Μαλαχίμ, ἡ γλῶσσα τῶν ἀγγέλων

Written by

Φυλακτό με αγγελικά ονόματα – Μαλαχίμ, ἡ γλῶσσα τῶν ἀγγέλων

Τα μαλαχίμ από το εβραϊκό male’ak (מלכים), που σημαίνει «άγγελος» ή melachim (מלך) που σημαίνει τον «βασιλέα των βασιλέων», μαζί με τα σεραφείμ και τα χερουβείμ, αποτελούσαν αγγελικό τάγμα, το οποίο βρισκόταν πολύ ψηλά στην ιεραρχία. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι τέσσερεις πιο γνωστοί αρχάγγελοι, Μιχαήλ, Γαβριήλ, Ραφαήλ και Ουριήλ.

Τα μαλαχίμ για πρώτη φορά αναφέρονται στο βιβλίο της Γέννησης (19,1): «Ἦλθον δὲ οἱ δύο ἄγγελοι εἰς Σόδομα ἑσπέρας· Λὼτ δὲ ἐκάθητο παρὰ τὴν πύλην Σοδόμων· ἰδὼν δὲ Λώτ, ἐξανέστη εἰς συνάντησιν αὐτοῖς καὶ προσεκύνησε τῷ προσώπῳ ἐπὶ τὴν γῆν». Στο πρωτότυπο εβραϊκό κείμενο η λέξη «ἄγγελοι» γράφεται ως מלכים, δηλαδή μαλαχίμ (ויבאו שני המלאכים סדמה בערב ולוט ישב בשער-סדם וירא-לוט ויקם לקראתם וישתחו אפים ארצה).

Μαλαχίμ οι κάτοχοι της γνώσης της απόκρυφης γραφής

Σύμφωνα με το «Βιβλίο του Ενώχ», τα μαλαχίμ κατείχαν τη γνώση της απόκρυφης γραφής με την οποία αποδίδονταν τα θεϊκά ονόματα. «Και ο τέταρτος άγγελος ονομάστηκε Πενεμουέ: Δίδαξε στα τέκνα των ανθρώπων το πικρό και το γλυκύ, και τους δίδαξε όλα τα μυστικά της σοφίας των. Και καθοδήγησε την ανθρωπότητα να γράφει με μελάνι και χαρτί, και έτσι πολλοί αμάρτησαν από αιώνα σε αιώνα μέχρι την ημέρα αυτή.

Διότι οι άνθρωποι δεν δημιουργήθηκαν γι’ αυτό το σκοπό, να επιβεβαιώνουν την καλή του πίστη με γραφίδα και μελάνη. Διότι οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν ακριβώς, όπως και οι άγγελοι, με σκοπό να συνεχίσουν καθαροί και δίκαιοι, ο δε θάνατος, ο οποίος καταστρέφει το παν, δεν θα μπορούσε να τους πειράξει. Πλην όμως, λόγω αυτής της γνώσης χάνονται και με αυτή τη δύναμη ο θάνατος με κατατρέχει», Κεφάλαιο 69, στίχοι 3 – 13.

Το βιβλίο του Ενώχ

Το 16ο αι. ο Γερμανός ερευνητής Κορνήλιος Αγρίππας, σταχυολογώντας κείμενα του παρελθόντος, όλων των θρησκευτικών και φιλοσοφικών ρευμάτων, καθώς και εποπτικό υλικό, ανασύστησε τη χαμένη «γλώσσα των αγγέλων».

Ο Κορνήλιος Αγρίππας υπήρξε μαζί με τους Παράκελσο και Μεγάλο Αλβέρτο, ένας από τους μεγαλύτερους αλχημιστές του Μεσαίωνα. Διακρίθηκε ως συγγραφέας, φιλόσοφος, αστρολόγος, αλχημιστής και γιατρός. Η καταξίωση του ήρθε στα 24 του χρόνια με το βιβλίο «Απόκρυφη Φιλοσοφία» (De Occulta Philosophia), με την οποία υπερασπίστηκε τη μαγεία ως υπέρτατη διαδρομή προς την κατανόηση του κόσμου και του Ιερού.

Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το αληθινό του όνομα. Οι δυο επικρατέστερες λένε πως ονομαζόταν Ερρίκος Κορνέλις και γεννή¬θηκε στην Κολωνία το 1486 και η δεύτερη Αγκρίπα φον Νεττεσχάιμ και προερχόταν από μια μεγάλη οικογένεια ευγενών που είχε ιδρύσει την πόλη της Κολωνίας. Έχει παρατηρηθεί ότι οι περισσότεροι μεγάλοι αλχημιστές και μυστικι¬στές δεν χρησιμοποιούσαν τα αληθινά τους ονόματα, μένοντας γνωστοί με κάποιο ψευδώνυμο. Αυτό έχει εξηγηθεί πρόχειρα ότι γινόταν είτε για να μπορούν να αποφεύγουν τους διώκτες τους -όπως την Ιερά Εξέταση- είτε για να μη δημιουργούν πρόβλημα στην οικογένεια τους.

