“Γράμματα αγάπης στον Στάλιν” – Black Box *κριτική

Written by

Σ’ έναν νέο χώρο της πόλης, το Black Box, βρεθήκαμε εχθές για να παρακολουθήσουμε την πολυαναμενόμενη και πολυδιαφημισμένη παράσταση “Γράμματα Αγάπης στον Στάλιν”, από την ομάδα Εν Δράσει, η οποία την παρουσίασε πέρυσι στο Στούντιο Μαυρομιχάλη στην Αθήνα.

Πρόκειται για ένα έργο του Ισπανού Juan Mayorga (σε μετάφραση της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ) που ερευνά τις σχέσεις του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ – και στο πρόσωπο του εικονίζεται κάθε καλλιτέχνης/συγγραφέας- και του Στάλιν – στο πρόσωπο του αντανακλάται κάθε μορφή εξουσίας και λογοκρισίας, κάθε μορφή δύναμης. Ακριβώς αυτή η δύναμη κι η επίδραση που έχει είναι το θέμα της συγκεκριμένης παράστασης, με τον Μπουλγκάκοφ να ισορροπεί ανάμεσα στην επανάσταση, στην τρέλα και την παράδοση.

Η σκηνοθεσία του Δημήτρη Μυλωνά είχε πάρα πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία και δημιουργούσε κωμικές καταστάσεις από το τίποτα. Προσωπικά, βρήκα ευφυέστατη τη σκηνή με τον Στάλιν – “μαιτρ” , ενώ  έγραφε πάρα πολύ η σκηνή με τον τυλιγμένο με καλώδιο του τηλεφώνου Στάλιν. Με την βοήθεια του κειμένου, το οποίο δημιουργούσε ήδη με την επαναληπτικότητά του έναν ρυθμό, ο σκηνοθέτης έφτιαξε μια σφιχτοδεμένη παράσταση που δεν σ’ άφηνε να βαρεθείς ούτε στιγμή. Ίσα ίσα υπήρχαν μάλιστα κάποιες στιγμές (π.χ. το άγαλμα Μπουλγκάκοφ) που σε απορροφούσαν ολωσδιόλου.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια που επιμελήθηκε ο Κωνσταντίνος Ζαμάνης ήταν λιτά και λειτουργικά, βοηθούσαν τη σκηνοθεσία και επιτέλους έπαιζαν κάποιο ρόλο στη σκηνή, δεν ήταν απλή διακόσμηση. Ενδιαφέρον παρουσίαζαν και οι φωτισμοί της Χριστίνας Θανασούλα, η οποία χρησιμοποίησε μάλιστα και το – για μένα αγαπημένο- κόντρα φωτισμό. Δημιουργεί απίστευτη ατμόσφαιρα και σκιές. Δυστυχώς η μουσική και ο ηχητικός σχεδιασμός του Λάμπρου Πηγούνη, πέρασε αδιάφορος, ενώ σε μερικά σημεία ένιωσα πω δεν κολλούσε μ’ αυτό που παρακολουθούσα. Την κίνηση επιμελήθηκε η Θάλεια Δήτσα.

Στον ρόλο του Μπουλγκάκοφ ο Μελέτης Ηλίας ήταν ενεργητικός, δραστήριος, και πειστικός. Σημεία – σημεία οδηγούνταν στην υπερβολή αλλά εξαιτίας της φύσης του ρόλου θα μπορούσε κάτι τέτοιο να δικαιολογηθεί. Αντίθετα, δεν μπορώ να δικαιολογήσω την υπερβολή (μόνο στην αρχή της παράστασης) της Άννας Ελεφάντη, που θεωρώ ότι θα έπρεπε να προφυλαχθεί σ’ αυτό το σημείο από τον σκηνοθέτη. Τέλος, ο Σπύρος Τσεκούρας στον ρόλο του Στάλιν, ήταν άνετος και φυσικός, με προσχεδιασμένες και καθοδηγούμενες (έτσι τουλάχιστον έμοιαζαν) γκροτέσκο υπερβολές.

Εν κατακλείδι, ήταν μια καλή παράσταση που ξεκίνησε χλιαρά αλλά γρήγορα βρήκε το ρυθμό της, ωστόσο θεωρώ πως κάτι έλειπε από αυτήν. Ίσως η συγκίνηση, ίσως το πάθος, δεν έχω καταλήξει προς το παρόν. Ίσως να μου έλειπε το στοιχείο της συναισθηματικής εμπλοκής.