Η ταινία της ημέρας: Τοτό ο ήρωας/ Toto le heros (1991)

Written by

Σκηνοθεσία: Γιακο βαν Ντόρμελ

Σενάριο: Νιντιέρ ντε Νεκ, Πασκάλ Λόνχαι, Λορέτ Βανκενμπέργκεν, Γιάκο βαν Ντόρμελ

Υπόθεση: Ο Τόμας πιστεύει από μικρό παιδί πως η βιολογική του μητέρα διάλεξε πάνω στην τρομάρα της μέσα στην πυρκαγιά που ξέσπασε στην κλινική όπου γεννήθηκε, το λάθος παιδί. Έτσι ο Τόμας ( ή καλύτερα Τοτό!) ζει την ζωή κάποιου άλλου, του γείτονα του ο οποίος είναι γόνος πλούσιας οικογένειας και θα τον συναντά μπροστά του σε όλη του την ζωή.

Γιατί να την δω;: Η προσκόλληση στο παρελθόν είναι ένα από βασικότερα αίτια δυστυχίας του ανθρώπου. Κατηγορεί με την πρώτη ευκαιρία την άδικη θεά τύχη και αποτάσσεται τον δαίμονα των επιλογών προς χάριν μίας εσωτερική γκρίνιας που του φέρνει σκοτοδίνη. Η παιδική ηλικία μας μένει στο μυαλό χαραγμένη όπως το τατού στο σώμα. Έτσι και ο Τόμας, μεγάλος σε ηλικία σήμερα, έχει έναν στόχο: να σκοτώσει τον άνθρωπο που θεωρεί υπεύθυνο για την δυστυχία του. Αφού λοιπόν εικάζει ότι μέσα στον πανικό της πυρκαγιάς που ξέσπασε στην κλινική που γεννήθηκε η μάνα του διάλεξε το μωρό δίπλα απ΄ αυτόν ο οποίος τυγχάνει να είναι το πλούσιο γειτονόπουλο, θα αντιμετωπίσει αυτή του την εμμονή σε όλη την διάρκεια της ζωής του.

Ο πατέρας του θα σκοτωθεί σε αεροπορικό ατύχημα (που συνδέεται με τους πλούσιους γείτονες του), η αδερφή του σε πυργκαιιά (που πάλι συνδέεται με τους γείτονες) κι αυτός θα μένει ένα βήμα πίσω κυνηγώντας αδίκως την σκονισμένη βίβλο της ευτυχίας την οποία για κάποιο θολό λόγο πιστεύει πως κατέχει ο μισητός του πρώην γείτονας. Η ερωτική του ζωή, η επαγγελματική του καριέρα, η υγεία του, τα πάντα σχετίζονται με το παρελθόν. Ο Τοτό ρίχνει ολοκληρωτικά τις ευθύνες στους άλλους και βάζει τις επιλογές του σε δεύτερη μοίρα και σπουδαιότητα.

Η ταινία συγκαταλέγεται δικαίως στις καλύτερες της δεκαετίας (ίσως να ναι η καλύτερη) καθώς καταφέρνει να ενθουσιάσει με την πρωτότυπη αφηγηματική της γραμμή. Τα είδη του κινηματογράφου παρελαύνουν με την σειρά από την οθόνη και αυτό κάνει δύσκολο στον σχολαστικό κριτικό και θεατή να την κατατάξει σε ένα είδος. Κωμωδία, φιλμ νουάρ, μελόδραμα, μιούζικαλ μέχρι και στα όρια της επιστημονικής φαντασίας φτάνουν οι επιμέρους αφηγηματικές δομές της ταινίας. Η τεχνική του άλματος στον χρόνο μέσω ευφυέστατων cut έρχεται να ενδυναμώσει το ισχυρό δέσιμο των επιμέρους σεκάνς που μπορούν πολύ εύκολα να παρακολουθηθούν και ως ξεχωριστές ταινίες μέσα στην ταινία. Η φωτογραφική συνέπεια χαλάει εσκεμμένα καθώς το διαφορετικό ύφος συνοδεύεται και από όλα τα επιμέρους στοιχεία που θα πρεπει να χει για να χαρακτηριστεί ως τέτοιο.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για μία ευφυέστατη ταινία που μπορεί να την παρακολουθήσει εύκολα και άνετα ο καθένας μας, να νιώσει τα επιμέρους νοήματα, να προβληματιστεί, να φιλοσοφήσει παράλληλα με την εξέλιξη του κεντρικού χαρακτήρα (βλέπουμε σε τρία στάδια την ζωή του, παιδί-μεσήλικα-γέρος), να ενστερνιστεί ή να απορρίψει την αρμονικότητα της ελεγείας στον έρωτα και στον θάνατο ίσως και να αισιοδοξεί με την επιμέρους ομορφιά που τελικά κρύβει η ζωή μας.