Μοντέρνα και πολυδιάστατη η παράσταση «Μήδεια», την οποία παρακολουθήσαμε στο θέατρο Δάσους σε σκηνοθεσία της κ. Μ. Κάλμπαρη, ως συμπαραγωγή του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν και του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων.
Σε έναν κύκλο σημειολογιών οριοθετήθηκε η δράση του δράματος. Σε ένα όριο σημειολογικών προσδιορισμών αναπτύχθηκε ο μύθος του. Το σκηνικό φωτίστηκε περιμετρικά, από το κέντρο προς την περιφέρεια, στη θεατρική υπονόηση της θέασης, με τους ηθοποιούς της παράστασης καθισμένους σε καρέκλες, στραμμένους προς το κέντρο του. Ο εσωτερικός-κεντρικός πυρήνας αποκαλύφθηκε σταδιακά, ως την τελική αποδόμηση-λύση του δράματος, για να κλείσει ο κύκλος, χρονικό του έρωτα και της εκδίκησης, στη σιωπή αποδοχής της συντριβής και της ήττας των ανθρώπων. Όταν όλα τα ανθρώπινα γυρίσουν στη σιωπή του τέλους.
Σ’ αυτόν τον ευρηματικά οριοθετημένο χώρο στάθηκαν τα πρόσωπα του έργου. Ο αρχικός όγκο καλυμμένος, ως άρμα του ήλιου, χρυσόμαλλο δέρας, καράβι, βωμός και ξένο σώμα, αποκάλυψε, με μια βίαιη κίνηση, ένα βασιλικό κρεββάτι. Κοινό πεδίο δράσης, ένωσης και διαχωρισμού των ανθρώπων στάθηκε αυτό το σημείο, αφού επάνω του θα ακουμπήσει το πάσχον σώμα, για να αφηγηθεί την ιστορία του.
Αλλά και γύρω από αυτό το κρεββάτι, στον στροβιλισμό του, θα κινηθούν όλα τα πρόσωπα για να συμπαρασταθούν, να συνδράμουν και να αποφανθούν, ικετευτικά ή με αποστροφή, ως προς το μέγα μυστήριο του έρωτα και της απώλειας.
Αυτόν τον στροβιλισμό και την εσωτερική περιδίνηση έδειξαν οι ηθοποιοί της παράστασης, πλάθοντας, με αντιθετικές και συμπληρωματικές ζευγματικές ψηφίδες, την εικονογραφία της. Η κίνησή τους αποκάλυψε τις πτυχές και την ουσία του χαρακτήρα τους, στην ένδυση και απέκδυση των κουστουμιών που πάνω τους αποτυπώθηκε ο αισθητικός θεατρικός στοχασμός και ο χρωματικός προσδιορισμός του κοινωνικού τους ρόλου. Με μεγαλοπρεπείς χειρονομίες εκφώνησαν τα λόγια τους και στο αρχαίο κείμενο. Οι ερμηνείες είχαν μια αίσθηση συνόλου στην έκφρασή τους και κορυφώθηκαν σταδιακά, όχι πάντα ταυτόχρονα, σε ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα συγχρονισμών και ετεροχρονισμών, που έδωσαν την εντύπωση πολλών και ποικίλων ταχυτήτων, στην ψυχογραφικά δυναμική κίνηση της παράστασης.
Η μουσική ακούστηκε με μια ιδιαίτερη μελαγχολία να ακολουθεί με διακυμάνσεις τα δρώμενα και συντελεσμένα έργα, χρωματίζοντας καλλίφωνα τις φράσεις και τονίζοντας εμφατικά τις ρήσεις του χορού και των προσώπων. Οι φωτισμοί έδωσαν μια πυκνή ταυτότητα στην παράσταση, ενισχύοντας το αισθητικό-εικαστικό της πλέγμα. Προσθέτοντας όγκο στην αινιγματική πολυπλοκότητα του ακατάληπτου μυστηρίου, φώτισαν το πάθος σκιάζοντας τις πλευρές του μύθου.
«Μήδεια» πολυδυναμική και μοντέρνα παράσταση συνθετικής διδακτικής άσκησης, πάνω στο ακατάλυτο μυστήριο και το πάθος του έρωτα που δυναστεύει τον νου, το σώμα και την ζωή των ανθρώπων.
