Το ‘Αντάτζιο για έγχορδα, έργο 11’ του Σάμουελ Μπάρμπερ είναι το δημοφιλέστερο αμερικανικό συμφωνικό έργο. Γραμμένο το 1936, ξεπήδησε μέσα από τη μελωδία του δεύτερου μέρους ενός ταπεινού κουαρτέτου εγχόρδων που ολοκλήρωνε ο συνθέτης εκείνη την περίοδο. Αυτή η μελωδία, σε συνδυασμό με την εντύπωση που του είχαν κάνει τα Γεωργικά του Βιργιλίου που διάβαζε εκείνο τον καιρό, έμελλαν να αποτελέσουν το συνδυασμό που γέννησε μέσα του την έμπνευση για την ‘πιο θλιβερή μουσική που έχει γραφτεί ποτέ’. Δέκα λεπτά απόλυτης ευλάβειας, γαλήνης και μακαριότητας που καθηλώνουν τον ακροατή από τις πρώτες κιόλας νότες.
Ο Alexandre Morin έγραψε εύστοχα πως πρόκειται για ένα έργο ‘γεμάτο συγκίνηση και καθαρτικό πάθος’, που ‘σπάνια αφήνει στεγνά τα μάτια’. Είναι σίγουρα αξιοπρόσεκτο το γεγονός πως ο Μπάρμπερ το έγραψε σε ηλικία μόλις 26 ετών, όταν συνθετικά βρισκόταν σε πρώιμο στάδιο, αλλά και συναισθηματικά ήταν δύσκολο να έχει νιώσει όλο αυτό τον πόνο. Ο έμφυτος λυρισμός του και το τεράστιο ταλέντο του όμως αποδείχτηκαν ικανά να υπερπηδήσουν τα όποια εμπόδια.
Το κομμάτι ξεκινά με μία απαλή μελωδία που εισάγουν τα βιολιά, η οποία βαθμιαία αναπτύσσεται και γεμίζει ηχητικά, δίνοντας την εντύπωση ανεβάσματος μίας κλίμακας προς τον ουρανό. Μετά την κορύφωση ακολουθεί η σταδιακή κάθοδος. Αυτή η αυξομείωση της έντασης παραπέμπει στη μακαριότητα μίας ευτυχούς κατάληξης μετά από τα βάσανα μιας ζωής, είτε όμως, με μία εντελώς διαφορετική ανάγνωση, σε αποτυχία αντιμετώπισης των δυσκολιών και σε οριστική παραίτηση.
Το έργο έχει χρησιμοποιηθεί πολλάκις στον κινηματογράφο, σε τηλεοπτικές εκπομπές, καθώς και σε συναυλίες ροκ και ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής, ενώ αποτελεί σταθερά και το κλασικό κομμάτι με τις υψηλότερες πωλήσεις στο iTunes.
cityculture.gr/ γράφει ο Νίκος Κυριακού