Λούις Σεπούλβεδα, «Τελευταία νέα από το Νότο»
Το βιβλίο «Τελευταία νέα από το Νότο» του Λούις Σεπούλβεδα γεννήθηκε ως χρονικό του ταξιδιού δύο φίλων. Ο χρόνος, η βίαιη οικονομική κρίση και η απληστία των θριαμβευτών το μετέτρεψαν σ’ ένα βιβλίο μεταθανάτιων ειδήσεων, στο μυθιστόρημα για μια εξαφανισμένη περιοχή. Απ’ όλα αυτά που είδαμε, τίποτα δεν υπάρχει όπως το είδαμε. Κατά κάποιο τρόπο, εμείς είμαστε οι άτυχοι που παρουσιάσαμε το τέλος μιας εποχής στο νότο του κόσμου· σ’ αυτόν το νότο που είναι η μνήμη μου και η δύναμή μου· σ’ αυτόν το νότο στον οποίο γαντζώνομαι με όλη μου την αγάπη και όλη μου την οργή.
Ιδού, λοιπόν, τα «Τελευταία νέα από το Νότο». Σελ. 14-15 «Πήραμε τους δρόμους χωρίς να ξέρουμε ότι εκείνη τη χρονιά είχε ανθίσει η κίλα.
…Οι ινδιάνοι της Παταγονίας διατήρησαν μια μακρόχρονη σχέση με την κίλα, όχι μόνο για τη χρησιμότητά της, αλλά και για την ιδιότητά της ως τραγικού και αλάθητου μάντη. Κάθε φορά που άνθιζε η κίλα, ακολουθούσαν εποχές ερήμωσης και οδύνης. Το άνθος της έχει ένα έντονο και δυσοίωνο κόκκινο χρώμα, και οι τεουέλτσε υπολόγιζαν την ηλικία τους με βάση τις φορές που την είχαν δει ν’ ανθίζει». Σελ. 17-18
Το βιβλίο «Τελευταία νέα από το Νότο», περιγράφει το ταξίδι δύο φίλων, ενός συγγραφέα και ενός φωτογράφου, οι οποίοι αποφασίζουν να ταξιδέψουν νοτίως του 42ου παραλλήλου, αναζητώντας υλικό και αναβαθμίζοντας τη σχέση «κείμενο-φωτογραφία». Η ιδέα του ταξιδιού γεννιέται στο Παρίσι ένα απόγευμα του 1969 πίνοντας μάτε. «Έτσι, μια μέρα, τραβήξαμε για το νότο του κόσμου για να δούμε τι θα συναντούσαμε σ’ εκείνα τα μέρη». Σελ. 9
Οι δύο ταξιδιώτες με μια αίσθηση αναμονής, περιέργειας και αναζήτησης, αποτυπώνουν με τον τρόπο τους εικόνες ενός κόσμου πρωτόγονου, δυνατού και επίμονου που εξακολουθεί να παλεύει σε δύσκολες και αντίξοες συνθήκες με τα στοιχεία της φύσης για τη ζωή. «…ενάντια στον απανθρωπισμό του κυρίαρχου συστήματος». Σελ. 12
Τα κείμενα του βιβλίου συνοδεύονται από ασπρόμαυρες φωτογραφίες που αποτυπώνουν με μια καλλιτεχνική αφαιρετικότητα το τοπίο, τα πρόσωπα και κάποια αντικείμενα, συμπληρώνοντας τις σκέψεις του συγγραφέα. Οι σκέψεις του Χιλιανού συγγραφέα στα σύντομα κείμενα αγκιστρώνονται κριτικά, με μια πολιτική διάσταση, στο τοπίο, στα πρόσωπα και στην ιστορία του τόπου από την εποχή των κατακτήσεων. Η ματιά του είναι διεισδυτική και ευαίσθητη και φορτισμένη με το επινοητικό χιούμορ των λαϊκών ανθρώπων. Σ’ αυτούς, τους «καλούς ανθρώπους» αφιερώνει και το βιβλίο του, καθώς επίσης και στον «γκαρδιακό» φίλο του Οσβάλντο Σοριάνο. Η γραφή του έχει αφηγηματική δύναμη και τη θέρμη του στοχαστή που εξετάζει την καρδιά των γεγονότων με διάθεση επαναστατική και φιλοσοφική. Η οπτική του βιβλίου περιστρέφεται με ρεαλιστική απαισιοδοξία γύρω από το μέλλον αυτού του τόπου, αλλά έχει παράλληλα και την ακατανίκητη αισιοδοξία των ανθρώπων που εξακολουθούν να παλεύουν το όραμα μιας ουτοπίας.
