Τα «Ορφανά» του Ντέννις Κέλλυ- κριτική θεάτρου

Written by

ta orfana

Πάνω  στους άξονες της βίας και  των ορίων της, της κοινωνικής ευθύνης και της ηθικής συνείδησης, σχηματοποιήθηκε η θεατρική γραφή από τα «Ορφανά». Ασθματική, σε μια ατμόσφαιρα έντασης, με διακοπτόμενες και επαναλαμβανόμενες φράσεις στους διαλόγους και μονολόγους, αναπτύχθηκε ως δίνη συγκρούσεων σε οικογενειακό κύκλο.

Τα «Ορφανά» από το Κρατικό θέατρο βορείου Ελλάδος

Πριν σβήσουν τα φώτα ακούσαμε τις λαχανιασμένες ανάσες. Ένα ζευγάρι τρώει σε ένα  τραπέζι τοποθετημένο σε επικληνές πεδίο. Ένας νεαρός με ματωμένη μπλούζα εισβάλλει στον χώρο διακόπτοντας και διαταράσσοντας  την ατμόσφαιρα μιας ήρεμης ιδωτικής γιορτής. Αυτό το εσωτερικό  δωμάτιο-τραπεζαρία και διάφοροι ιμάντες που το συγκρατούν- στους ρητούς συμβολισμούς τους- και συγκροτούν  διαχωριστικά από τους θεατές τον χώρο της δράσης, είναι το  σκηνικό της παράστασης. Σ’ αυτόν τον άξονα, άλλοτε στην κορυφή κι άλλοτε στο άλλο άκρο, θα κινηθούν τα τρία πρόσωπα της ιστορίας. Ο  νεαρός ήρωας με τη νευρική παραβατική σύγχυση και η αδερφή του  με τον  άνδρα της.

Αυτό το σχήμα των τριών θα οριοθετηθεί και από την διάταξη του χώρου σε τρεις γραμμές. Αυτές των θεατών και ανάμεσα τους η θεατρική σκηνή θέσης και θέασης των προβληματισμών, των μετατοπίσεων και των μετατοπισμών της θεατρικής πράξης.

Αυτό το σχήμα της μεθόδου των τριών τέθηκε σε λειτουργία  σκηνοθετικά για να αναπτυχθεί η επιχειρηματολογία και η δράση του έργου. Τα πρόσωπα κινήθηκαν ως μέλη ενός οικογενειακού-κοινωνικού συνόλου και ως μονάδες, αποκαλύπτοντας πλευρές του χαρακτήρα τους, αντιλήψεις και πράξεις που επαναπροσδιορίζουν τις σχέσεις με τους άλλους και με τον εαυτό τους.

Συγκρούονται, συμφιλιώνονται, διαχωρίζονται  και  αλλάζουν, αναδιαμορφώνοντας  τον προσανατολισμό και τη θέση τους πάνω σε ζητήματα ηθικής και ευθύνης, προκειμένου να υπερασπιστούν τις συγγενικές σχέσεις αίματος και τις αξίες της ζωής τους.  Συνεχίζουν  τη ζωή τους  στην  πράξη της αποβολής και στην επιθυμητή υπόσχεση της κυοφορίας της νέας ζωής. Σ’ αυτόν τον υπαινιγμό αφήνονται οι τρεις ήρωες, το ζευγάρι και ο  αδερφός, αυτός που θα γίνει ένας ξένος στους κόλπους της οικογένειας, με το τέλος του έργου.

Οι ηθοποιοί

Οι τρεις ηθοποιοί της παράστασης έδωσαν με το σώμα τους την ένταση και τις φωνές του έργου αναδεικνύοντας τις εσωτερικές διακυμάνσεις των χαρακτήρων τους οποίους  υποδύθηκαν. Με πολλούς και  διαφορετικούς τρόπους ανέπτυξαν  εσωτερικευμένα, συναισθηματικά, παρορμητικά και λογικά, τις πτυχές της συμπεριφοράς των ηρώων σε μία παράσταση άμεσης κρίσης και θερμής βιωματικής έντασης.

