Ήταν αυτή η αίσθηση του δικού μου, του κατάδικού μου. Η αίσθηση της κτήσης, της απόκτησης, της κατάκτησης. Ήταν αυτό το συναίσθημα του γέλιου και των δακρύων που μας έφερε τόσο κοντά τον ένα με τον άλλο. Κι όλα αυτά καλοραμμένα στο φόντο των εκφάνσεων μιας ζοφερής πραγματικότητας. Τι μας κάνει ξένους με εμάς τους ίδιους; Τι μας φοβίζει στην ετερότητα πάσης φύσεως; Γιατί ο φόβος και η αποξένωση παρεμποδίζουν την ζωή στην πιο απλή μορφή της ομορφιάς της;
Σε μια ιστορία δεν έχει σημασία η αφήγηση, αλλά ο τρόπος της. Εδώ ο τρόπος της ήταν ιδιαίτερος, έξυπνος, ξεχωριστός. Ο τρόπος τους ήταν μοναδικός. Τούτα δεν είναι λόγια κολακείας ή όπως το λένε ”φιλολογικά” έπεα πτερόεντα. Αυτό το αποδείξαμε όλοι μαζί με την πιο μεγάλη, τρυφερή και ζεστή αγκαλιά που προσφέραμε, τόσο τα τρία χρόνια στην Αθήνα, όσο και στην καλοκαιρινή περιοδεία.
Πόσο ρατσιστής μπορεί να γίνει ο καθένας; Ποια τα όριά του; Δεν προλαβαίνουμε να κατανοήσουμε το άλλο, το ξένο, την ετερότητα κι έτσι ο φόβος, φαντάζει σαν δικό μας παιδί υιοθετώντας τον. Κι είναι τρομερό ,πόσο ξένοι μπορεί να γίνουν τελικά οι οικείοι σου. Όλοι είμαστε άνθρωποι. Οφείλουμε ν’ αντιπροσωπεύουμε την ανθρωπιά που αυτό συνεπάγεται. Δεν υπάρχουν ξένοι. Υπάρχει φόβος, ο οποίος καταπολεμάται. Όλοι έχουμε όρια. Τα όρια, απαιτούν σεβασμό. Κι αυτό ”ανθρώπινο” θαρρώ πως είναι. Ας μην φοβόμαστε την ιδέα, περισσότερο από το αντικείμενό της κι ας μην λησμονείς μίστερ, ότι δεν πατάμε ανθρώπους!
Ένα έργο, αιτία κι αφορμή για την αυτοκριτική μας, ώσπου σαν άλλες Ερινύες να ξεχυθούν οι ανασφάλειες. Η πιο εύκολα μονόδρομη λύση σε αυτό, κάτι μαύρα κάγκελα. Πελώρια, τρομακτικά, που φαντάζουν σωτήρια για τον εκάστοτε πρωταγωνιστή. Μα! Αυτά τα κάγκελα είναι η δική σου φυλακή, όχι η σωτήρια ελευθερία σου. Τραγική ειρωνεία ν’ αναγνωρίζεται από το κοινό σου κι όχι από εσένα τον ίδιο. Κι έπειτα, αφού δεν σου αρκεί η καταδίκη του εαυτού σου, καταδικάζεις τον άνθρωπό σου. Τον καθιστάς κατάδικό σου για την πιο εφήμερή σου λύτρωση ,καθώς γνωρίζεις πως οι φόβοι σου είναι εκεί, ως η μόνιμη πηγή της αναστάτωσής σου. Όλα μέσα στο μυαλό σου, τίποτα απ ‘έξω!!! Όλα μέσα στην καρδιά σου!!!ή μήπως όχι; Έγινε κι αυτή ένα άγραφο στερητικό -α- κι έτσι εξοικειώθηκες με την ά-νοια, τον ά-πατρι (ή τον Κανένα), την α-πάθεια, την α-χαριστία. Πόσα -α- στερητικά επιτρέπεις να στερούν το γέλιο της καρδιάς και τον ματιών σου;
Ονειρευτήκαμε, τσατιστήκαμε, αναζητήσαμε, αναπολήσαμε. Ένα μεγάλο ευχαριστώ . Ευχαριστούμε για όσα αισθανθήκαμε, για όσα προβληματιστήκαμε και για όσα θα θυμόμαστε. Ευχαριστούμε όλους τους συντελεστές. Ευχή μας να ξανασυναντηθούμε. Η διαχρονικότητα του έργου, μας το επιτρέπει!
Κατάδική. σας, Λένα Τόττα,φιλόλογος.