«Οι οπαδοί της ιδιωτικοποίησης, οι εκσυγχρονιστές, οι νικητές, είχαν εξουσία και χρήματα, οι δορυφόροι τους και οι βιντεοκάμερές τους τους χάριζαν τη σιγουριά ότι έλεγχαν τα πάντα, αλλά κάτι τους διέφευγε: δεν ήξεραν πώς να ξεπεράσουν το φράγμα ανάμεσα στον εγωισμό, υψωμένο στην κατηγορία της αισθητικής της αθλιότητας, και σ’ έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι συνεχίζουν να θεωρούν ότι η αβεβαιότητα δεν είναι κατάρα, αλλά η κινητήρια δύναμη που σου επιτρέπει να γαντζωθείς στις μικρές βεβαιότητες, το άθροισμα των οποίων είναι το θεμέλιο της ύπαρξης». Σελ. 31
«Ο αέρας έγερνε τις γιγαντιαίες λεύκες που έζωναν το νεκροταφείο, και τα φύλλα τους σχημάτιζαν έναν τεράστιο θόλο που προστάτευε την ησυχία όσων αναπαύονταν εκεί, ανθρώπων που είχαν φτάσει κάποτε στο νότο του κόσμου γεμάτοι όνειρα, φιλοδοξίες, ελπίδες, σχέδια, αγάπες, μίση, γεμάτοι με τα βασικά υλικά που σφυρηλατούν το σύντομο πέρασμα από τη ζωή. Κατέφθαναν από παντού, φορτωμένοι τα έθιμά τους και τη γλώσσα τους, και τερμάτισαν εκεί, σ’ ένα νεκροταφείο ξεχασμένο, ανεμοδαρμένο, ενωμένοι στην υποχθόνια ηρεμία και στην οικουμενική γλώσσα του θανάτου». Σελ. 85
Η θεματολογία του βιβλίου περιλαμβάνει σκηνές της ζωής και της εργασίας, συζητήσεις, τραγούδια, εκδηλώσεις και έθιμα, ιστορικές αναφορές και θρυλικές διηγήσεις, πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και συγκρίσεις. Η Ιστορία των κατακτήσεων, ο πλούτος, το καθεστώς ιδιοκτησίας της γης, η κατοχή της, η πολιτική εξόντωσης των αυτόχθονων ινδιάνων αλλά και οι γλωσσικές οσμώσεις, τονίζονται με βιωματική αμεσότητα. Περιγράφεται η καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, ο αγώνας τους σ’ ένα τοπίο σκληρό και ανεμοδαρμένο, όπως χαράζεται στα πρόσωπα με τις ρυτίδες του χρόνου φέρνοντας αδυσώπητες αλλαγές καθώς περνάει απάνω τους.
«Τελευταία νέα από το νότο» αποσπάσματα
«…γιατί η αρχαιότητα των Λατινοαμερικανών ξεκινάει μ’ εμάς τους ίδιους». Σελ. 24
«…γιατί στην Παταγονία και τη γη του Πυρός, η καλή σιωπή είναι μέρος της κουβέντας. Η καλή σιωπή έχει τη δική της γλαφυρότητα και φέρει ένα αλάνθαστο μήνυμα». Σελ. 160
«…γιατί στην Παταγονία η Ιστορία είναι ένα αφηγηματικό είδος που δεν σκοτίζεται για ακριβείς χρονολογήσεις και αυστηρές αντικειμενικότητες. Στις πουλπερίες συνηθίζεται, όταν κάποιος ετοιμάζεται ν’ αφηγηθεί ένα γεγονός που παραείναι γνωστό, ν’ ακούει την ακόλουθη προειδοποίηση: «Πες το σαν ποετάστρος, όχι σαν ντοτόρος». Η Ιστορία δεν είναι παρά ένα πρόσχημα καλλωπισμού της προφορικότητας και παράτασης των απογευμάτων με μάτε δίπλα στη φωτιά». Σελ. 86-88
«Όπως σε πολλά χωριά των μακρινών επαρχιών του νότου, έτσι και στο Ελ Μαϊτέν οι άνθρωποι συνήθιζαν να κάθονται στο σταθμό για να δουν το πέρασμα του τρένου.αυτό το έθιμο επιβεβαίωνε την ύπαρξη του χρόνου και του σύμπαντος». Σελ. 118
«Ο πλούτος των ισπανικών συνίσταται στο ότι υιοθετεί λέξεις που ή προέρχονται από ιθαγενή φωνήματα, από φωνητικές δυσκολίες μεταναστών με άλλες γλώσσες, ή από ακουστικά προβλήματα των κρεολών μπροστά σε άγνωστες λέξεις». Σελ. 105
«Τίποτα δε συγκρίνεται με μια απογευματινή πτήση πάνω απ’ το Στενό του Μαγγελάνου. Ο ήλιος, καθώς αποσύρεται προς τον Ειρηνικό, πυρπολεί τους κάμπους, και τα παγόβουνα αντανακλούν τις φλόγες του. Όλα δείχνουν σαν μια τεράστια πυρκαγιά, και τότε, όπως οι παλιοί ναυτικοί που διέπλεαν το στενό με κάτι καρυδότσουφλα φτιαγμένα από δέρμα φώκιας, σου ‘ρχεται να ψιθυρίσεις, όλο δέος: «Ναι· είν’ αλήθεια. Αυτή είναι η Γη του Πυρός». Σελ. 162
«Η Παταγονική στέπα είναι ένα κάλεσμα στην ανθρώπινη φωνή να σωπάσει, γιατί, πάντα, ο άνεμος με την κραταιή φωνή του λέει από πού έρχεται και, φορτωμένος ευωδιές, εξιστορεί ό,τι είδε». Σελ. 139
Τελευταία νέα από το Νότο
Λούις Σεπούλβεδα, Sepulveda, Luis
Εκδόσεις : Opera (2012)
Φωτογραφίες Ντανιελ Μορτζίνσκι
Μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης
ISBN : 960-8397-53-7
Σελίδες : 175
cityculture.gr/γράφει η Άγγελα Μάντζιου