Γιατί;
Πριν αρχίσω τα «γιατί;» θέλω να πω τα θετικά της παράστασης του Εθνικού Θεάτρου.
Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια που πηγαίνω στο Δίον, η παράσταση διαδραματίστηκε και πίσω από την βυθισμένη στο έδαφος σκηνή του αρχαίου θεάτρου. Ο Ιππόλυτος, οι ακόλουθοί του (Β χορός ανδρών) και ένα κατάλευκο άλογο γυρίζουν από το κυνήγι. Το άλογο, αν και ψεύτικο, καλπάζει με χάρη ενώ οι ιαχές των νέων γεμίζουν τον χώρο του θεάτρου, πριν την είσοδό τους σε αυτό.
Ε, ναι….. εδώ περίπου τελειώνουν και τα θετικά της παράστασης και αρχίζει ο κάθε ένας, από τους περίπου 2.500 χιλιάδες θεατές, να αναρωτιέται, γιατί;
Γιατί η θεά Αφροδίτη, που βγαίνει από την θάλασσα για να τονιστεί η καταγωγή της, ξεκινάει τον μονόλογό της με την πλάτη στο κοινό;
Διασχίζει όλη την σκηνή, απαγγέλλοντας με αδιάφορη φωνή και σε κάθε δύο βήματα γυρίζει ναζιάρικα, σε στυλ Μαίρυλιν Μονρό, για να πει άλλους δύο στίχους, κλωτσώντας και διορθώνοντας την ουρά από το έντονο μπλε ελεκτρίκ, γεμάτο πούλιες, φόρεμά της.
Γιατί η θεά Άρτεμη παρουσιάζεται σαν ένα χρυσοφορεμένο κοριτσάκι με φουρό, που πιλαλάει από εδώ και από εκεί, παριστάνοντας πότε μια ξύλινη μαριονέτα που αόρατα σχοινιά της δίνουν ζωή, και πότε μία νέα Κομανέντσι που δεν σταματάει ούτε λεπτό τις τούμπες και τους τροχούς. Μόνο σπαγγάτο δεν έκανε. Ακόμα και στην κορύφωση της τραγωδίας, γιατί τραγωδία του Ευριπίδη είναι ο Ιππόλυτος, την ώρα που ψυχορραγεί ο αγαπημένος της θνητός, η υπερκινητικότητά της γύρω του σε αποσπά από τα λόγια του.
Γιατί ο χορός των αντρών πρέπει να κινείται με τόσο άγχος, αδιάλειπτα όσο είναι πάνω στην σκηνή; Δεν σταμάτησαν ούτε λεπτό παίρνοντας στάσεις μεταξύ παγκρατίου και ζίου ζίτσου. Φορώντας και στολή με ιαπωνικές καταβολές, χωρίς πουκάμισο, με ψιλό κορσέ μέσης.
Γιατί ο ίδιος ο Ιππόλυτος τρέχει πάνω κάτω σαν αγριοκάτσικο, και δεν σταματάει να μιλήσει σαν άνθρωπος;
Γιατί ο χορός των γυναικών εμφανίζεται με κρινολίνα ενισχυμένα με φως νέον , ντυμένες από μέσα με κάτι μεταξύ εσωρούχων του 19ου αιώνα και ολόσωμων μαγιών των αρχών του 20ου;
Ένα τελευταίο γιατί, που δένει την ενδυματολογική πανδαισία με τα σκηνοθετικά ατοπήματα.
Γιατί ο βασιλιάς Θησέας, πατέρας του Ιππόλυτου, εμφανίζεται με κουστούμι αδιόρατης εποχής, σε έντονο κόκκινο βελούδο με χρυσές τρέσες; Αν δεν είχε τις χρυσές τρέσες, θα έπαιρνα όρκο ότι ήταν ο Άγιος Βασίλης.
Η παράσταση του Εθνικού Θεάτρου με το ονειρικό ξεκίνημά της στον περιβάλλοντα χώρο του θεάτρου υπόσχεται να είναι φανταστική. Η υπόσχεση όμως κρατάει μόνο για 10 λεπτά. Για τις υπόλοιπες 2 ώρες και 10 λεπτά, αναρωτιέσαι αν αυτό που βλέπεις είναι πράγματι τραγωδία ή ανάλαφρη πρόζα.
Το έργο αφορά το μένος που έχει η θεά Αφροδίτη προς τον Ιπόλλυτο, γιό του Θησέα και της αμαζόνας Ιππολύτης, ο οποίος την περιφρονεί, ενώ τιμά και σέβεται μόνο την θεά Άρτεμη. Έτσι στήνει μία πλεκτάνη και κάνει την Φαίδρα, θετή μητέρα του και σύζυγο του Θησέα, να τον ερωτευτεί παράφορα. Η Φαίδρα αντιστέκεται και αποκαλύπτει τον καημό της, μόνο μετά από τα παρακάλια της τροφού της, και των γυναικών της Τροιζήνας. Αποφασίζει να δώσει τέρμα στην ζωή της για να αποφύγει, η ίδια και τα παιδιά της, την ατίμωση. Η τροφός όμως αποκαλύπτει στον Ιππόλυτο το μυστικό, και αυτός γίνεται έξαλλος. Αρχίζει να βρίζει τις γυναίκες με τον χειρότερο τρόπο, ρωτώντας τον Δία γιατί τις έστειλε ανάμεσα στους άντρες. Τότε η Φαίδρα, για να τον εκδικηθεί για τα λόγια του, αυτοκτονεί αφήνοντας επιστολή στον Θησέα κατηγορώντας τον Ιπόλλυτο ότι την ατίμασε. Ο Θησέας εξορίζει τον γιό του και παρακαλά τον Ποσειδώνα να βρει τρόπο και να τον σκοτώσει. Ο Ποσειδώνας πραγματοποιεί την ευχή του, και φέρνουν τον Ιπόλλυτο ετοιμοθάνατο πίσω στην πόλη. Μόνο με τα τελευταία του λόγια αυτός, πείθει τον Θησέα για το λάθος του.
Οι ήρωες της τραγωδίας του Ευριπίδη, διακατέχονται από έντονα πάθη. Θα περίμενε λοιπόν κανείς από μία σκηνοθέτιδα με εμπειρία στο αρχαίο θέατρο, να καθοδηγήσει τους ηθοποιούς έτσι, ώστε να βγάλουν όλη την ένταση των συναισθημάτων τους. Αντιθέτως, αυτό που εισπράττει ο θεατής ακόμα και από την ίδια την σκηνοθέτιδα, την Ληδία Κονιόρδου που κρατά και τον ρόλο της Φαίδρας, είναι επίπεδες αποδόσεις χωρίς εξάρσεις, σε μία πραγματικά τεράστια παράσταση σχεδόν δυόμιση ωρών. Αν δεν υπήρχαν τα περιττά πήγαινε έλα των ηθοποιών, θα μειωνόταν το μαρτύριο των θεατών κατά περίπου μισή ώρα. Το χλιαρό και σχεδόν αναγκαστικό χειροκρότημα στο τέλος, καθώς και τα σχόλια που γινόντουσαν από όλους κατά την έξοδο από το θέατρο, επιβεβαίωναν και την δική μου αίσθηση.
Για να είμαι απόλυτα δίκαιη θα πω ότι ο Νίκος Κουρής στο ρόλο του Ιππόλυτου, η Λήδα Πρωτοψάλτη στο ρόλο της τροφού και ο Μιχάλης Σαράντης στο ρόλο του αγγελιοφόρου που ενημερώνει τον Θησέα για το θανατηφόρο ατύχημα του Ιππόλυτου, πραγματικά ξεχωρίζουν και αποζημιώνουν τους θεατές για όλα τα υπόλοιπα.