Το έργο είναι έγχρωμο σκίτσο του 1893. Είναι ιμπρεσιονιστικό, αλληγορικό των ώριμων χρόνων του Νικόλαου Γύζη, και έγινε το πιο διάσημο και αγαπημένο από τα έργα του.
Εικονίζει την Ψυχή να κάθεται μπροστά στην είσοδο του Κάτω Κόσμου.
Ο ελληνικός μύθος αφορά στις περιπέτειες της Ψυχής, της μικρότερης από τις τρεις κόρες του βασιλιά της Σικελίας.
Ήταν πανέμορφη και όλοι οι άντρες της περιοχής εγκατέλειψαν τους βωμούς της θεάς Αφροδίτης και θαύμαζαν την πριγκίπισσα. Ακόμα και ο ίδιος ο Έρωτας την είχε ερωτευθεί και υπέφερε.
Εξοργισμένη η Αφροδίτη πέρασε από πολλές δοκιμασίες την Ψυχή. Στο τέλος της έδωσε ένα κουτί και την διέταξε να πάει στον Κάτω Κόσμο για να φέρει μία ειδική κρέμα, που χρησιμοποιούσε η Περσεφόνη, για να βοηθήσει τον Έρωτα.
Η Ψυχή με την βοήθεια πολλών έφερε σε πέρας όλες τις δοκιμασίες, και στο τέλος με την έγκριση του Δία έγινε θεά και παντρεύτηκε τον Έρωτα.
Το έργο ονομάζεται από πολλούς «Η ψυχή του καλλιτέχνη» γιατί αποτελεί αναφορά στην ίδια την ζωή του Γύζη.
Ο ζωγράφος το δημιούργησε ως δείγμα της εργασίας του και διακόσμησε με αυτό το εξώφυλλο του βιογραφικού του σημειώματος, που έστειλε σε μεγάλο μουσείο του εξωτερικού.
Ο Νικόλαος Γύζης (Σκλαβοχώρι Τήνου την 1.3.1842 – Μόναχο, 4.1.1901) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα της λεγόμενης «Σχολής του Μονάχου». Διακρίθηκε σε όλα τα χρόνια των σπουδών του και πήρε τα πρώτα βραβεία στην ξυλογραφία, τη ζωγραφική και τη χαλκογραφία.
Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Μόναχο το 1871 και τον Απρίλιο του 1872 επέστρεψε στην Αθήνα, για να μετατρέψει το πατρικό του σπίτι επί της οδού Θεμιστοκλέους σε ατελιέ.
Απογοητευμένος από τις συνθήκες της Ελλάδας, τον Μάιο του 1874 εγκατέλειψε την Αθήνα και επέστρεψε στο Μόναχο. Το 1880, ανακηρύχθηκε σε επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Μονάχου και το 1888 εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής στο ίδιο ίδρυμα.
Ο Νικόλαος Γύζης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ακαδημαϊκού ρεαλισμού του ύστερου 19ου αιώνα, του συντηρητικού εικαστικού κινήματος που είναι γνωστό ως «Σχολή του Μονάχου», τόσο σε ελληνικό όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Συμμετείχε και βραβεύτηκε σε πάρα πολλές ελληνικές και ευρωπαϊκές εκθέσεις, από το 1870 έως το 1900.