Λέενα Κρουν, Ταίναρον: δύο νουβέλες – κριτική βιβλίου

Written by

Λέενα Κρον

«Δεν βρίσκεσαι εσύ σε έναν τόπο αλλά ο τόπος μέσα σου». Άγγελος Σιλέσιος

«Η ορθολογική ανθρώπινη συμπεριφορά ταλαντεύεται ανάμεσα στο απόλυτα ενδεχομενικό και το καθορισμένο με σχέσεις αναγκαιότητας ανάμεσα στους τέλειους συσχετισμούς των νεφών και τους τέλειους μηχανισμούς των ρολογιών». Καρλ Ποπερ

Ταίναρον: δύο νουβέλες. Η Φινλανδή συγγραφέας Λέενα Κρουν μεταφράζεται πρώτη φορά στα Ελληνικά. Το βιβλίο περιέχει τις νουβέλες Ταίναρον (1985) και Hotel Sapiens (2013).

Η πρώτη νουβέλα της Λέενα Κρουν, Ταίναρον Γράμματα από μιαν άλλη πόλη

Η πρώτη νουβέλα, Ταίναρον Γράμματα από μιαν άλλη πόλη,  γραμμένη με τη μορφή τριάντα επιστολών, απευθύνεται σε κάποιο πρόσωπο το οποίο δεν κατονομάζεται. Οι επιστολές δεν έχουν απαντήσεις. Υπάρχει μόνο ο αποστολέας- αφηγητής, μία γυναίκα, η οποία, με τη βοήθεια ενός σκαθαριού, παρατηρεί τα πάντα γύρω της και τα καταγράφει με λεπτομέρειες. Η πόλη  Ταίναρον στην οποία βρίσκεται, μεταβάλλεται διαρκώς και αυτό γεννά μια ποιητική περιέργεια ανακάλυψης του τοπίου της πόλης και του  τρόπου ζωής των παράξενων πλασμάτων της. Ο  συνδυασμός των εικόνων, οι συγκρίσεις και οι αναλογίες τους και η νοσταλγία που απορρέει, αποκαλύπτουν τη ζωηρή φαντασία και τη λεπτή παρατηρητικότητα της συγγραφέως.

«Εδώ μπορεί να συναντήσεις κάποιον άγνωστο που σε πλησιάζει σαν να γνωριζόσαστε κι αρχίζει να θυμάται ένα γεγονός που υποτίθεται ότι έχετε ζήσει μαζί. Κι όταν ρωτάς: «Πότε;» γελάει και απαντάει: «Τότε που ήμουν άλλος». Σελ. 40 Δέκατη έβδομη άνοιξη Έκτη επιστολή

«Η άμμος απλωνόταν μπροστά μου σε κυματιστές δίνες. Δεν έβλεπα πια κανένα σημάδι της πόλης. Η άμμος ακτινοβολούσε την ίδια απλή σοβαρότητα όπως τα χιονισμένα λιβάδια στην πατρίδα, τη γοητεία του ανέγγιχτου, του ονείρου και της ερημιάς». Σελ. 70 Άμμος Δέκατη τέταρτη επιστολή

«Τότε θα ξέρω ότι ποτέ στα όνειρά μου δεν θα ξανασυναντήσω την ίδια λάμψη της μέρας και ποτέ ο αέρας που αναπνέω δεν θα κυλάει εκεί τόσο δροσερός στις φλέβες μου κι ούτε θα βλέπω τόσο καλά και τόσο μακριά, και πιστεύω ακράδαντα πως ό,τι είναι αληθινό μπορούν να το δουν όλοι, όλοι». Σελ. 110 Ο Μετέωρος Εικοστή Τρίτη επιστολή

«Άλλοι μεταμορφώνονται σιγά σιγά, άλλοι γρήγορα, μια κι έξω, όλοι όμως αλλάζουν γι’ αυτό και δεν έχει νόημα να ρωτάς τίνος η μοίρα είναι καλύτερη». Σελ. 135 Το μικρό μου κουκλόσπιτο Τριακοστή επιστολή