Ο τρισυπόστατος κόσμος, ο υλικός, ο ουράνιος και ο πνευματικός

Η φιλοσοφική του σκέψη, επηρεασμένη από τα φιλοσοφικά ρεύματα της ύστερης αρχαιότητας όπως, ο Νεοπλατωνισμός, ο Ερμητισμός, ο Νεοπυθαγορισμός και την εβραϊκή Καμπάλα, αντιπροσωπεύει την υψηλότερη ανάπτυξη του πνευματισμού στη δυτική Ευρώπη της αναγέννησης, και έρχεται σε αντίθεση με τον υλισμό και τον αθεϊσμό της διαφώτισης, καθώς υποστήριζε ότι «οι σοφοί του κόσμου ήταν αδύνατο να δεχτούν πως ο άνθρωπος μπορεί να ανέβει επίπεδα και να φτάσει στο Δημιουργό όλων των πραγμάτων, στην πρωταρχική Αιτία».

Ο ίδιος αναφέρει: «Υπάρχει ένας τρισυπόστατος κόσμος, ο υλικός, ο ουράνιος και ο πνευματικός, κάθε ένας από αυτούς τους κόσμους συνδέεται με τον άλλον, διότι ο πνευματικός κόσμος δίνει ώθηση στον ουράνιο, και ο ουράνιος στον υλικό. Κάθε κατώτερο είδος κυβερνάται από το ανώτερό του, και δέχεται επιρροή από τις ιδιότητές του (του ανώτερου). Καταυτόν τον τρόπο, ο Δημιουργός μέσα από τους αγγέλους, τον ουρανό, τα αστέρια, τα τέσσερα στοιχεία, τα ζώα, τα φυτά, τα μέταλλα και τις πέτρες μεταβιβάζει τις ιδιότητες της παντοδυναμίας του σε εμάς…».

Κορνήλιος Αγρίππας (1486-1535)

Ο Αγρίππας πιστεύει ότι όλα τα πράγματα απορρέουν από το Θεό, μεταφέρονται στους κόσμους και υποστηρίζει τη δυνατότητα της ανόδου του ανθρώπου προς το Θεό. Βασίζεται σε ιδέες της εποχής του αλλά και προγενέστερες σύμφωνα με τις οποίες ο άνθρωπος είναι μια μικρογραφία, αντίγραφο του Θεού, δημιουργείται «κατ’ εικόνα του Θεού», όπου Θεός είναι ολόκληρο το σύμπαν στο σύνολό του, και πως ο άνθρωπος είναι επομένως μια μικρογραφία – αντίγραφο του σύμπαντος.

Κατανοεί τη σχέση μεταξύ της ύλης και του πνεύματος μέσα από τις διάφορες τέχνες και τις επιστήμες, συμπεριλαμβανομένης της μουσικής, της γεωμετρίας και της αστρολογίας και διαμορφώνει ένα σύστημα στο σύμπαν, στο οποίο τα πάντα είναι μέρος ενός μεγάλου πνευματικού συνόλου, του Θεού. Η μαγεία είναι ο δρόμος της διερεύνησης αυτού του συστήματος, αλλά αφορά μόνο στους λίγους άνδρες μυημένους, όπως ο ίδιος ο Αγρίππας και τα μέλη της αδελφότητάς του, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς είναι υποστηρικτές των μυστικιστικών κοινωνιών.

Υποστήριξε ακόμη ανάμεσα σε άλλα ότι, όπως η ανθρώπινη ψυχή διαπερνά και κυβερνά το σώμα, έτσι και ο «πνευματικός κόσμος» «spiritus mundi» διαπερνά και κυβερνά το σύμπαν κι ότι από τη μεγάλη αυτή δεξαμενή ψυχικής δύναμης μπορεί να επωφεληθεί ένα πνεύμα ηθικά εξαγνισμένο, που έχει σπουδάσει με υπομονή τις μαγικές μεθόδους. Το πνεύμα μπορεί να ανακαλύψει τις κρυφές ιδιότητες των πραγμάτων, των αριθμών, των γραμμάτων, των λέξεων, μπορεί να εισχωρήσει με ένα τρόπο μαγικό στα μυστικά των άστρων και να αποκτήσει μια απεριόριστη δύναμη στο στοιχείο της γης και του αέρα.

cityculture.gr /Μαλαχίμ, ἡ γλῶσσα τῶν ἀγγέλων / γράφει ο Παναγιώτης Καμπάνης*
* Ο Παναγιώτης Καμπάνης είναι Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μεταδιδακτορικός ερευνητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης