Τα Νταλινικά κοσμήματα (Dalínian bijoux)
Έχοντας ήδη πειραματιστεί αρκετά με τη φόρμα, ο Καταλανός καλλιτέχνης Σαλβαντόρ Νταλί, ηγετική φιγούρα του σουρεαλιστικού κινήματος, ξεκίνησε να σχεδιάζει κοσμήματα το 1941, εφαρμόζοντας τη συμβολική ιδιοσυγκρασιακή του προσέγγιση σε παραδοσιακά αντικείμενα και τέχνη που μπορεί να φορεθεί.
To1949 διατύπωσε ότι: «χωρίς την στήριξη του κοινού του, χωρίς την παρουσία θεατών, αυτά τα κοσμήματα δεν θα εκπλήρωναν τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν». Ο παρατηρητής είναι, σε τελική ανάλυση, ο λήπτης.
Όπως η ζωγραφική και η γλυπτική του Σαλβαντόρ Νταλί, έτσι και τα κοσμήματα του αποτελούν μία αντανάκλαση του εκκεντρικού και φιλόδοξου δημιουργού τους. Έχοντας πείσει τον εαυτό του στην καθολικότητα του ταλέντου του, ο Νταλί έκανε όλο τον κόσμο να πιστέψει σε αυτό.
Από το 1941 έως το 1970, δημιούργησε περίπου 40 κοσμήματα. Αν και ασχολήθηκε σε μεγάλο βαθμό με όλα τα στάδια της παραγωγής των σχεδίων του, ο Αργεντινός χρυσοχόος Carlos Alemany ήταν αυτός που έφερε ζωή στα διακοσμημένα με πετράδια οράματα του Νταλί.
Στο εργαστήρι του στη Νέα Υόρκη, με έδρα το ξενοδοχείο St. Regis, ο Alemany τον βοηθούσε να δημιουργήσει απίστευτα κοσμήματα, πολλά από τα οποία ήταν μοναδικά. Ο Νταλί διάλεγε λίθους με βάση το χρώμα και τους συμβολικούς τους συσχετισμούς, αλλά τόσο ο ίδιος όσο και ο Alemany συμφώνησαν ότι ο σχεδιασμός και η κατασκευή του κάθε κομματιού αποτελούσαν προτεραιότητα. Η λεπτομερής δεξιοτεχνία και η μοναδική φαντασία τους είναι αυτά που κάνουν τα κοσμήματα του Νταλί τόσο ιδιοφυή.
Τα Dalínian (Νταλινικά) είναι εντελώς σοβαρά
Τα κοσμήματα του Νταλί είναι σίγουρα μια αντανάκλαση του εκκεντρικού και φιλόδοξου δημιουργού τους, αλλά ο ίδιος ο καλλιτέχνης προειδοποίησε τους θεατές να μην δουν μόνο την παιχνιδιάρική τους διάθεση. «Τα κοσμήματα της Dalínian είναι εντελώς σοβαρά, χαίρομαι που οι άνθρωποι χαμογελούν στα τηλεφωνικά σκουλαρίκια, ένα χαμόγελο είναι κάτι ευχάριστο, αλλά αυτά τα σκουλαρίκια, όπως και όλα τα κοσμήματά μου, είναι σοβαρά, αντιπροσωπεύουν το αυτί, σύμβολο αρμονίας και ενότητας. υποδηλώνουν την ταχύτητα των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας · την ελπίδα και τον κίνδυνο μιας στιγμιαίας αλλαγής της σκέψης ».
«Ανθρωπομορφικά θέματα εμφανίζονται και επανεμφανίζονται στα κοσμήματα μου. Βλέπω την ανθρώπινη μορφή στα δέντρα, τα φύλλα, τα ζώα. Θεωρώ ζωικά και φυτικά χαρακτηριστικά στους ανθρώπους», είχε δηλώσει ο καλλιτέχνης.
«Η τέχνη μου – στη ζωγραφική, τα διαμάντια, τα ρουμπίνια, τα μαργαριτάρια, τα σμαράγδια, το χρυσό – καταδεικνύουν πώς συμβαίνει η μεταμόρφωση. Τα ανθρώπινα όντα δημιουργούν και αλλάζουν. Όταν κοιμούνται, αλλάζουν τελείως – σε λουλούδια, φυτά, δέντρα. Η νέα μεταμόρφωση λαμβάνει χώρα στον Ουρανό. Το σώμα ξανάρχεται και φτάνει στην τελειότητα».
Οι ιδέες της μεταμόρφωσης και της κοσμολογίας, τόσο στη φύση όσο και στη θρησκεία, είναι κάποια από τα θέματα του Νταλί, συχνά θαμμένα στις βαθύτερες έννοιες του έργου του.
Το 1949, ο τραπεζίτης και φιλάνθρωπος Cummins Catherwood από τη Φιλαδέλφεια και η γυναίκα του Ellengowen, και οι δύο υποστηρικτές και μετέπειτα φίλοι του Νταλί, αγόρασαν 22 κομμάτια από τη συλλογή κοσμημάτων, απευθείας από τον καλλιτέχνη.
Τον Μάιο του 2017, ο οίκος Sotheby’s πούλησε τη θρυλική καρφίτσα «Eye of Time» από τη συλλογή αυτής της οικογένειας στο εντυπωσιακό ποσό των 1.055.000 δολαρίων.
Η συλλογή εκτέθηκε πολλές φορές για τη συγκέντρωση χρημάτων για διάφορους πολιτιστικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς στο Virginia Museum of Fine Arts, στο Ρίτσμοντ, αλλά και στο Dalí Theatre-Museum, της πόλης Figueres, γενέτειρας του καλλιτέχνη. Το 1981 αποκτήθηκε από έναν Σαουδάραβα πολυεκατομμυριούχο, ενώ ακολούθησαν τρεις ιαπωνικοί φορείς, πριν τελικά αγοραστεί από το Dalí Foundation το 1999, υπό την επίβλεψη και τις συμβουλές της Associació Espanyola de Gemmologia.
cityculture.gr / Τα Νταλινικά κοσμήματα (Dalínian bijoux) / Παναγιώτης Καμπάνης*
* Ο Παναγιώτης Καμπάνης είναι Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μεταδιδακτορικός ερευνητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης