Μετά τη μεγάλη επιτυχία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, η θεατρική μεταφορά του διάσημου θρίλερ Τι απέγινε η Μπέημπι Τζέιν, επέστρεψε για δεύτερη χρονιά στο Θέατρο Σφενδόνη, εκεί όπου έκανε παγκόσμια πρεμιέρα σε σκηνοθεσία Απόλλωνα Παπαθεοχάρη.
Το αποκαΐδι μίας ζωής
Πόσο ισχυρή μπορεί να καταστεί η αντιδιαστολή του εδώ–τώρα σε σχέση με το εκεί–άλλοτε; Και κυρίως ποιες είναι οι συνέπειες που αυτή η αντιδιαστολή μπορεί να επιφέρει; Όταν η λειτουργία της μνήμης καταλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο και το παρόν υπάρχει μονάχα σαν μέσο μιας φαντασιακής προσπάθειας επαναφοράς του παρελθόντος που έχει απολεσθεί, πως μπορεί κανείς να διαχειρισθεί τον αντίκτυπο της αποτυχίας αυτής της επαναφοράς; Το απώτερο παρελθόν μεγεθύνεται και εν τέλει γιγαντώνεται, λειτουργώντας σαρωτικά και διαβρωτικά. Διότι το παρελθόν μετατρέπεται σε σύμβολο της ίδιας της ζωής, ενώ το παρόν συνυφαίνεται με την απουσία ζωής, με τη διαρκή και επίπονη θύμηση μίας ζωής που έσβησε. Συνεπώς, το παρόν φαντάζει σαν το αποκαΐδι μίας ζωής που έχει υποστεί έναν βίαιο εμπρησμό. Η μπέημπι Τζέιν, το παιδί θαύμα έχει πλέον καταλήξει σε μία σκιά του παλαιού εαυτού της και η ζωή της σε ένα ί χ ν ο ς. Η ίδια η υπόσταση της μπέημπι Τζέιν φαντάζει σαν ένα ε ρ ε ί π ι ο, έννοια την οποία ο φιλόσοφος J. Derrida παρομοιάζει με την έννοια του φαντάσματος, καθώς όπως παρατηρεί έχουν τον ίδιο μεταιχμιακό χαρακτήρα, αποτελώντας ένα ενδιάμεσο ζωής–απουσία ζωής [1].
Το ερείπιο
Η μετατροπή του πρώην παιδιού θαύματος ουσιαστικά σε ένα φάντασμα–ερείπιο αποτυπώνεται εξαιρετικά στην παράσταση τόσο από την υποκριτική της Ρούλας Πατεράκη, μα και από την επιλογή του έντονου μακιγιάζ, το οποίο μεταδίδει στον θεατή την αίσθηση της παραμόρφωσης και της αλλοίωσης που προκύπτει όχι μονάχα από τον κανιβαλικό χαρακτήρα του χρόνου, αλλά κυρίως από την παράνοια που έχει δημιουργήσει η κατάρρευση των ονείρων και η συνειδητοποίηση αυτή της διάψευσής τους. Στην ύφανση της ατμόσφαιρας του μεταιχμιακού χαρακτήρα της μπέημπι Τζέιν ως ερείπιο–φάντασμα συντελεί σε μεγάλο βαθμό η επιλογή του φωτισμού. Ο Απόλλων Παπαθεοχάρης επιλέγοντας εύστοχα την κυριαρχία του ημίφωτος, δημιουργεί αυτήν ακριβώς την αίσθηση του ενδιάμεσου και μεταιχμιακού, η οποία σφραγίζει και χαρακτηρίζει την ύπαρξη και των δύο πρωταγωνιστριών. Στη σκηνή κυριαρχεί μονάχα το ίχνος του φωτός, όπως ακριβώς και οι ίδιες χαρακτηρίζονται από το ίχνος της ζωής. Επίσης, η επιλογή του συγκεκριμένου φωτισμού μοιάζει να υφαίνει την αίσθηση της «δύσης», όπου το φως υφίσταται την κλιμάκωση της συρρίκνωσής του, κατ’ αναλογία με την ζωτική συρρίκνωση που υφίστανται οι πρωταγωνίστριες.