Hotel Sapiens και άλλες ανορθολογικές ιστορίες

Στη δεύτερη νουβέλα, Hotel Sapiens και άλλες ανορθολογικές ιστορίες, υπάρχουν είκοσι επτά κεφάλαια με τίτλους.  Ο  αφηγητής είναι άνδρας και το σκηνικό των ιστοριών εντελώς διαφορετικό. Στο ύφος μιας παραδοξολογίας περιγράφονται διάφοροι τύποι ανθρώπων οι οποίοι κατοικούν σε έναν κλειστό χώρο-ίδρυμα υποφέροντας  από την ασθένεια της ανθρωπιάς. Ο κόσμος γύρω τους  καταρρέει και  εκείνοι, με τα προσωπεία και τα ονόματα  άλλων, συζητούν και συνωστίζονται στον χώρο μιας κλινικής-εργαστηρίου, ως πειραματόζωα, κάτω από το άγρυπνο μάτι των φυλάκων κηδεμόνων-μηχανών που η ηθική και η νοημοσύνη τους έχουν ξεπεράσει το επίπεδο των ανθρώπων.

Γραφή με λεπταίσθητες παρατηρήσεις, με μια φιλοσοφική-επιστημονική και ποιητική αύρα στις εικόνες της, με οξυμένη φαντασία και αλλόκοτες συνειρμικές σκέψεις, συναντά συγγραφείς όπως ο Ίταλο Καλβίνο, ο Χόρχε Λουίς  Μπόρχες, σ’ ένα πεδίο παράδοξων συναφειών. Οι  σκέψεις για τον κόσμο και τους ιδιότυπους κόσμους ακουμπούν και την ατελή ανθρώπινη ύπαρξη. Αυτήν την αλληλεπίδραση και επικοινωνία των όντων διερευνά μέσα από τις ιστορίες της η  συγγραφέας.

Αποσπάσματα

«Νωρίς το πρωί, όταν δεν έχω ξυπνήσει ακόμα εντελώς, ακούω συχνά τους ήχους της βαριάς κίνησης, λες και έξω από το Hotel Sapiens περνούν ασταμάτητα λεωφορεία, τανκς, φορτηγά μεγάλα σαν τρένα, λες και από πάνω βροντούν τζάμπο τζετ, πλοία, ολόκληρος στόλος. Η εκκένωση της πόλης, βλέπεις, είναι ακόμη σε εξέλιξη, σκέφτομαι μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, όμως αυτή η φωνή δεν έρχεται απ’ έξω αλλά από τις αναμνήσεις μου». Σελ. 179 [7] Μικρά κάτοπτρα!

«Γιατί κάθε βιβλίο, ακόμα και το πιο ασήμαντο, είναι ένας ξεχωριστός τόπος και μάλιστα τέτοιος όπου το αόρατο γίνεται ορατό». Σελ. 190  [9] Άδικα βιάζεσαι, αμαξά

«Εγώ δεν είμαι ούτε τόσο απρόβλεπτη και χαοτική όπως το σύννεφο ούτε τόσο προβλέψιμη και τακτική όπως το ρολόι. Έχω εκείνο το χαρακτηριστικό που λείπει και από το ρολόι και από το σύννεφο». Σελ. 193  [10] Το σύννεφο και το ρολόι

«Σκεφτείτε τα φύκια. Ξέρουν να φέρνουν συννεφιά. Τα φυτά αγαπούν αυτές τις μέρες, γιατί ο ήλιος δεν τα ξεραίνει ούτε τα μαραίνει. Όταν τα νερά αποτραβιούνται αλλά έχει συννεφιά, τα φύκια διατηρούνται υγρά μέχρι να ανεβεί πάλι η παλίρροια. Όταν όμως ο καιρός είναι ξηρός και ηλιόλουστος, τα φύκια στρεσάρονται κι αρχίζουν να παράγουν ιώδιο. Αναρωτιέστε γιατί; Επειδή το ιώδιο ανεβαίνει ψηλά και συμβάλλει στον σχηματισμό των νεφών. Εξουδετερώνει επίσης τους ρύπους, όπως το όζον. Αν αυτό δεν είναι νοημοσύνη, τότε τι είναι;». Σελ. 240 [20] Η Ανθοπώλισσα

«Γνωρίζουμε ελάχιστα για το τι είναι αλήθεια. Το να μεγαλώνεις ως άνθρωπος σημαίνει να μεγαλώνεις για να φαντάζεσαι. Τι φανταζόμαστε; Αυτό που ονομάζουμε πραγματικότητα». Σελ. 270 [25] Βγείτε στον ήλιο

λέενα Κρουν

Λέενα Κρουν
Ταίναρον: Δύο νουβέλες
Μετάφραση από τα Φινλανδικά
Μαρία Μαρτζούκου
Εκδόσεις Καστανιώτη

 

 

cityculture.gr/ γράφει η Άγγελα Μάντζιου