Το έργο «Η τέχνη του πολέμου» είναι ένα από τα αρχαιότερα βιβλία στρατιωτικής στρατηγικής στον κόσμο. Πιθανότατα γράφτηκε ανάμεσα στον 5ο και στον 3ο π.Χ. αιώνα, κατά την λεγόμενη «περίοδο των Εμπόλεμων Κρατών» από έναν μυστηριώδη Κινέζο πολεμιστή-φιλόσοφο». Σελ. 7 Εισαγωγή
Εγχειρίδιο στρατηγικής τακτικής στην αύρα της φιλοσοφίας του Ταοϊσμού το βιβλίο «Η τέχνη του πολέμου». Διδάσκει τους κανόνες για τον δρόμο της νίκης. Οι αρχές του μπορούν να βρουν αντιστοίχηση σε διαπροσωπικό και διεθνές επίπεδο, με εφαρμογές σε διάφορες μορφές σύγκρουσης, στο πεδίο ψυχολογικών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών, στρατιωτικών αντιπαραθέσεων.
Δεκατρία κεφάλαια με τη μορφή διαλόγου
Το βιβλίο «Η τέχνη του πολέμου» στα δεκατρία σύντομα κεφάλαια, με τη μορφή διαλόγου-επεξηγήσεων ανάμεσα στον δάσκαλο και τους μαθητές του, αναλύει, με τρόπο απλό και αφαιρετικό, διάφορες εκδοχές επιλογών αντίδρασης και αποφάσεων, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την επίγνωση της ανθρώπινης φύσης. Η τακτική συμπεριφορών, δίνεται με φιλοσοφικούς αφορισμούς και παραδείγματα, τα οποία αποσκοπούν στην κατανόηση των βασικών αρχών, στοχεύοντας παράλληλα στην ισορροπία της ενέργειας (επιστήμη της ζωής) και της πνευματικής κατάστασης (επιστήμη της ουσίας).
Η διδασκαλία του Σουν Τζου και οι συμπληρωματικές ερμηνείες των αποφθεγμάτων, σε βάθος χρόνου, από τους μαθητές του (στρατιωτικούς-φιλοσόφους οι οποίοι έζησαν μέχρι τον 13ο μ.Χ. αιώνα), στη μελέτη της τέχνης του πολέμου, διαπνέεται από την ηθική, το αίσθημα δικαίου και από τον σεβασμό στον αντίπαλο. Οι κανόνες της ιδανικής νίκης, προκύπτουν από στρατηγικές προσαρμογής και τεχνικές μελέτης της φύσης των καταστάσεων που έχει να διαχειριστεί η ηγεσία, προκειμένου να πετύχει τον στόχο, χωρίς απώλειες ενέργειας και χωρίς μάχη.
Με τίτλους όπως Σχεδιασμός, καταστρώνοντας μια πολιορκία, Ισχύς, Ένοπλη μάχη, Οι στρατιωτικοί ελιγμοί, Τα εννιά πεδία, Για τη χρήση των κατασκόπων κτό., δίνεται το στίγμα της θεματολογίας και του ενδεικτικού προβληματισμού ως προς τον χειρισμό συνθηκών. Με την οξυδέρκεια και την παρατηρητικότητα του δασκάλου- καθοδηγητή, στο πνεύμα της ισχυρής πνευματικής παράδοσης του Ταοϊσμού που αποτέλεσε τη βάση της ψυχολογίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας της Ανατολικής Ασίας, το εγχειρίδιο αποκτά μια κλασσική αναφορικότητα διαχείρισης των συγκρούσεων. Διαβάζεται διαχρονικά στη βάση της εφαρμογής της πρακτικής γνώσης σε πολλά πεδία ζωής στη μικρή και στη μεγάλη κλίμακα. Πρόκειται για συλλογισμούς που αφορούν εν τέλει τη ζωή, ιδωμένη ως διαδικασία συγκρούσεων, στον πυρήνα της ιδιαίτερης φιλοσοφικής παράδοσης της Ανατολής.
Η τέχνη του Πολέμου, αποσπάσματα: ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΣΟΥΝ
Υπάρχουν πέντε τρόποι να καταλάβεις ποιος θα νικήσει. Αυτοί που ξέρουν πότε να πολεμούν και πότε να μην πολεμούν, είναι νικητές. Αυτοί που διακρίνουν πότε να χρησιμοποιήσουν πολλά και πότε λίγα στρατεύματα, είναι νικητές. Αυτοί που οι άντρες τους, τόσο στους ανώτερους όσο και στους κατώτερους βαθμούς, έχουν την ίδια επιθυμία, είναι νικητές. Αυτοί που αντιμετωπίζουν το απροσδόκητο προετοιμασμένοι, είναι νικητές. Αυτοί που έχουν ικανούς στρατηγούς, οι οποίοι δεν περιορίζονται από τις κυβερνήσεις τους, είναι νικητές. Αυτοί οι πέντε είναι οι τρόποι για να καταλάβεις ποιος θα νικήσει». Σελ. 64
«Λέω λοιπόν ότι αν ξέρεις τους άλλους και ξέρεις και τον εαυτό σου, δεν θα διατρέξεις κίνδυνο ακόμα και σε εκατό μάχες· αν δεν ξέρεις τους άλλους αλλά ξέρεις τον εαυτό σου, θα χάνεις μια μάχη και θα κερδίζεις μια άλλη· αν δεν ξέρεις τους άλλους και δεν ξέρεις ούτε τον εαυτό σου, θα κινδυνεύεις σε κάθε μάχη». Σελ. 66
«Το να κάνεις τον στρατό σου ικανό να αναμετριέται με τους αντιπάλους χωρίς να ηττάται, είναι ζήτημα ανορθόδοξων και ορθόδοξων μεθόδων». Σελ. 80
«Στη μάχη, χρησιμοποίησε το ορθόδοξο για να εμπλέξεις τον αντίπαλο και το ανορθόδοξο για να εξασφαλίσεις τη νίκη». Σελ. 81
«Υπάρχουν μόνο πέντε νότες στη μουσική κλίμακα, αλλά οι παραλλαγές τους είναι τόσο πολλές, που δεν μπορείς να τις ακούσεις όλες. Υπάρχουν μόνο πέντε βασικά χρώματα, αλλά οι παραλλαγές τους είναι τόσο πολλές, που δεν μπορείς να τις δεις όλες. Υπάρχουν μόνο πέντε βασικές γεύσεις, αλλά οι παραλλαγές τους είναι τόσο πολλές, που δεν μπορείς να τις γευτείς όλες. Υπάρχουν μόνο δύο είδη επίθεσης στη μάχη, η ανορθόδοξη αιφνιδιαστική επίθεση και η ορθόδοξη κατά μέτωπον επίθεση, αλλά οι παραλλαγές της ορθόδοξης και της ανορθόδοξης είναι ατέλειωτες. Το ορθόδοξο και το ανορθόδοξο γεννούν το ένα το άλλο, σαν κύκλος χωρίς αρχή- ποιος μπορεί να τα εξαντλήσει;». σελ. 82
«Οι στρατιωτικοί σχηματισμοί είναι σαν το νερό -το νερό αποφεύγει τα ψηλά και κυλάει προς τα χαμηλά, ο στρατιωτικός σχηματισμός αποφεύγει τη δύναμη και επιτίθεται στην αδυναμία· η ροή του νερού καθορίζεται από το έδαφος, η νίκη μιας στρατιωτικής δύναμης καθορίζεται από τον εχθρό». Σελ. 104
«Μια στρατιωτική δύναμη δεν έχει σταθερό σχηματισμό, το νερό δεν έχει σταθερό σχήμα: η ικανότητα να κερδίζεις τη νίκη μέσα από την αλλαγή και την προσαρμογή στον αντίπαλο ονομάζεται ιδιοφυΐα». Σελ. 105
«Να είσαι αδιαπέραστος σαν το σκοτάδι· κι όταν κινείσαι, να πέφτεις σαν κεραυνός». Σελ. 111
«Ένα αρχαίο βιβλίο στρατιωτικών θεμάτων έλεγε: «Τα λόγια δεν ακούγονται καθαρά στη μάχη και έτσι φτιάχνουμε κύμβαλα και τύμπανα. Οι στρατιώτες δεν φαίνονται καθαρά στη μάχη και έτσι φτιάχνουμε σημαίες και φλάμπουρα».Τα κύμβαλα, τα τύμπανα, οι σημαίες και τα φλάμπουρα χρησιμοποιούνται για να τραβούν και να ενοποιούν τα αυτιά και τα βλέμματα των ανθρώπων. Όταν ενωθούν οι άνθρωποι, οι γενναίοι δεν προχωρούν μόνοι, ούτε οι δειλοί υποχωρούν μόνοι- αυτός είναι ο κανόνας για τη δημιουργία ενός μεγάλου στρατεύματος». Σελ. 113
«Αντιμετώπισε την αταξία με πειθαρχία, αντιμετώπισε τη φασαρία με ηρεμία- αυτός είναι ο τρόπος να κατακτάς τον νου». Σελ. 116
«Μη σταματάς έναν στρατό που επιστρέφει σπίτι του». Σελ. 118
«Αν περικυκλώσεις τον εχθρό, πρόσφερέ του και μια δίοδο διαφυγής». Σελ. 118
«Ο γενικός κανόνας για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις είναι η στρατιωτική ηγεσία να παίρνει από την πολιτική ηγεσία την εντολή να συγκεντρώσει στρατό. Μη στρατοπεδεύεις σε δύσκολο έδαφος. Σύναψε τις συμμαχίες σου σε κοινό έδαφος. Μη μένεις σε ανοιχτό έδαφος. Όταν βρίσκεσαι σε περικυκλωμένο έδαφος, προετοιμάσου. Όταν είσαι σε πεδίο θανάτου, πολέμησε». Σελ. 120
«Να είσαι γρήγορος σαν τον άνεμο, συμπαγής σαν το δάσος, αρπακτικός σαν τη φωτιά, ακίνητος σαν βουνό». Σελ. 111
Info
«Η τέχνη του πολέμου»
SUN TZU
Μετάφραση Έφη Καλλιφατίδου
Εκδόσεις ΟΞΥ
cityculture.gr/γράφει η Άγγελα Μάντζιου