Η ταινία της ημέρας: Les neiges du Kilimandjaro/ Τα χιόνια του Κιλιμάνταρο (2011)

Written by

Σκηνοθέτης: Robert Guediguian

Παίζουν: Ariane Ascaride, Jean-Pierre Darroussin, Gerard Meylan

Υπόθεση: Ο Michel, παρότι έχασε την δουλειά του παραμένει ερωτευμένος με την για πολλά χρόνια σύζυγο του. Ευτυχείς και οι δυο για τις αρχές και την πολιτικοποιημένη δράση τους δεν σταματούν στιγμή να αισιοδοξούν και δεν το βάζουν κάτω. Την ισορροπία αυτή θα χαλάσει η ένοπλη ληστεία στο σπίτι τους. Στην λεία των κλεφτών πέφτει και το ταξίδι στο Κιλιμάντζαρο που τους έκαναν δώρο οι φίλοι τους. Τα πράματα δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο όταν αποκαλύπτεται η ταυτότητα του ενός από τους δύο συνεργούς: ένας απολυμένος πρώην συνάδελφος του Michel, που μεγαλώνει μόνος τα παιδιά και τα αδέρφια του.

Γιατί να την δω;: Αν περάσουν τα χρόνια και ο άνθρωπος κοιτάξει πίσω, θα δει ότι το μόνο που αξίζει να κρατήσει από την αρχή μέχρι το τέλος του είναι οι αρχές και η αξιοπρέπεια του. Το ιερό δικαίωμα στην εργασία απειλείται και σταματά να είναι δεδομένο. Ο άνθρωπος της σύγχρονης εποχής κάνει εκπτώσεις για να έχει ένα κομμάτι ψωμί. Υπάρχουν όμως και κάποιοι ακόμα που αντιστέκονται όχι εκ του ασφαλούς, αλλά παίρνοντας τον δύσβατο δρόμο.

Τέτοιος είναι και ο Michel, τον οποίο συμπαθείς από την πρώτη στιγμή γιατί ενώ μπορεί να βγάλει από την δύσκολη θέση τον εαυτό του, μπαίνει και αυτός στην «κλήρωση» για το ποιοι θα απολυθούν και ποιοι όχι. Για τον Michel η αξιοπρέπεια παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στη ζωή του. Ζυγίζει τα πάντα σύμφωνα μ’ αυτή και στιγμή δεν χάνει το κουράγιο του. Ακόμα και στα δύσκολα μένει σταθερός. Αυτή η ανθρώπινη προσέγγιση που τόσο λείπε από το σινεμά απογειώνει την ταινία και της  δίνει μία δυναμική που εύκολα αφουγκράζεται ο καθείς, είτε ανήκει στην κάστα των βολεμένων πρώην «επαναστατών» είτε στην κάστα των συνειδητοποιημένων μάχιμων. Η ταινία δεν πλησιάζει ούτε στο ελάχιστο το μελόδραμα κάτι που θα μπορούσε πολύ εύκολα να συμβεί στα χέρια κάποιου άπειρου σκηνοθέτη. Ευτυχώς όμως, ο Robert Guediguian ξέρει να ακροβατεί. Απαλλάσσει την ταινία από ηθικοδιδακτικά κηρύγματα και την γειώνει στο ανθρώπινο “είναι”. Η πολιτική δεν γίνεται στρατεύσιμη και η τέχνη αναδύεται καθαρή μέσα από την διαδικασία της σύγκρουσης των πρωταγωνιστών με τον εσωτερικό τους κόσμο.

Πόσο εύκολα θα μπορούσε να «λοξοδρομήσει» ο Michel και να κάνει αυτό που η υπόλοιπη κοινωνία θεωρεί-νομικά και ηθικά- ως πρέπον; Δηλαδή να τιμωρήσει τον πρώην συνάδελφο του που τον έκλεψε. Αυτή η σύγκρουση μεταξύ του κοινωνικά αποδεκτού ή ακόμα καλύτερα κοινωνικά πρέποντος με τον εσωτερικό ηθικό κόσμο του κάθε ανθρώπου, μας κάνει να σκεφτούμε σοβαρά αν η ζωή μας συμβαδίζει με τις ιδέες μας. Όλα αυτά τα ερωτήματα γεννιόνται μέσα από την «στο ύψος του ανθρώπου» προσέγγιση του θέματος. Η ζεστασιά, η αισιοδοξία και η δύναμη που πηγάζει από την ταινία δίνει μία γερή σπρωξιά στις παραδοσιακά πολιτικές ταινίες και αποδομεί  με απλό τρόπο ό,τι ως τώρα θεωρούσαμε μάχιμο σινεμά.

Η ταινία εμπνέεται από το ποίημα του Βίκτορος Ουγκό «Καλοί που ειν’ οι φτωχοί». Το διαβάζουμε παρακάτω:

Η γειτόνισσά μας πέθανε εψές. Θα ’ταν σαν έλειπες.
Άφησε πίσω δυο μικρά, μωρά παιδιά, ευάλωτα. Γουίλιαμ και Μαντελίν.
Το ένα απλά τραυλίζει, το άλλο μόλις που βαδίζει.”
Ο άνδρας έδειχνε βαρύς και στη γωνιά διωγμένος
Το γούνινο μπερέ του, στη θάλασσα και τη βροχή λουσμένο,
Πιάνοντας το κεφάλι, μουρμούρισε δειλά – τι τέλος!
“Έχουμε πέντε παιδιά, μ’ αυτό επτά” είπε αυτός.
“Και ήδη με αναβροχιά θα κοιμηθούμε
Χωρίς τροφή πολλές φορές το δίχως άλλο. Και το λοιπόν;
Δε φταίω εγώ. Μπορούνε και ατυχίες να συμβούνε.
Θα ’ταν επιθυμία του καλού Θεού. Τι να πω.
(…)
Σύρε και φέρ’ τα, γυναίκα. Θα φοβηθούν πολύ
αν με νεκρούς ξυπνήσουν μόνο.
Ήταν η μάνα τους που χτύπησε την πόρτα ,
Πρέπει να έρθουνε κοντά μας τα μικρά.
Αδέρφια θα γενούν για τα παιδιά μας,
Και στην αγκάλη μου θα μένουν στα ζεστά.
Μόλις στο σπίτι μας τους ξένους τούτους δει,
Ο Θεός θα δώσει άλλη τόση πια τροφή.
Θα κοπιάσω. Κρασί άλλο δε θα πιω-
Σύρε και φέρ’ τα. Γιατί διστάζεις, αγαπημένη;
Έτσι καμώνεσαι να προχωράς εσύ;
Κι εκείνη έκανε στην άκρη για να πει “Ήρθαν οι ξένοι!