Η Ρούλα Πατεράκη ως Μπέημπι Τζέην
Ο ομφάλιος λώρος
Το μοτίβο της μετατροπής του παρόντος σε μία σκιά του απώτερου παρελθόντος σφραγίζει την παράσταση ήδη από την έναρξή της, καθώς ξεκινά με το βίντεο της μπέημπι Τζέιν την περίοδο της χρυσής εποχής, όντας στο απόγειο της δόξας της και στη συνέχεια βλέπουμε την παροντική μπέημπι Τζέιν, η οποία μοιάζει με ένα θλιβερό και γκροτέσκο απομεινάρι της παλιάς δόξας. Ανάμεσα στην υλικότητα της ζωντανής μπέημπι Τζέιν και στην άυλη υπόσταση του παιδιού θαύματος του βίντεο, λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος η ύπαρξη της κούκλας που αναπαριστά την μπέημπι Τζέιν. Η κούκλα όντας ουσιαστικά ένα ανδρείκελο παραμένει ίδια τόσο στον χρόνο του βίντεο, όσο και στην ενθαδικότητα. Λειτουργεί ως ένας ομφάλιος λώρος και για τον λόγο αυτό η πρωταγωνίστρια αδυνατεί να την αποχωριστεί: σε αντίθεση με την ίδια, τα χαρακτηριστικά της κούκλας παραμένουν αναλλοίωτα και ανεξίτηλα στη φθορά που απαιτεί και επιβάλλει ο χρόνος. Δημιουργείται έτσι το εξής δίπολο: από τη μία πλευρά η ύπαρξη του ανθρώπινου σώματος, υπόλογου και καταδικασμένου στην ανθρωποφαγία του χρόνου και από την άλλη το σώμα ανδρείκελο, το οποίο δεν έχει υποστεί την μετάβαση, λειτουργεί σαν το ισχυρότερο «εξωτερικό σημείο στήριξης της ανάμνησης» [2] της πρωταγωνίστριας. Λειτουργεί ως συνοδοιπόρος στο φαντασιακό ταξίδι διαρκείας της στο παρελθοντικό παρελθόν.
Η Νεκταρία Γιαννουδάκη σε ρόλο κλειδί
Οι διαβαθμίσεις των σωμάτων
Η αδερφή της η Μπλανς βρίσκεται επίσης σε ένα μεταιχμιακό στάδιο, λόγω της καθήλωσης που της προκαλεί η εξάρτησή της από το αναπηρικό καροτσάκι. Γεγονός το οποίο συνεπάγεται μία διπλή εξάρτηση. Διότι το καροτσάκι επιφέρει επίσης την εξάρτησή της από την αδερφή της. Παρατηρούμε έτσι τη συνύπαρξη τριών σωμάτων: του σώματος ανδρείκελου, του ημιπαράλυτου σώματος και του σώματος φορέα μίας ψυχοσυναισθηματικής παράλυσης και κατ’ επέκταση του τέλειου άψυχου σώματος σε αντιδιαστολή με τα ημιδιαλυμένα ανθρώπινα σώματα. Το μοναδικό υγιές ανθρώπινο σώμα που μπαινοβγαίνει στην οικία αποτελεί αυτό της οικονόμου και για τον λόγο αυτό θα αναγκαστεί να υποστεί μία βίαιη απομάκρυνση.
Τι απέγινε η Μπέημπι Τζέιν – Η παράσταση
Πρόκειται για την δεύτερη χρονιά της παράστασης και όχι άδικα. Την τοποθετώ μεταξύ των πιο δυνατών θεατρικών παραστάσεων. Εξαιρετικές ερμηνείες από το σύνολο των ηθοποιών: η Ρούλα Πατεράκη στο ρόλο της μπέημπι Τζέιν αδίστακτη και σαδιστική, αλλά στο τέλος εύθραυστη και ευάλωτη, παρασύρει τον θεατή σε μια κατάβαση στον σκοτεινό της κόσμο. Η Μπέτυ Λιβανού ως η αδερφή της Τζέιν, κυμαίνεται στον ίδιο υψηλό υποκριτικό πήχη, κατορθώνοντας να κερδίζει τον θεατή, κερδίζει αμέσως τη συμπάθειά του, όντας ο άλλος πόλος της Τζέιν. Η Νεκταρία Γιαννουδάκη σε ρόλο κλειδί, μέσω της ερμηνευτικής της εσωτερικότητας και ισορροπίας, δένει άψογα με τις δύο αδερφές, προσδίδοντας μία διαφορετική νότα: γειωμένη και υγιής έρχεται σε αντίθεση με την ψυχοσύνθεση των δύο αδερφών. Ο τρόπος που ερμηνεύει την οικονόμο εντείνει την αγωνία του θεατή για την εξέλιξη της πλοκής, καθιστώντας τον «εξαρτώμενο» από την παραμικρή της αντίδραση στα κομβικά σημεία της παράστασης. Σε ανάλογο μήκος κύματος κυμαίνονται οι ερμηνείες του Αλέξιου Δαμιανού και της Πηνελόπης Μαρκοπούλου, δημιουργώντας ένα σύνολο δυνατών ερμηνειών. Τα σκηνικά του Απόλλωνος Παπαθεοχάρη και της Μαίρης Τσαγκάρη επιτείνουν την αγωνιώδη ατμόσφαιρα και την αίσθηση του ψυχολογικού θρίλερ. Το σπίτι υπάρχει μόνο μέσω των σιδερένιων περιγραμμάτων του, δίνοντας την αίσθηση μιας ύπουλης φυλακής. Ακόμη και τα λουλούδια φαντάζουν απειλητικά.
