Τι κάνεις; Κουκιά σπέρνω!
«Το σημαντικό δεν είναι τι κάνεις, αλλά ο λόγος για τον οποίο το κάνεις» θα πει ο Πασκάλ. Γιατί έχει σημασία ο λόγος; Διότι γνωρίζοντας την αιτία θα βρεις το περιεχόμενο, το σκοπό και την κατεύθυνση της πράξης, τα πρόσωπα που θα επηρεάσει και θα μετατραπεί σε γνώση για να προβλέψεις μια μελλοντική σου πράξη ή κατάσταση. Επομένως, γνωρίζοντας τη ρίζα, κατανοείς το παρόν και πιθανόν να μπορείς να προβλέψεις το μέλλον.
«Οκ» θα πει τώρα κάποιος «οι πράξεις μου δεν αφορούν κανέναν άλλο, παρά μόνο εμένα». Και θα σου απαντήσω «Πώς ορίζεις την κοινωνία;». Υπάρχουν δύο μεγάλες θεωρήσεις γι’ αυτή. Η πρώτη την αντιμετωπίζει ως άθροισμα πολλών μεμονωμένων στοιχείων. Ίσον: Ο/Η καθένας/μια είναι, να γεννιέται και να πεθαίνει μόνος/η του, απλά τυχαίνει να κατοικούμε όλοι στο χωριό που λέγεται Planet Earth. (Να και το αγγλικό!)
Από μια τέτοια οπτική, ο άνθρωπος είναι ον μοναχικό, για το οποίο η κοινωνία αποτελεί την «πηγή δυστυχίας» γι’ εκείνο, επειδή το καταπιέζει (βλέπε S. Freud). Γι’ αυτό, πρέπει να δοξάζουμε την μοναχική πλευρά του ανθρώπου και να υποστηρίζουμε την αποκοπή του από το σύνολο (βλέπε F. Nietzsche). Η ηθική, οι νόμοι, οι ορισμοί είναι περιορισμοί.
Μια κοινωνία μεμονωμένων ατόμων βασίζεται στην ατομική επιλογή και την ατομική ευθύνη (βλέπε M. Thatcher). Όμως, αφού υπεύθυνος για τις πράξεις σου είσαι εσύ και μόνο εσύ, τότε για ποιο λόγο εναποθέτεις ευθύνες για την κατάστασή σου στην κοινωνία; Τότε και η ομιλία γίνεται άχρηστη, αφού ο λόγος είναι το μέσο της συνάντησής σου με τους άλλους ανθρώπους. Εάν υποστηρίζεις αυτή την οπτική, τότε μη δημοσιεύεις τη γνώμη σου, δεν αφορά κανέναν, είναι ατομική και υποκειμενική. Γαλλιστί: Tais– toi, s’ il te plaît.
Τρία τα σενάρια
Πάντως, ακριβώς επειδή ζούμε σε μια κοινωνία οργανωμένη ή θα την αποδεχτούμε ή θα την τροποποιήσουμε ή θα την αναδομήσουμε.
Το πρώτο σενάριο είναι παθητικό και μοναχικό. Το υποκείμενο καταπιέζεται για την προσαρμογή του στις υπάρχουσες δομές. Τα άλλα δύο σενάρια είναι ενεργητικά και απαιτούν δράση∙ συλλογική κιόλας. Διαφορετικά κάνεις μια τρύπα στο νερό ή μάλλον στον ωκεανό.
Σε κάθε περίπτωση όμως, όλα εκκινούν από το ίδιο το υποκείμενο. Εάν ο καθένας ατομικά, δε διερευνήσει, εντοπίσει, τροποποιήσει ή ανατρέψει τα ατομικά του συμπλέγματα, εάν δε διερευνήσει τις αιτίες που δημιουργούν την παρούσα κατάστασή του, εάν δεν κάνει τις απαραίτητες συνδέσεις μεταξύ των γεγονότων και δεν καταλήξει σε ένα άμεσο σχέδιο αλλαγής, τότε ο καθένας θα συνεχίσει να θεωρεί τους άλλους υπεύθυνους για τη θέση του και θα θυματοποιεί τον εαυτό του.
Μετά τη σκέψη έρχεται η πράξη. Διαφορετικά, το πρώτο λέγεται παθητικός στοχασμός και το δεύτερο άσκοπη δράση. Διαφορετικά, όταν θα σε ρωτάνε «Τί κάνεις;» θα απαντάς «Ε, κουκιά σπέρνω!». Και τι κρίμα∙ υπάρχουν και αλλεργικοί στα κουκιά…
cityculture.gr/ γράφει η Ami Patsi