Η ταινια της ημερας: F for Fake/ Αληθειες και ψεματα (1973)

Written by

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Ορσον Ουελς

ΠαίζουνΟρσον Ουελς, Ογια Κονταρ, Ελμιρ Ντε Ορι

ΥπόθεσηΈνα “ψευδοντοκιμαντερ” για την αλήθεια και το ψέμα όπως αυτά αποτυπωνονται στην τέχνη.

Γιατι να την δω: Ο Ορσον Ουελς ειναι μια απο τις πιο επιβλητικές φιγούρες του παγκοσμίου σινεμα. Κατεφερε να παει την εβδομη τεχνη ενα βημα παραπερα και να κανει την αφηγηση μια γοητευτικη μαχη αναμεσα στην διαλεκτικη και στην συναισθηματικη ενταση. Ο κινηματογραφος ομως, οπως και η τεχνη γενικοτερα, εχει εναν κοινο παρανομαστη: την πλανη. Ισως οχι τοσο με τα στοιχεια της εξαπατησης οσο κυριως μ’ αυτα μιας αμφιδρομης  αποδοχης μεταξυ του αφηγητη και του θεατη. Ο,τι παρακολουθουμε στην οθονη δεν ειναι παρα ενα ψεμα. Πεθαινει ο χαρακτηρας αλλα οχι ο ηθοποιος, τα τεραστια σπιτια δεν ειναι παρα σκηνικα σε μεγαλα στουντιο (η 3D κατασκευες) η βροχη πεφτει απο ενα τεραστιο σωληνα παροχης και θα μπορουσαμε να συνεχεισουμε για πολυ ωρα και να αναλυουμε την πλανη του θεαματος του κινηματογραφου. Αφηνομαστε λοιπον να μας παρασυρει η αφηγηση του σκηνοθετη δινοντας το ελευθερο να παιξει μαζι μας, να μας ξεγελασει, να μας προκαλεσει και να μας πεισει πως αυτο που θα μας πει ειναι περα για περα αληθινο.

Ο Ορσον Ουελς ηταν κι αυτος ενας μεγαλος “παραμυθας”. Με τις ταινιες του καταφερε να προσδωσει ενα παραπανω κυρος στην κινηματογραφικη αφηγηση και να αφοσιωθει στην μεγαλη δυναμη και γοητεια που δινει η χρηση της καμερας. Αυτη η παραμορφση της πραγματικοτητας μεσα απο τους φακους και τους αισθητηρες της μηχανης μοιαζει αρκετα οικεια για τον μεσο θεατη. Ποσο ομως δυσκολο ειναι να ξεγελαστει σε ενα ντοκιμαντερ που απο την πρωτη στιγμη ο σκηνοθετης μας λεει “μην παρετε και πολυ στα σοβαρα αυτα που θα σας πω”; Οχημα γι αυτη την “απατη” ειναι δυο ιστοριες. Η μια για τον μεγαλυτερο παραχαρακτη εργων ζωγραφικης στον κοσμο, τον Ελμιρ Ντε Ορι, και η αλλη η ιστορια του ερωτα του Πικασο για μια νεαρη κοπελα. Τι ειναι αληθεια και τι ειναι ψεμα; Και αν η παραχαραξη απο μονη της μοιαζει σαν επιβολη του ψεματος πανω στην αληθεια- καθαρα με ορους φιλοσοφικους- τοτε η ιστορια ενος ερωτα που τελικα καταληγει να ειναι αποκυημα της φαντασιας του Ουελς εχει την ιδια ισχυ επιβολης; Μηπως ο ερωτας απο μονος του ειναι μια απατη; Μηπως η παραχαραξη ειναι η τεχνη της αντιγραφης αρα απο μονη της θεωρειται αυθυπαρκτα ως ψεμα και απατη;

Ο Ουελς στηνει ενα υπεροχα δομημενο σκηνικο σε μια απο τις πιο τολμηρες ταινιες-ντοκιμαντερ του κινηματογραφου και μας βαζει στην διαδικασια να αφουγκραστουμε τις δονησεις της νοησης που αναποφευκτα συντηρουν μια ψευδαισθηση υπεροχης της ιδιας της ζωης απεναντι στον θανατο ειτε αυτο εκφραζεται απο την τεχνη ειτε μεσα στην ιδια την ζωη. Μονταζιακα αρτιο, μας κλεινει το ματι για το μεγαλυτερο οπλο του κινηματογραφου απεναντι στην εντυπωσιακη αλλα κενη απλη καταγραφη απο την καμετα καποιου γεγονοτος και κυριως μας κλεινει το ματι για τον μεγαλυτερο συγχρονο παραμυθατζη που δεν ειναι αλλος απο τον μοντερ! Ποτε δεν εγινε αυτο που βλεπετε στην οθονη σας! Μαλιστα ποτε δεν εγινε ετσι ακριβως, με αυτη την σειρα, με αυτον τον ρυθμο, με αυτη την μουσικη. Γελιεστε αγαπητοι/ες αλλα σας αρεσει! Ναι μας αρεσει και αυτη η ισορροπια αναμεσα στο ψεμα και στην αληθεια μας ανακουφιζει και μας κρατα ζωντανους και δυνατος. F for fake for a fake life!