Η Μπέτυ Λιβανού ως Μπλανς
[1] Η πολιτική και ηθική σκέψη του J.Derrida, επιμ. Κακολύρης Γεράσιμος, Πλέθρον, Αθήνα, σ.508
[2] Ο P. Ricoeur εντάσσει στην κατηγορία των λεγόμενων εξωτερικών σημείων στήριξης της ανάμνησης, τις φωτογραφίες, τα βίντεο, τα ημερολόγια, γιατί βοηθούν την λειτουργία της μνήμης. Βλ. Ricoeur Paul: Η μνήμη, η ιστορία, η λήθη, Ίνδικτος, Αθήνα 2013
Συντελεστές
Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
Δραματουργική Επιμέλεια: Απόλλων Παπαθεοχάρης -Δανάη Παπουτσή
Σκηνοθεσία – Κοστούμια: Απόλλων Παπαθεοχάρης
Σκηνικά: Απόλλων Παπαθεοχάρης, Μαίρη Τσαγκάρη
Πρωτότυπη μουσική-Sound design: Γιάννης Χριστοδουλόπουλος
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Sound design – Ζωντανός χειρισμός μουσικής: Θεμιστοκλής Παντελόπουλος
Επιμέλεια κίνησης: Κωνσταντίνος Καρβουνιάρης
Βοηθός σκηνοθέτη: Δανάη Παπουτσή
Βοηθός Ενδυματολόγου: Μαρία Ζυγούρη
Βοηθοί σκηνογράφων: Σωτήρης Μητσούλας, Νατάσα Τσιντικίδη
Διεύθυνση παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα
Βοηθός Παραγωγής: Πάνος Σβολάκης
Παραγωγή: Λυκόφως – Γιώργος Λυκιαρδόπουλος
Ερμηνεύουν οι:
Ρούλα Πατεράκη: Μπέημπι Τζέην / Μπέτυ Λιβανού: Μπλανς
Με σειρά εμφάνισης
Πηνελόπη Μαρκοπούλου: Κυρία Μπέητς – Ντήλια
Νεκταρία Γιαννουδάκη: Έντνα
Αλέξιος Διαμαντής: Έντουιν
Ηθοποιοί βίντεο παράστασης:
Αναστασία Γουλιάμου: Μικρή Μπέημπι Τζέην
Νίκος Μαυράκης: Πατέρας
Βίντεο παράστασης: Απόλλων Παπαθεοχάρης, Ραμόν Μαλαπέτσας
Φωτογραφίες promo: Ελίνα Γιουνανλή
Μακιγιάζ: Παντελής Τουτουντζής
Κομμώσεις: Μπαϊραμπάς Χρήστος – Μαρία Κωτσάκη
Βοηθοί make up- Μαλλιά: ΙΕΚ ΑΚΜΗ – Το μακιγιάζ έγινε με προϊόντα 3ΙΝΑ
Διάρκεια Παράστασης: 100 λεπτά
Παραστάσεις:
Παρασκευή, Σάββατο: 21.00
Κυριακή: 18.00
Τιμές εισιτηρίων:
Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή: 16 ευρώ
Ανω των 65 ετών: 12 ευρω
Φοιτητικο – Ανεργίας: 10 ευρω
cityculture.gr/ γράφει η Ιφιγένεια Καφετζοπούλου