Ο Λευκός Πύργος… των Νέων Μουδανιών!!!

Ο Λευκός Πύργος… των Νέων Μουδανιών!!!

Στη φωτογραφία ο Λευκός Πύργος στην προβλήτα των Νέων Μουδανιών, 1954

Μνήμη Εμμανουήλ Λεοντή

«Όταν βραδιάζει κι έρχονται βαρκούλες με πανιά,
οι αναμνήσεις μου οι παλιές, θυμίζουν Μουδανιά.
Εκεί τον έρωτα υμνεί το κύμα που αφρίζει,
κι όταν οι γλάροι πάνω απ’ τ’ αμπάρι στέλνουν στο κύμα χιλιάδες φιλιά,
είναι η ώρα που ο ήλιος τώρα γέρνει κι αρχίζει η βραδιά.
Έλα μαζί με μένα στην όμορφη τούτη γωνιά,
έλα να ζήσουμε για λίγο μεράκια παλιά,
στα όμορφα Μουδανιά» (Κώστας Δημόπουλος)

Ένα ταξίδι στο Χρόνο…. Ο Λευκός Πύργος… των Νέων Μουδανιών

Τα Νέα Μουδανιά είναι κωμόπολη, έδρα του Δήμου Νέας Προποντίδας του νομού Χαλκιδικής. Η πόλη κτίστηκε το 1923 από πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, από τα παράλια της Προποντίδας, και συγκεκριμένα από τις περιοχές των Μουδανιών, Κίου, Καλολίμνου, Ελιγμών και της ευρύτερης περιοχής της Προύσσας.
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή το 1922 και την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης, οι περισσότεροι αυτών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους, βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη.
Αν και η πόλη τους αγκάλιασε αμέσως, εντούτοις εκείνοι επέλεξαν να δημιουργήσουν μια νέα Πατρίδα. Η πατρίδα αυτή βρέθηκε στα δυτικά παράλια του Νομού Χαλκιδικής, τα οποία τότε κατείχαν οι Μονές του Αγίου Όρους.

Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από το βιβλίο του Σταύρου Κουβράκη, Νέα Μουδανιά:
«…Ένα ανοιξιάτικο πρωινό του 1923 μπήκαν σε μια βενζινάκατο με τ’ όνομα “Δελφίνι”, ο Ζαφείρης Ζαφειρίου, ένας φίλος του Αμερικανός και ξεκίνησαν. Ταξίδευαν ανατολικά και γιαλό-γιαλό στα παράλια της Χαλκιδικής. Βράδιασε, όταν έφτασαν στην παραλία της Επανομής. Παντού ερημιά. Μόνο το χωριό σε τέσσερα χιλιόμετρα απόσταση από την παραλία. Πέρασαν τη νύχτα τους στην αμμουδιά και το πρωί ξεκίνησαν πάλι. Πλησίαζε το βράδυ, όταν έφθασαν σε μια τοποθεσία τέσσερα μίλια περίπου από την Κασσάνδρα. Σταμάτησαν αμέσως τη μηχανή. Και αυτό γιατί στην τοποθεσία που έξω απλωνόταν, βρήκαν αυτό που ζητούσαν. Μια σειρά λοφίσκων, σε σχήμα πετάλου, με την αριστερή πλευρά φυτεμένη με ελαιόδεντρα, που τα φύλλα τους χρύσιζαν στον απογευματινό ήλιο καθώς τα κουνούσε η ελαφριά μπουκαδούρα, τους ενθουσίασε. Όλοι ήξεραν την καλλιέργεια της ελιάς, αφού το ευλογημένο αυτό δένδρο ευδοκιμούσε σε όλα τα παράλια της Μ. Ασίας. Στο βάθος απέραντοι αγροί, κατάλληλοι για αμπελώνες, οπωρώνες και σιτοβολώνες. Μπρος τους ένα ορμίσκος, με μερικά πλεούμενα και δύο – τρία κτίσματα. Αυτό ήταν. Πήραν αμέσως την απόφασή τους…».
Οι μόνοι κάτοικοι που ζούσαν εδώ ήταν λίγοι ψαράδες και ο φύλακας του ελαιώνα.

Το όνομα της περιοχής ήταν «Καργί Λιμάνι», που στα τουρκικά σημαίνει «απάνεμο λιμάνι» και στους ναυτικούς χάρτες σημαινόταν με μια άγκυρα, όπως ακριβώς και τα Μουδανιά της Βιθυνίας, από όπου προέρχονταν οι πρόσφυγες. Το 1925 το όνομα αυτό αντικαταστάθηκε από το «Νέα Μουδανιά».

Σημαντική βοήθεια προσέφερε ο Σεβασμιότατος άγιος Καμπανίας κ.κ. Διόδωρος, ο οποίος ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων.

Στην περιοχή των Νέων Μουδανιών έχουν εντοπιστεί τα ίχνη αρχαίας πόλης, που ταυτίζεται μάλλον με την αρχαία Σπάρτωλο.
Οι πρώτοι Μουδανιώτες και οι απόγονοί τους, ως άνθρωποι ευσεβείς που ήταν πάντα, για να τιμήσουν την πόλη που πρώτη τους υποδέχθηκε, αποφάσισαν να φτιάξουν ένα αντίγραφο του Λευκού Πύργου. Όταν η κατασκευή ολοκληρώθηκε, στα εγκαίνια όλοι τους αναφώνησαν: «Σήμερα γεννήθηκε το πυργάκι του μεγάλου Πύργου».

Ο νέος αυτός πύργος χτίστηκε το 1945, στην παλιά ιχθυόσκαλα ή Σκάλα του Μπαλουχανά, πάνω στο πολυβολείο από υλικά που άφησαν οι Γερμανοί. Αρχιεργάτες ήταν ο μάστορας Μενέλαος Μενέγος, μαζί με τα παιδιά του και τον λιμενεργάτη Καποτά. Ο πύργος χρησιμοποιήθηκε ως έδρα των Ναυτοπροσκόπων. Το 1960, δυστυχώς, όταν έγινε η διαμόρφωση της παραλίας, ο πύργος γκρεμίστηκε και τα μπάζα του θάφτηκαν ως «ιερά λείψανα» κάτω από τη σημερινή πλατεία.

πηγή cityportal.gr / Ο Λευκός Πύργος… των Νέων Μουδανιών!!! / Παναγιώτης Καμπάνης*

* Ο Παναγιώτης Καμπάνης είναι Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μεταδιδακτορικός ερευνητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης