Πολλά έργα του Marc Chagall (1887-1985) όπως το συγκεκριμένο Εραστές στις πασχαλιές (“Lovers among lilacs”) (1930) έχουν έντονο το σουρεαλιστικό στοιχείο, ωστόσο ο ίδιος απέρριπτε τον χαρακτηρισμό του «σουρεαλιστή». Ο Chagall περισσότερο θεωρούσε πως «ο κόσμος μέσα μας είναι πιο αληθινός απ’ τον ορατό κόσμο. Όταν κανείς αποκαλεί ψευτιές ή παραμύθια όσα του φαίνονται παράδοξα, τότε ένα είναι σίγουρο: δεν έχει ιδέα τι θα πει Φύση». Με τη φράση αυτή είναι φανερό πως τα σουρεαλιστικά χαρακτηριστικά που απαντώνται στην τέχνη του καλλιτέχνη ήταν αποτέλεσμα της δικής του πραγματικότητας, του δικού του τρόπου κατανόησης της ζωής. Οι Εραστές στις πασχαλιές είναι ένα έργο που πέρα από το ονειρικό στοιχείο, μοιάζει με ερωτική ποίηση. Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε στο Παρίσι όπου ο ζωγράφος μετακόμισε το 1923. Σύμφωνα με τον ίδιο τον δημιουργό η δεκαετία 1923-1933 ήταν η πιο ευτυχισμένη της ζωής του αν λάβουμε υπόψη πως εκεί κατέφυγε για να αποφύγει τις δυσκολίες της ζωής στη Σοβιετική Ένωση μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα γεγονότα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Η γαλήνη και η ευτυχία κατά την παραμονή του Marc Chagall στο Παρίσι αντανακλώνται στο έργο του. Σε αυτή την ευτυχία συνέδραμε και το συμβόλαιο που υπέγραψε ο ζωγράφος με τον έμπορο τέχνης Bernheim αφού έτσι δεν είχε να ανησυχεί πλέον για τα οικονομικά του ζητήματα.
Οι Εραστές στις πασχαλιές (1930) είναι ένα ζευγάρι που είναι ξαπλωμένο και αγκαλιασμένο και μοιάζει να έχει φωλιάσει σε ένα υπερμέγεθες μπουκέτο ροζ λουλουδιών όπου οι δυο τους νιώθουν ασφαλείς και ευτυχισμένοι. Τα πρόσωπα της σύνθεσης δείχνουν χαρούμενα και γαλήνια. Η ανδρική φιγούρα αριστερά προς τον θεατή της σύνθεσης αγκαλιάζει με το αριστερό χέρι τη γυναίκα ενώ ο ίδιος ο άντρας είναι ελαφρώς ανασηκωμένος. Η γυναίκα, γυμνή από τη μέση και πάνω, αποτυπώνεται ξαπλωμένη και παραδομένη στο όνειρο. Το γιγάντιο μπουκέτο αγκαλιάζει ένα επίσης γιγάντιο βάζο. Στη βάση του βάζου διακρίνουμε έναν ποταμό –ίσως να είναι ο Σηκουάνας αν αναλογιστούμε τον τότε τόπο διαμονής του Chagall. Πάνω από τον ποταμό ξεπροβάλλει το φεγγάρι το οποίο αντανακλάται στα νερά του ποταμού. Τον ουρανό και το ποτάμι διαχωρίζει μια μακριά γέφυρα. Τα χρώματα είναι αποχρώσεις του μπλε το οποίο άλλοτε σκουραίνει και άλλοτε γίνεται πιο φωτεινό αποτυπώνοντας τη διαφάνεια των νερών του ποταμού και τη διαφάνεια του ουρανού. Ο χρόνος μοιάζει να έχει καταργηθεί σε αυτό το έργο. Ο καλλιτέχνης εστιάζει φανερά στο συναίσθημα. Χαρακτηριστική είναι η φράση του ζωγράφου πως «η τέχνη πρέπει να είναι έκφραση αγάπης αλλιώς δεν είναι τίποτα». Και αυτή ακριβώς η έκφραση αγάπης είναι το μήνυμα το οποίο περνάει ο πίνακας Εραστές στις πασχαλιές.
Info
Εραστές στις πασχαλιές (1930)
(“Lovers among lilacs”)
Συλλογή Richard S. Zeisler
The Metropolitan Museum of Art, Νέα Υόρκη.
cityculture/ γράφει η Βασιλική Ρoύσκα