Η Φόνισσα από το Θέατρο του Άλλοτε | κριτική Άγγελα Μάντζιου
Αναβίωση και στοχασμός εμβύθισης στο σύμπαν του Παπαδιαμάντη, στο πολυφωνικό εκείνο τοπίο των τρόπων, των πράξεων, των ζωτικών ενεργειών των ηρώων του παλαιού κόσμου των ανθρώπων της γενέθλιας γης του συγγραφέα, ήταν η παράσταση «Η φόνισσα», του θεάτρου του Άλλοτε.
Στην παράσταση που παρακολουθήσαμε στο θέατρο Αυλαία, δόθηκε έμφαση στην συνθήκη γέννησης του λογοτεχνικού έργου παράλληλα και σε αντιστοιχία με την εξέλιξη της θεατρικής δράσης, σε μια ενδιαφέρουσα, σκηνοθετικά, υπογράμμιση της φαντασίας και τεχνικής της λογοτεχνίας και του θεάτρου.
Το επίπεδο της σκηνής προεκτάθηκε σε πολλά σημεία. Η δράση μετατοπίστηκε σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους. Πίσω από τη σκηνή δημιουργήθηκε ένα άλλο πεδίο τεκταινομένων, υπερφυσικών και φοβερών μυστηρίων και πράξεων. Η φτωχική και τακτοποιημένη κάμαρα, με όλα τα σύμβολα των εικόνων της, είχε μια γωνιά για τον συγγραφέα καθώς και για το κορίτσι –γυναίκα που τραγουδάει και θρηνεί χαρές και παθήματα. Άφησε χώρο και για βήματα της υποσυνείδητης σκέψης και έδειξε τον ανηφορικό σάλτο- σε κλίμακα αναρρίχησης της ηρωίδας πάνω από τα φανταστικά κύματα- προς την πλευρά των θεατών, φέρνοντας ενώπιόν τους το βλέμμα της. Αποτυπώνοντας στην εγγύτητα του σώματος και την ενστικτώδη κίνηση φυγής στο κυνηγητό και την επικείμενη τιμωρία του νόμου, η σκηνοθεσία του ψυχογραφήματος, έκλεισε στο φάσμα των αισθήσεων τις ψηφίδες των ρητών και άρρητων της διήγησης του συγγραφέα.
Ο παλαιός κόσμος των ανθρώπων, η μοίρα και η ζωή των γυναικών, οι χαρές του βίου και οι θρησκευτικές τελετουργίες, οι κοινωνικές εκδηλώσεις, τα ένστικτα και η έννομη τάξη, η λαϊκή εκφορά και εκφραστικοί τρόποι της, η κατακραυγή και η συμπόνια, ο φόβος, το υπερβατικό αίσθημα, η θρησκευτικότητα και ο αισθησιακός παγανισμός των στοιχείων της φύσης, αποδόθηκαν εύστοχα με συνδετικά νήματα αφήγησης και δράσης.
Η αναπαράσταση του κόσμου με εικόνες, ψαλμωδίες, τραγούδια και φωνές, δόθηκε συγκινητικά απλά, ενισχύοντας το βίωμα μιας μέθεξης. Η χρήση αντικειμένων, η οριοθέτηση εσωτερικών –εξωτερικών χώρων, το περιγραφικό μέγεθος ενός ιδιαίτερου τοπίου και η ιχνογραφία του ψυχογραφήματος, αποδόθηκαν με ισόρροπες αντιδράσεις στο ερέθισμα ανάγνωσης.
Φιγούρες ανθρώπων σε συνθήκη δημιουργίας λογοτεχνίας και θεάτρου, ενός κόσμου σε αρχετυπική αναπαράσταση. Στην υπονόηση της γραφής, διήγηση γεγονότων σε χρονικούς μετατοπισμούς.
Στο φως των κεριών και της λάμπας, υπό το σκότος της νυκτός, στο φως της μέρας, ξεγλίστρησαν μορφές και ακούστηκαν ήχοι και φωνές, λόγια, συλλογισμοί και σκέψεις αποτροπιαστικές, σε σαφείς και περιγραμματικές όψεις μιας δημιουργικής θεατρικής ανάγνωσης του έργου η Φόνισσα. Συγκινητική ατμόσφαιρα με προσεγμένες λεπτομέρειες στην διδασκαλία της αναπαράστασης της ιστορίας με βιωματικές και αξιακές αντιδράσεις όλων των εμπλεκομένων προσώπων.
Η μορφή του συγγραφέα αποδόθηκε με εκφραστικές χαρακτηριστικές κινήσεις λεπτών αποχρώσεων. Στην άκρη της σκηνής και συμμετέχοντας στα δρώμενα, ο ηθοποιός κ. Δ. Βασιλειάδης, με το προσωπείο του συγγραφέα, περιέγραψε πειστικά την ώρα και τη στιγμή της σύλληψης και της δημιουργίας, της μοναχικής διαδικασίας της γραφής, μια ανάσα κοντά στο σφυγμό της καρδιάς των ηρώων του.
Η όψη της Φραγκογιαννούς είχε στην άκρη της μορφής το σκοτεινό άγγιγμα της φαρμακωμένης πίκρας και η κίνηση μια έμπειρη κάμψη πολλών χρόνων. Τα λόγια της, όπως εκφράστηκαν από την ηθοποιό κ. Τζ. Βογιατζόγλου, είχαν μια απότομη κοψιά τραχύτητας- απόηχο του κλειστού κόσμου στον οποίο έζησε. Ενός κόσμου γεμάτου μαγγανείες και οράματα μιας αλλόκοτης αλήθειας.
Η ομάδα των ηθοποιών με εκείνα τα μαύρα και άσπρα ρούχα της αισθητικής του παλαιού κόσμου με τα λεπτά κεντήματα, στα χειροτεχνήματα των γυναικών, πλαισίωσε το κεντρικό πρόσωπο με φωνές και κινήσεις που άφηναν να φανεί η αθωότητα και η αλληλεγγύη, η σκληρότητα και η τραχύτητα, η ανεμελιά, η αθωότητα και ο αγώνας της ζωής στον πυρήνα μιας πολυφωνικής αντήχησης.
Η Φόνισσα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Συντελεστές:
Θεατρική διασκευή – Σκηνοθεσία: Βαρβάρα Δουμανίδου
Κίνηση: Δημήτρης Βασιλειάδης
Μουσική: Νατάσα Κοψαχείλη
Σκηνικά αντικείμενα: Μη με λησμόνει
Δημιουργία αφίσας: Φωτεινή Φιλοξενίδου
Φωτογραφίες: Λάμπρος Καζάν
Promo trailer: Τόμης Βρακάς, Κώστας Βρακάς
Διανομή:
Δημήτρης Βασιλειάδης, Τζώρτζια Βογιατζόγλου, Βάλια Γκαγκάτση, Βαρβάρα Δουμανίδου, Δημήτρης Ελιάς, ‘Ολγα Καλαμάρα, Παναγιώτης Καβαλιεράκης, Νατάσα Κοψαχείλη, Στέργιος Κωνστατζίκης, Θεοδώρα Κωστάκου, Νίκος Νικολαδης, Μαρία Σεμερτζίδου και οι μικρές Ρόζα Καβαλιεράκη και Ελπίδα Τσαρδάκα.
cityculture.gr / Η Φόνισσα από το Θέατρο του Άλλοτε | κριτική/ Άγγελα Μάντζιου