ΧΟΡΟΣ«…Πολλά δ’αέλπτως κραίνουσι θεοί•
και τα δοκηθέντ’ ουκ ετελέσθη,
των δ’ αδοκήτων πόρον ηύρε θεός.
τοιόνδ’ απέβη τόδε πράγμα».
( Με το ίδιο μοτίβο στους τέσσερις τελευταίους στίχους κλείνουν τον κύκλο τους οι τραγωδίες του Ευριπίδη: Μήδεια, Ελένη, Βάκχαι, Ανδρομάχη, Άλκηστις).
•Μέσα από το μύθο της Μήδειας όπως αυτός παρουσιάζεται στο έργο του Ευριπίδη αλλά και μέσα από ένθετα στα στάσιμα του έργου κείμενα και ποιήματα αρχαιοελληνικής γραμματείας, η παράσταση του Θεάτρου Τέχνης επιθυμεί να μιλήσει για το ανεξήγητο του έρωτα. Γι’ αυτό το «μέγα κακό που σπαράζει τους ανθρώπους». Για τον πόθο που είναι δεμένος με τον πόνο, για τους όρκους αιώνιας αγάπης και πίστης που δίνονται για να καταπατηθούν, για την προδοσία, την εκδίκηση, την καταστροφή. Για «τη βαριά και αθεράπευτη οργή που γεννιέται ανάμεσα σε εκείνους που είχαν αγαπηθεί». Για τον έρωτα που μένει πληγή ανοιχτή.(Δελτίο τύπου).
Στην παράσταση χρησιμοποιούνται αποσπάσματα από έργα αρχαίων συγγραφέων όπως Θεόκριτου Ειδύλλια (μετάφραση Ιωάννη Πολέμη), Αρτεμίδωρου Ονειροκριτικά, Πλούταρχου Ερωτικός, Πλάτωνος Συμπόσιο κ.ά. (μετάφραση-απόδοση Μαριάννας Κάλμπαρη και Έλενας Τριανταφυλλοπούλου).
• …Εμένα η ζωή μου είχε μονάχα πόνο…(Μήδεια)
• Υπάρχει κάτι στον Ευριπίδη που είναι απροσδιόριστο και σαν γραφή και σαν σύλληψη τραγωδίας…ιδιαίτερα δε στη Μήδεια, στο δράμα της Μήδειας, αυτό φαίνεται πιο καθαρά… (Γ. Χειμωνάς).
Μήδεια -Ευριπίδη
Συντελεστές: Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς. Σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη. Δραματουργική επεξεργασία: Μαριάννα Κάλμπαρη, Έλενα Τριανταφυλλοπούλου.
Σκηνικό –κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Μουσική σύνθεση: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος. Κίνηση: Μαρίζα Τσίγκα. Σχεδιασμός φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου. Α’ Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Γεωργουδάκη. Β’ Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριλένα Μόσχου
Βοηθός συνθέτη: Βάϊος Πράπας. Βοηθός σκηνογράφου: Μαρία Παπαδοπούλου. Βοηθός σχεδιαστή φωτισμών: Στέβη Κουτσοθανάση
Πρωταγωνιστούν:
Μαρία Ναυπλιώτου, Χάρης Φραγκούλης και αλφαβητικά οι Γεράσιμος Γεννατάς, Μαριάννα Κάλμπαρη, Αλεξάνδρα Καζάζου, Σύρμω Κεκέ, Ιωάννα Μαυρέα, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Θεοδώρα Τζήμου.
Χορός: Λήδα Κουτσοδασκάλου, Βασιλίνα Κατερίνη, Μάριος Κρητικόπουλος, Ευθύμης Χαλκίδης, Αλέξανδρος Σκουρλέτης.
Μουσικοί επί σκηνής: Παναγιώτης Καλαντζόπουλος (κιθάρα), Κλέων Αντωνίου (ηλεκτρική κιθάρα), Βάϊος Πράπας (μπάσο – κρουστά), Κωνσταντίνος Ευστρατίου (μεταλλόφωνο).
cityculture.gr/ γράφει η Άγγελα Μάντζιου