που έχουν ήδη εκδοθεί και θα γλιτώναμε και τεράστιο μέρος τους μόχθου. Βασική όμως προϋπόθεση και αρχική ιδέα της παράστασης ήταν να παίξει ο κάθε ηθοποιός την ιστορία του παππού και της γιαγιάς με τους οποίους συνομίλησε. Και αυτό δεν θα μπορούσε να γίνει παρά μόνο μετά από τη γνωριμία μαζί τους.
Τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσφέρει η τέχνη σήμερα; Μέσα σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο βίαιος, σκληρός και ατομικιστικός, τι περιμένει κάποιος, νομίζετε, από ένα θεατρικό έργο;
Αν περιμένουμε συγκεκριμένα χειροπιαστά πράγματα άμεσης ωφέλειας από την Τέχνη, είναι σίγουρο πως δεν θα τα αποκτήσουμε ποτέ. Η καλλιέργεια, που μέρος της μπορεί να επιτελεστεί και διαμέσου της Τέχνης, είναι μια διαδικασία πολύ πιο σύνθετη, χρονοβόρα και συνεχής. Όποιος πάει σε μία παράσταση και περιμένει να βγει διαφορετικός άνθρωπος, είναι βέβαιο πως δεν θα χάσει το χρόνο του. Η Τέχνη δεν είναι χαπάκι. Είναι ένα μόνιμο καταφύγιο.
Γιατρός, ηθοποιός, σκηνοθέτης. Και τελικά τι, ή τι πιο πολύ από όλα;
Είμαστε όλοι τόσα πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Και αυτό μας κάνει πολυδιάστατους και μοναδικούς. Εγώ απλώς έτυχε να κάνω εντελώς διαφορετικές σπουδές και το γεγονός φαντάζει ίσως λίγο παράταιρο. Νομίζω πως όλοι πρέπει να είμαστε ότι μας ευχαριστεί.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Ετοιμάζετε κάτι άλλο τώρα;
Συνεχίζουμε τις παραστάσεις στην Αθήνα και το Θέατρο του Νέου Κόσμου και ετοιμαζόμαστε για το Διεθνές Φεστιβάλ του Σεράγεβο, στο οποίο θα εκπροσωπήσουμε επίσημα την Ελλάδα με την παράσταση ‘Γιοι και κόρες’. Το επόμενό μας βήμα θα είναι μια παράσταση αφιερωμένη στη ζωή και τον τραγικό έρωτα ενός μυθικού ζευγαριού, του Αβελάρδου και της Ελοΐζας, οι οποίοι έζησαν τον 12ο αιώνα στο Παρίσι.
Είστε αισιόδοξος για το μέλλον αυτού του τόπου;
Όποιος πορεύεται στη ζωή οφείλει να είναι αισιόδοξος.