Το  έργο τα «Ορφανά», αν και με περιορισμένο -θεματικά- εύρος, ανέδειξε στη ροή του το θέμα της αποδοχής ή της απόρριψης της βίας, της συνείδησης και της ηθικής. Στο όνομα της υπεράσπισης οικογενειακών αξιών έθεσε άμεσα ερωτήματα και λειτούργησε ως κοινωνικό σχόλιο θεσμών όπως η οικογένεια, το σχολείο, η δικαιοσύνη, η εξουσία.

Η τύχη, η παραβατικότητα, ο ρατσισμός,  η εργασία, η φιλία, η διασκέδαση,   η αναδοχή, ο θάνατος, η ανάμνηση,  οι συγγενικές σχέσεις. Τα μυστικά των ανθρώπων, τα προσωπεία, γίνονται αντικείμενο ελλειπτικών συζητήσεων και μονολόγων. Το έργο ενσωματώνει στη δομή του και τα παραμύθια της παιδικής ηλικίας για να χλευάσει και να περιγράψει το σύστημα κανόνων  που συγκροτούν  τη συμπεριφορά και τις ζωές των ανθρώπων.

Σ’ αυτό το πλαίσιο και μέσα από την τέχνη  του θεάτρου φωτίστηκε αιχμηρά, με καθημερινές  λέξεις, εκφραστικές μουσικές φράσεις και θαμπά εκτυφλωτικά φώτα, η  συμπεριφορά των ανθρώπων στην παράσταση τα «Ορφανά». Προσδοκώμενη  παραμυθητική διαδικασία ενσυναίσθησης του άλλου εαυτού που μας είναι ξένος.

Βραβεία: Fringe First και Herald Angel

  • Το επίκαιρο και αινιγματικό έργο τα «Ορφανά» του Ντέννις Κέλλυ, μιας από τις πιο ενδιαφέρουσες φωνές της σύγχρονης βρετανικής δραματουργίας. Θριάμβευσε στο Φεστιβάλ Εδιμβούργου (βραβεία Fringe First και Herald Angel) το 2009. Ανέβηκε από τότε σε δεκάδες ευρωπαϊκές σκηνές φτάνοντας ως την Αυστραλία και το Χονγκ Κονγκ. Το έργο ανεβαίνει για πρώτη φορά στο ΚΘΒΕ.
  • Ποια ορφάνια τελικά μας στοιχειώνει περισσότερο; Ποια ορφάνια είναι περισσότερο απειλητική για τη ζωή μας; Αυτή της απώλειας από τον θάνατο και εκείνη της εγκατάλειψης από την ίδια την οικογένεια ή της παραπλάνησης ενός κοινωνικού συστήματος που υπόσχεται και μετά εγκαταλείπει; (Σημείωμα σκηνοθέτη).

Τα «Ορφανά» του Ντέννις Κέλλυ – συντελεστές

Μετάφραση: Κοραλία Σωτηριάδου
Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς
Σκηνικά – Κοστούμια: Εδουάρδος Γεωργίου
Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης
Επιμέλεια κίνησης: Φρόσω Κορρού
Φωτισμοί: Στράτος Κουτράκης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ζαχαρούλα Οικονόμου
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Δανάη Πανά
Β’ βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Θρασύβουλος Καλαϊτζίδης
Βοηθοί φωτιστή: Μαρία Όσσα, Ελένη Τζημίκα, Γεωργία Τσελεπή
Φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου
Οργάνωση παραγωγής: Βαλεντίνη Καλπίνη

Παίζουν: Χρήστος Διαμαντούδης (Λίαμ), Ελένη Θυμιοπούλου (Έλεν), Χρίστος Στυλιανού (Ντάννυ)

Στην παράσταση συμμετείχαν στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης οι φοιτήτριες του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Η Μαρία Μεντερίδου ως Β΄ βοηθός σκηνοθέτη, Ιωάννα Ντατσή ως Γ΄ βοηθός σκηνοθέτη και Χρυσάνθη Τσολάκη ως Δ΄ βοηθός σκηνοθέτη.

Τα «Ορφανά» Διαβάστε εδώ τις μέρες και ώρες που παίζεται η παράσταση (κατάλληλη άνω των 15 ετών).

cityculture.gr/ κριτική Αγγέλα Μάντζιου