Ο πύργος – Φραντς Κάφκα (1883- 1924) *η κριτική μας

Written by

Ατμόσφαιρα με ένα μυστικιστικό, σκοτεινό βάθος και η διάφανη μουσική του Εσθονού συνθέτηArvo Pärt, στον αέρα της φανταστικής πόλης και του πύργου. Πρόσωπα ενός συμβολικού πύργου και θέματα όπως η εξουσία, οι νόμοι, η γραφειοκρατία, οι σχέσεις, η εργασία, η επικοινωνία, σε μια απαισιόδοξη προβολή. Ο  χωρομέτρης Κ. φτάνει στον Πύργο όπου  και συναντά ανθρώπους με παράξενους κώδικες επικοινωνίας και έρχεται αντιμέτωπος με  τον ιεραρχικό, γραφειοκρατικό μηχανισμό που υποτάσσεται στον Κλαμ  και στην ισχύ και εξουσία των νόμων και του φόβου.

Στη θεατρική αποτύπωση και σε σκηνοθεσία-ελεύθερη απόδοση του κ. Ν. Βουδούρη, Το σχήμα εκτός άξονα, κατέγραψε με μια επιτάχυνση το δαιδαλώδες,  προφητικό όραμα του γραφειοκρατικού σύγχρονου κόσμου που συνέλαβε η σκέψη του συγγραφέα Φραντς Κάφκα.  Σκηνοθετικά με μια λιτή και καθαρή έκφραση, έδωσε με  υπαινιγμούς  κίνηση στους πρωταγωνιστές του Πύργου, αξιοποιώντας τις σκιές και τις εσωτερικές σκέψεις σε δυνατές αντηχήσεις από το τρίτο πρόσωπο στο πρώτο, και από το παρόν στο παρελθόν,  δένοντας τους ηθοποιούς στον νοηματικό άξονα του κειμένου και  στον φαύλο κύκλο της μη εισόδου-εξόδου από το λαβύρινθο του Πύργου. Αξιοποιώντας τον  ανακριτή-αφηγητή, ενισχύοντας το βουβό προσωπείο του Κλαμ και  της Φρίντας, έδωσε βάθος στη θεατρική έκφραση του μη θεατρικού -ως προς τον τύπο- αυτού κειμένου.Τοποθέτησε τη δράση σε επίπεδα αφήνοντας και τον θεατή να ακολουθήσει τη διαδρομή στο χώρο, παρακολουθώντας τους ηθοποιούς, ως την κύρια απεικόνιση.

Υποκριτικά μεστές ερμηνείς,αμεσότητα  με το υποδηλωτικό πάθος έκφρασης και  ενδιαφέρουσες συντονισμένες κινήσεις, έδωσαν, από την πλευρά των ηθοποιών,   ένα συνολικό,  εικαστικό αποτέλεσμα θεατρικότητας του παραλόγου που υποτάσσει ακόμη και τα συναισθήματα των ανθρώπων. Θεατρική έκφραση μιας ομάδας νέων ηθοποιών που έδειξε πίσω από το συλλογικό προσωπείο της δουλεμένης έκφρασης  και την ατομική περίπτωση με εύπλαστη  υποκριτική. Τα κοστούμια της παράστασης έδωσαν το στίγμα των ρόλων που εναλλάσσονται στον ακίνητο ιστό των γραφειοκρατικών μηχανισμών με μια κυριαρχία της αυστηρής μονοχρωμίας και του ζοφερού που προοιωνίζεται στις ζωές των ανθρώπων.

Ο Πύργος, παράσταση σκέψης  για το διαχρονικό, εξουσιαστικό -επικοινωνιακό στίγμα της γραφειοκρατίας που συνθλίβει τον άνθρωπο, καταδικάζοντάς τον στο φόβο της υποταγής, της παραδοχής, της απογοήτευσης. Παράσταση που θέτει ερωτήματα για τους ανεξιχνίαστους κύκλους των νόμων και την πιθανή διατάραξή τους.

«Απλώς μεταφέρω γράμματα».

«Δυσκολεύομαι. Δυσκολεύτηκα. Τα κατάφερα».

«Τι μπορώ να κάνω για να τους διαταράξω;».

 

Ο ΠΥΡΓΟΣ

ΦΡΑΝΤΣ ΚΑΦΚΑ (1883- 1924)

Σχήμα Εκτός Άξονα

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία-Ελεύθερη απόδοση: Νίκος Βουδούρης

Εικαστική επιμέλεια: Μπάμπης Ματεντζίδης

Κοστούμια: Στράτος Κούκουρας

Βοηθοί σκηνοθέτη: Σίμος Κωστάκογλου, Δήμητρα Κολτούκη

Φωτογραφίες:EliseNtoremi

Παίζουν: Γρηγόρης Τίλδης (Κ),

 Μελίνα Αποστολίδου (Αφηγητής, Ανακριτής), Χριστόφορος Χριστοφορίδης (Αγγελιαφόρος), Ξένια Πετμεζά (Φόβος), Στράτος Κούκουρας (Κλαμ), Σίμος Κωστάκογλου (Βοηθός Κ), Μπάμπης Ματεντζίδης (στο βίντεο), Κωνσταντίνα Γεροθανάση (Φρίντα)

Κείμενο κωδικών πύργου:Τηλέμαχος Κοσμέτσας.

 

-Από το βιβλίο του Μίλαν Κούντερα «Ο Πέπλος» βιβλιοπωλείον της Εστίας

«Και αυτόν ακριβώς τον κόσμο, έναν πύργο κι ένα γαλήνιο χωριό, ο Κάφκα, αναγνώστης του Στίφτερ, τον βάζει να κατακλύζεται από γραφεία, από μια στρατιά δημοσίων υπαλλήλων, από καταιγισμό φακέλων! Ο Κάφκα βεβηλώνει βάναυσα το ιερό σύμβολο του αντι-γραφειοκρατικού ειδυλλιακού κόσμου, επιβάλλοντάς του μια ακριβώς αντίθετη σημασία: την απόλυτη νίκη της απόλυτης γραφειοκρατικοποίησης».

«Από τον κόσμο του Στίφτερ έχουμε περάσει ανεπιστρεπτί στον κόσμο του Κάφκα».

«Ο χωρομέτρης Κ. δεν συνθλίβεται από τη βαναυσότητα, αλλά από τον μη-ανθρώπινο χρόνο του πύργου. Ο άνθρωπος ζητά κάθε τόσο ακρόαση, ο πύργος την αναβάλλει η διαμάχη παρατείνεται , η ζωή τελειώνει…Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Μαξ Μπροντ, ο Κάφκα φανταζόταν το εξής τέλος για τον Πύργο: έπειτα από όλες τις περιπέτειές του , ο Κ. πεθαίνει από εξάντληση.  Κείτεται ετοιμοθάνατος, όταν ( παραθέτω Μπροντ) “ φτάνει από τον πύργο η απόφαση που δηλώνει ότι ο Κ. δεν έχει εντέλει νόμιμο δικαίωμα να κατοικεί στο χωριό, αλλά δεδομένων των περιστάσεων του επιτρέπεται να μείνει και να εργαστεί” ».

«Ποτέ πριν δεν είχε δει πουθενά ο Κ. τον διοικητικό μηχανισμό και τη ζωή να διαπλέκονται σε τέτοιο βαθμό, που καμμιά φορά είχες την αίσθηση πως διοικητικός μηχανισμός και ζωή είχαν αλλάξει θέσεις μεταξύ τους».