Την πρεμιέρα της παράστασης Ντα, παρακολουθήσαμε στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, από το ΚΘΒΕ.
Κείμενο χαμηλόφωνο και εσωστρεφές, με μελαγχολική τάση, αναφέρεται στην ισχυρή αίσθηση της ανάμνησης, ιδωμένης στον οικογενειακό κύκλο της ζωής του παρελθόντος, από την πλευρά ενός γιου ο οποίος επιστρέφει στον γενέθλιο τόπο για την κηδεία του πατέρα του.
Η σκηνοθετική ματιά έδωσε έμφαση στο παιχνίδι θεάτρου και πραγματικότητας και στις μεταμορφωτικές τους μεταπτώσεις. Τοποθετώντας τον κεντρικό ήρωα στον χώρο ενός θεάτρου, ως σκηνοθέτη μιας παράστασης, στην πρόβα πριν την πρεμιέρα, εντάσσει το πρόσωπο στην διττή διάσταση του ρόλου και του φυσικού προσώπου.
Ο σκηνοθέτης-«συγγραφέας» στην ουσία- του έργου, την ώρα που προετοιμάζεται να παρακολουθήσει την πρόβα της παράστασής του, πληροφορείται, ύστερα από μια δραματική σιωπή, τον θάνατο του πατέρα του. Εκείνη τη στιγμή ανοίγει συμβολικά και η αυλαία της παράστασης και το πρόσωπο μετατοπίζεται σε έναν άλλο χώρο, σε ένα τοπίο πραγματικό και ταυτόχρονα εσωτερικό-φανταστικό.
Εκεί, στον χώρο αυτής της σκηνής, θα δει- ως θεατής και πρωταγωνιστής- την αναπαράσταση της ζωής του μέσα από εικόνες ψηφιδωτών αναμνήσεων. Εκεί στον χώρο του θεάτρου, θα επιστρέψει, στο τέλος της πρεμιέρας της φανταστικής παράστασής του, μόνος και αλλαγμένος εσωτερικά, ύστερα από την εσωτερική του περιδίνηση.
Η μνήμη, η ανάμνηση, το δώρο της ζωής και ο πόνος της απώλειας, η ανασύνθεση του παρελθόντος και η αναπόληση της ζωής, συμπλέκονται με τις τάσεις απόρριψης και απαλλαγής από το βάρος των προτύπων που κουβαλάει μέσα του.
Η πατρική φιγούρα και το μητρικό πρότυπο, οι μορφές των ανθρώπων που υπήρξαν ο κοινωνικός περίγυρος της ζωής και της ενηλικίωσης του νεαρού ήρωα, έρχονται με τις φωνές τους να ξυπνήσουν εικόνες και βιώματα του παρελθόντος.
Ο τρόπος ζωής και οι πεισματάρικες ιδέες των προσώπων, τα όνειρα, οι επιδιώξεις και οι φόβοι, οι στερεοτυπικές αντιλήψεις της ιδιαιτερότητας των Ιρλανδών, οι συγκυρίες, οι αλλαγές και η εξέλιξη, συνθέτουν τους άξονες του κειμένου στις οικογενειακές-κοινωνικές και οικονομικές-ταξικές παραμέτρους τους, με τρόπο όμως μονότονα επαναλαμβανόμενο, χωρίς την ανάπτυξη χαρακτήρων και σχέσεων, σε ένα κείμενο χωρίς βάθος και σπιρτάδα και με παλιομοδίτικο ύφος μιας άλλης εποχής.
Σ’ αυτό το πλαίσιο και χωρίς σκηνικό, σε ένα αφαιρετικό, αλλά αποδυναμωμένο αισθητικά τοπίο, κάτω από έναν ουρανό με σύννεφα, καθώς ο αιώνιος χρόνος που περνά, τοποθετήθηκε η δράση, σε θραυσματικές μοναχικές συνομιλίες, σε ομαδικές αντηχητικές φωνές και σε παράλληλες μικρές σκηνές, οι οποίες ακολούθησαν το στατικό μοτίβο του έργου, σε μια παράσταση εσωτερικών συνηχήσεων.
Οι ηθοποιοί έδωσαν στα λόγια τους χρωματισμούς και οι πρωταγωνιστικοί ρόλοι φορτίστηκαν συγκινησιακά με το βιωματικό και ζωτικό υλικό των σχέσεων αίματος στο αρχετυπικό πολιτισμικό σχήμα, χωρίς όμως την υποστήριξη ενός δυνατού κειμένου.
Η μουσική, ως ιδιαίτερη πολυσυλλεκτική επιλογή, ακολούθησε διακριτικά τις σκηνές του έργου, προσθέτοντας φωνές αισθητικής αξίας στην παράσταση, αν και απουσίαζε μια εμφανής αναφορά και στη λαϊκή μουσική παράδοση, ως καταγωγικό μοτίβο προβολής της Ιρλανδικής ταυτότητας.
Ντα, στατική παράσταση βιωματικής και εσωτερικευμένης ενέργειας, ενός περιορισμένου- με αέρα ηθογραφίας- κειμένου. Με σκηνοθετικές σκέψεις που εντυπωσίασαν ως σύλληψη της αρχικής (αλλά και των ενδιάμεσων, με χρονικά άλματα, σκηνών) και της σκηνής του τέλους: όταν ανοίγει η αυλαία των αναμνήσεων και κλείνει στην αντηχητική δύναμη της λυτρωτικής μνήμης.
Της μνήμης που επιμένει να χτυπά στον κύκλο του αίματος, διατηρώντας ζωντανή την ανάμνηση των αγαπημένων προσώπων μέσα μας. Διασώζοντας το φορτισμένο βλέμμα τους επάνω στη ζωή μας.
Ντα του Χιου Λέοναρντ – συντελεστές
Σκηνοθεσία: Δημοσθένης Παπαδόπουλος
Σκηνικά: Σταύρος Λίτινας,
Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική Επιμέλεια: Δημοσθένης Παπαδόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου
Φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου
Οργάνωση παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου
Στο ρόλο του Ντα ο Κώστας Σαντάς
Παίζουν: Νίκος Καπέλιος (Όλιβερ μεγάλος), Δημήτρης Κοτζιάς (Ντραμ), Λίλιαν Παλάντζα (Μάνα), Αναστάσης Ροϊλός (Τσάρλι νέος), Χριστίνα – Άρτεμις Παπατριανταφύλλου (Μαίρη), Δημήτρης Σιακάρας (Τσάρλι μεγάλος), Ορέστης Χαλκιάς (Όλιβερ μικρός), Μαρία Χατζηιωαννίδου (Κα Πρυν).
cityculture.gr/ γράφει η Άγγελα Μάντζιου