Η ταινία της ημέρας: Nuovo Cinema Paradiso/Σινεμά ο Παράδεισος (1988)

Written by

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Τζουσεπε Τορνατόρε

Παίζουν: Φιλίπ Νοιρέτ, Ένζο Καναβαλε, Αντονέλα Ατίλι

Υπόθεση: Ο Σαλβατόρε, ένα ορφανό παιδί που γεννήθηκε σε ένα χωριό της Σικελίας σήμερα είναι ένας διάσημος σκηνοθέτης. Με αφορμή την κηδεία του φίλου του Αλφρέντο κάνει μία αναδρομή στο παρελθόν του και ειδικά στην εποχή που το σινεμά της περιοχής ήταν το δεύτερο του σπίτι του και ο ίδιος δούλευε στο μηχάνημα προβολής του κινηματογράφου.

Γιατί να την δω;: Αγαπάς το σινεμά; Είναι τόσο δυνατό που μπορεί να σου δώσει πνοή, να σε συγκρατήσει ζωντανό; Ήρωες τρεις φορές ψηλότεροι από σένα ερωτεύονται, πονούν, κλαίνε, σκοτώνονται μπροστά στα μάτια σου. Ένα πανί σε κυβερνά. Σινεμά ίσον παράδεισος. Ή κάπως έτσι. Κάπου εκεί, σ’ αυτές τις συχνότητες κινήθηκε η σκέψη του Τορνατόρε και έφτιαξε αυτό το κινηματογραφικό όνειρο. Και τι πιο έξυπνο απ’ το να βάλει ως πρωταγωνιστή ένα πιτσιρίκι (έστω και στο μισό της ταινίας). Η αθωότητα μπροστά στην αγνότητα της τέχνης. Ο Σαλβατόρε κηδεμονεύεται από τον Αλφρέντο, τον υπεύθυνο του προτζέκτορα στο μικρό σινεμά της περιοχής. Άλλες εποχές. Ο Σαλβατόρε σύντομα θα ερωτευτεί τους ήρωες του πανιού και ο ήχους των μπομπίνων που γυρνούν θα φτάνει στα αυτιά σου σαν μουσική.

Η γλυκύτατη προσέγγιση του Τορνατόρε στην μεγαλύτερη απ’ όλες τις τέχνες σήμερα, τον κινηματογράφο, θα κατακτήσει φανατικούς οπαδούς. Δεν ξέρω κανέναν άνθρωπο που να μην γοητεύτηκε από την ταινία. Γιατί; Δεν ξέρω. Πάντως εγώ όταν την βλέπω μου ρχεται στο στόμα γεύση από μαλλί της γριάς, στο σβέρκο ζεστό αεράκι, στ’ αυτιά ήχος τζιτζικιού και μία νοσταλγία μπλεγμένη με μία καλοθελητή αθωότητα. Μεγαλείο το σινεμά, μεγαλείο και η προσέγγιση του από τον Τορνατόρε. Η ταινία δεν απευθύνεται μόνο σε σινεφίλ. Απευθύνεται σε όλους και σκοπός της είναι να τους πείσει πως το σινεμά είναι πάνω απ’ όλα ένας δυνατός έρωτας.

Ο Σαλβατόρε αντιδρά με πάθος σχεδόν σε καθετί. Τέτοιο πάθος μόνο ένας ήρωας κινηματογραφικής ταινίας μπορεί να το νιώσει! Παθιάζεται με σχέσεις, καταστάσεις, αντικείμενα, εικόνες. Ζει όπως πρέπει να ζει κάποιος. Και επιστέγασμα όλων αυτών; Το φιλί! Ναι , το φιλί φτιάχνει μία αλυσιδωτή αντίδραση και στέκεται αυτόνομο σαν σφραγίδα έγκρισης μία αναίτιας ερωτικής ανάγκης που μπορεί να συνδέεται με ομφάλιο λώρο με το κινηματογραφικό “είναι”. Φιλι, σινεμά, παράδεισος και μία σχέση με διαλεκτική υπόσταση .

Ο Τορνατόρε ξεπερνά τον εαυτό του για πρώτη και τελευταία φορά στην καριέρα του. Φτιάχνει μία αυτοαναφορική ταινία η οποία όμως δεν έχει κάποιο στοιχείο ξιπασμού ή αλαζονικής παντογνωσίας. Αντιθέτως, σκύβει με σεβασμό πάνω από το αιώνιο “είναι” του κινηματογράφου με μία ανατριχιαστική συναισθηματική ακρίβεια που φτιάχνει ένα μωσαικό παράλληλων κοσμικών διαστάσεων μεταξύ των εκάστοτε θεατών και των ηρώων. Και οι ρόλοι αλλάζουν και το σινεμά μένει εκεί να διατηρεί τα σκήπτρα του όλου και να εξυψώνει με μία μπομπίνα, μία λάμπα και ένα πανί την ιστορία της ανθρώπινης ανάγκης για ανακούφιση μέσα από το ονειροπόλο σύμπαν της έβδομης τέχνης. Ένα διαχρονικό διαμάντι για τα μάτια και την ψυχή.