Μια συνάντηση εκεί που δεν την περιμένεις, η απόφαση για ένα ταξίδι ακολουθώντας κάτι πέρα από τη λογική και ξαφνικά όλα ανατρέπονται στην ήρεμη αλλά μονότονη και παραιτημένη ζωή σου.
Ένα εισιτήριο που πέφτει από ένα βιβλίο, το τρένο που φεύγει σε 15 λεπτά, και σε εκείνο το τέταρτο να αλλάζει η ζωή σου. Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα.
..εξάλλου, ο αληθινός σκηνοθέτης της ζωής είναι το τυχαίο….
Το «Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα» βασίζεται στο γερμανόφωνο μυθιστόρημα του Πωλ Μερσιέ (κυκλοφορεί ανανεωμένο μάλιστα από τις εκδόσεις Ψυχογιός). Ένα πετυχημένο αλλά δύσκολο έργο με φιλοσοφικές αναζητήσεις και υπαρξιακά ερωτήματα που μεταφράστηκε σε 15 χώρες και κέρδισε εκατομμύρια αναγνώστες. Ο Δανός σκηνοθέτης Μπίλι Όγκουστ καταπιάνεται για μια ακόμα φορά με τη διασκευή ενός μυθιστορήματος (Πέλε ο κατακτητής, Το σπίτι των πνευμάτων, Άθλιοι) και μας δίνει μια ταινία, που αν και έχει αδυναμίες, σε συναρπάζει με το ύφος και τις ερμηνείες της.
Ο Τζέρεμι Άιρονς ερμηνεύοντας τον Ελβετό καθηγητή, Ράιμουντ Γκρεγκόριους, δίνει ένα ρεσιτάλ ερμηνείας. Μας μεταδίδει όλη αυτή τη μοναξιά, την ανία, τη βαρετή ζωή του καθηγητή που ξαφνικά τα παρατάει όλα και φεύγει….Η φιγούρα του κοριτσιού με το κόκκινο πανωφόρι, που του σώζει τη ζωή, γίνεται αφορμή να βρει ο ίδιος τη ζωή. Τη ζωή μέσα από τη ζωή ενός άλλου, που η ζωή του ξεδιπλώνεται μέσα από το μικρό βιβλιαράκι που βρίσκει στο κόκκινο πανωφόρι. Είναι τυχαίο το κόκκινο χρώμα ή είναι το σύμβολο μιας ζωής που τον καλεί και τον προκαλεί να τη ζήσει;
…Είναι μια επιθυμία ονειρική και νοσταλγική, να σταθείς ξανά σ’ εκείνο το σημείο της ζωής και να μπορέσεις ν’ ακολουθήσεις μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από εκείνη που μας έκανε αυτό που είμαστε….
Πορτογαλία, χρόνια δύσκολα, δικτατορία και εκεί του Σαλαζάρ, γνώριμα μονοπάτια, αντίσταση, βασανιστές, φοιτητές που εξεγείρονται. Ο άγνωστος πορτογάλος συγγραφέας Αμαντέου ντε Πράντο, είναι ο φοιτητής που εξεγείρεται, που ονειρεύεται, που ερωτεύεται παράφορα, που ζει τελικά. Και είναι η ζωή του που θα συναρπάσει τον καθηγητή, τόσο που θα τον κάνει να τα παρατήσει όλα και να πάρει το τρένο ψάχνοντας τι;
Πολύ δυνατό το καστ: Μπρούνο Γκανζ (Η πτώση αλλά και στο Μια αιωνιότητα και μια μέρα του Αγγελόπουλου), Λένα Όλιν (Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι, Σφραγισμένα χείλη), Μελανί Λοράν (Πρωτάρηδες, Αδωξοι μπάσταρδοι), Μαρτίνα Γκέντεκ (Οι ζωές των άλλων), Μπούρκχαρτ Κλάουσνερ (Λευκή κορδέλα), Όγκουστ Ντίελ (εκπληκτικός και στην ταινία του Ταραντίνο, Αδωξοι μπάσταρδοι) και βέβαια Κρίστοφερ Λι και Σάρλοτ Ράμπλινγκ.
Με αλλεπάλληλα φλας μπακ ο σκηνοθέτης μας μεταφέρει στο παρελθόν, στο παρελθόν αυτό, που ο καθηγητής ορμώμενος από μια εσωτερική δύναμη, αρχίζει να αναζητά, να ρωτά, να ψάχνει. Είναι τα δικά του υπαρξιακά ερωτήματα που αναζητούν απαντήσεις για μια ζωή που χάθηκε, χάνεται, την προλαβαίνει;
…και μήπως δεν είναι αλήθεια πως ότι κάνουμε, το κάνουμε επειδή φοβόμαστε τη μοναξιά; Γι’ αυτό δεν απαρνιόμαστε όλα όσα θα μετανιώσουμε στο τέλος της ζωής μας;
Στα συν της, πέρα από τις δυνατές ερμηνείες, η πολύ ωραία εικόνα, ιδιαίτερα από το στενά ανηφορικά δρομάκια της Λισαβόνας και η ωραία μουσική.
Αναπάντεχο το τέλος, ξαφνιάζει, αφήνει ελπίδα όμως και μια χαραμάδα αισιοδοξίας. Η ερώτηση ξαφνιάζει, προκαλεί, και μένει μετέωρη.
Why don’t you just stay?
Τι λέτε εσείς ότι θα κάνει τελικά ο καθηγητής;
…υπάρχουν πράγματα μέσα μας που μπορούμε να ξαναβρούμε μόνο επιστρέφοντας εκεί….
Δεν σε κερδίζει εύκολα η ταινία αλλά, αν παραδοθείς, θα σε κερδίσει πέρα ως πέρα.