Με αφορμή την παράσταση “Εξορία” που παρουσιάζει η θεατρική ομάδα “Ουκ νουκ” , στα πλαίσια του φεστιβάλ “Ανοιχτή Σκηνή – Φωνές της πόλης”, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με την ομάδα για την παράσταση, τον συγγραφέα του έργου Παύλου Μάτεσι αλλά και για τα θεατρικά πράγματα της πόλης.
1.Τι πρόκειται να παρακολουθήσουμε στην παράσταση ΕΞΟΡΙΑ; Δύο σύντροφοι από το στρατόπεδο των ηττημένων του Εμφυλίου, ο Θανάσης και η Μαρία, ζουν κάπου στην Αθήνα στοιχειωμένοι από τις αναμνήσεις τους. Προσπαθώντας να διαφυλάξουν ο καθένας το παιδί του από τις δυσκολίες που πέρασαν οι ίδιοι, τους αποκρύπτουν το παρελθόν τους. Κάποια στιγμή όμως, η έλευση ενός νεαρού ομοϊδεάτη τους θα ξαναφέρει το παρελθόν στην επιφάνεια, οδηγώντας τη σύγκρουσή του με το παρόν σε μια ετεροχρονισμένη εκδίκηση.
2.Πώς θα περιγράφατε το έργο αυτό; Τι είναι εκείνο που σας προκάλεσε καλλιτεχνικά; Το έργο επέχει διαστάσεις μιας σύγχρονης τραγωδίας. Επενδύοντας υπαινικτικά στο μοιραίο, ο Μάτεσις αποφεύγει το σκόπελο μιας κλισέ –και ολίγον μελό- δραματουργίας, οδηγώντας φαινομενικά τυχαία γεγονότα, σε συγκρούσεις που αίρονται στις παρελθοντικές -αλλά εσαεί παρούσες- συνθήκες που τις γέννησαν. Το να αναδειχθεί αυτή η διάσταση –που ξεκάθαρα φέρεται εντός του κειμένου- και να αποφευχθεί ο κίνδυνος μιας αδιάφορης ηθογραφίας, τέθηκε ως βασικό αίτημα της παράστασης. Γι’ αυτό και ένα μεγάλο κομμάτι του δευτέρου μέρους αφαιρέθηκε. Όχι γιατί δε θα μπορούσε να λειτουργήσει, αλλά γιατί –κατά τη γνώμη μας- αποφεύγεται έτσι μια αμιγώς ψυχολογική ερμηνεία. Στον καιρό που γράφτηκε το έργο, το μείζον πρόταγμα ήταν ο προσωπικός αντίκτυπος του παρελθόντος και η συμφιλίωση μαζί του. Σήμερα είναι η επανενσωμάτωσή του στο παρόν.
3.Ποια είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το στυλ γραφής του Μάτεσι; Πώς μπορεί να παραμείνει σύγχρονος και να αφορα το θεατρικό κοινό σήμερα; Ο Μάτεσις δημιουργεί χαρακτήρες με την πλήρη σκηνική έννοια. Που κουβαλάνε τα στοιχεία που απαιτεί το πώς και το πότε τους, μ’ ένα λόγο που δεν τους προδίδει αλλά τους ζωντανεύει. Παράλληλα και χωρίς να τους εκθέτει, ο Μάτεσις υπονομεύει τους ήρωές και το πλαίσιό τους μ’ ένα εξαιρετικά διεισδυτικό χιούμορ. Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει πως αγαπημένος του τραγικός θα πρέπει να ήταν ο Ευριπίδης! Όσον αφορά την απήχηση που μπορεί να έχει σήμερα, η προβληματική του έργου παραμένει σαφέστατα επίκαιρη. Η ενσωμάτωση του συλλογικού παρελθόντος στο παρόν, χωρίς εξωραϊσμούς, λειάνσεις ή στρεβλώσεις. Αυτό είναι ένα αίτημα που παραμένει πάντα ανοιχτό, πολλώ δε μάλλον στις μέρες μας.
4. Ουκ νουκ. Από πού βγήκε αυτό το ιδιαίτερο όνομα; Ποιες είναι οι καλλιτεχνικές σας επιδιώξεις; Παρατίθεται απλώς το απόσπασμα απ’ όπου αλιεύτηκε χωρίς να αποκαλυφθεί η πηγή: « ‘Ουκ νουκ’ δε σημαίνει τίποτα. Ωστόσο άτομα που ασχολήθηκαν με τη μαγεία, λένε ότι κάτι τέτοιες λέξεις δεν είναι άνευ νοήματος, αλλά απλώς άγνωστες, και συλλαμβάνονται δια του υποσυνειδήτου». Ας πούμε λοιπόν ότι αυτό το όνομα αντιπροσωπεύει την επιθυμία μας, να μη γίνονται οι προτάσεις μας από σκηνής κατανοητές εγκεφαλικά, αλλά αντιληπτές εμπειρικά. Επίσης λειτουργεί σαν υπενθύμιση προς εμάς να μην παίρνουμε και πολύ στα σοβαρά τους εαυτούς μας μέσα σ’ αυτό που κάνουμε, αλλά αυτό καθαυτό ως πράξη.
5.Πώς βλέπετε τα θεατρικά πράγματα στη Θεσσαλονίκη;Αφορούν οι παραστάσεις που γίνονται την κοινωνία της πόλης; Το ερώτημα εν προκειμένω ίσως είναι το ποιά είναι η κοινωνία της πόλης. Ποια είναι η ανθρωπογεωγραφία της και πως σχετίζεται με το θέατρο. Η θεατρική πολυφωνία είναι σίγουρα κάτι θετικό, ωστόσο τα πάντα οφείλουν να δοκιμάζονται σ’ ένα βάθος χρόνου. Τόσο όσον αφορά την εξέλιξη τους καλλιτεχνικά, όσο και σε επίπεδο περιεχομένου. Και βέβαια θα ήταν ευχής έργο να μπορέσουν να λειτουργήσουν και εκτός τοπικού πυρήνα. Όχι ατομικά –τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πλείστα όσα και εξαιρετικά επιτυχημένα- αλλά ως σχήματα που μπορούν να αντέξουν και εκτός τοπικής «αγοράς». Όχι για λόγους προβολής, αλλά για να διαρρήξουν τον απομονωτισμό που δυστυχώς η Θεσσαλονίκη φέρει έτσι κι αλλιώς και σε πολλούς τομείς της πραγματικότητάς της ως χροιά.