Το πρόσωπο του Ιησού Χριστού πριν από…1500 χρόνια

Written by

Το πρόσωπο του Ιησού Χριστού πριν από…1500 χρόνια

Το 2018 μια ομάδα αρχαιολόγων από τα Πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και της Χάιφα, κατόρθωσαν να αποκρυπτογραφήσουν τα ίχνη μιας τοιχογραφίας, η οποία ανακαλύφθηκε το 1920 στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 6ου αι., στην περιοχή Σίβτα στην έρημο της Νεγκέβ.
Σύμφωνα πάντα με τους ερευνητές, στην τοιχογραφία απεικονίζεται ο Ιησούς Χριστός σε νεαρή ηλικία, χωρίς γενειάδα και με κοντά σγουρά μαλλιά.
Αν η ερμηνεία τους αυτή είναι σωστή, τότε βρισκόμαστε ενώπιον ενός από τα πρώτα πορτρέτα του Ιησού.

Η παλαιοχριστιανική βασιλική του 6ου αι. στη Σίβτα της Νεγκέβ 

Οι ερευνητές, σε δημοσίευση τους στο περιοδικό «Antiquity», κρίνουν ως εξαιρετικά σημαντική την παρουσία του Μεσσία στην περιοχή, σημειώνοντας πως το ίδιο το έργο, πλην των συμβολισμών του, είναι μεγάλης σπουδαιότητας.
Ο Χριστός απεικονίζεται δίπλα σε μια πολύ μεγαλύτερη φιγούρα που ανήκει πιθανότατα στον Ιωάννη τον Βαπτιστή.

«Η τοποθεσία της σκηνής, υποδηλώνει ότι πρόκειται για τη βάπτιση του Ιησού», αναφέρουν οι ερευνητές Emma Maauan-Fanar, Ravit Linn, Yotam Tepper και Guy Bar-Oz στην μελέτη τους στο περιοδικό «Antiquity» (Antiquity Publications Ltd, 2018 / Antiquity 92 364, e8 (2018): 1–5 https://doi.org/10.15184/aqy.2018.150). «…μέχρι στιγμής είναι η μοναδική επιτόπια σκηνή από την βάπτιση του Χριστού στην προ-εικονομαχική Αγία Γη…συνεπώς μπορεί να ρίξει φως στην παλαιοχριστιανική τέχνη της Βυζαντινής Σίβτα, αλλά και ολόκληρης της περιοχής».

Το σημείο όπου βρέθηκε η τοιχογραφία του Χριστού
και του Ιωάννη του Βαπτιστή

Η ιστορικός Joan Taylor, η οποία επιχειρεί να ερμηνεύσει το πως ήταν και πώς έζησε ο Ιησούς, δηλώνει ότι ήταν ένας μικρόσωμος άνδρας που είχε το τυπικό παρουσιαστικό της Μέσης Ανατολής, σε αντίθεση με την μετέπειτα αποτύπωσή του στην εικονογραφία, που τον δείχνει λευκό και ανοιχτόχρωμο, κάτι που δεν είναι ρεαλιστικό για εκείνη την περιοχή, εκείνη την περίοδο. Ήταν περίπου 1,66 στο ύψος, είχε σκούρα καστανά ή μαύρα μαλλιά, σκούρα καστανά μάτια και σκούρο δέρμα, όπως είναι όλοι οι άνδρες στη Μέση Ανατολή.

Ο ιστορικός Ιησούς; 

Η εικόνα του Ιησού Χριστού – Εμμανουήλ, (σε νεαρή ηλικία) με κοντά μαλλιά ήταν διαδεδομένη στην παλαιοχριστιανική τέχνη, κυρίως στην Αίγυπτο και την Παλαιστίνη.

Στην προφητεία του ο Ησαΐας απευθυνόμενος στον «οίκον Δαυίδ», δηλαδή στον λαό του Ισραήλ, λέει· «Καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ» (Ησ. 7,14). Στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, όπου ο άγγελος επαναλαμβάνει στον Ιωσήφ τα λόγια του προφήτη, λέει για τον λαό· «καί καλέσουσι τό ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ» (Ματθ. 1,23). Και στις δύο περιπτώσεις ο ισραηλιτικός λαός είναι εκείνος που θα δώσει στον Μεσσία το όνομα Εμμανουήλ, που σημαίνει «ὁ Θεός μεθ’ ἡμῶν».

Οι πρώτοι χριστιανοί, είχαν κατανοήσει πλήρως τη σημασία της τέχνης για την πίστη και τη λατρεία της Εκκλησίας. Χάρη στη συνεργασία θεολόγων και καλλιτεχνών επετεύχθη η δημιουργία μορφών και τύπων, οι οποίοι εκφράζουν εκείνο που ξεκάθαρα αναγράφεται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη: «᾿Εγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω, λέγει Κύριος ὁ Θεός, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ». (Απ.1:8). Δημιουργήθηκαν έτσι τρεις τύποι του Χριστού: ο Χριστός Παντοκράτωρ, ο Χριστός Εμμανουήλ και ο Χριστός ο Παλαιός των Ημερών.

Ο πρώτος τύπος σχετίζεται με την παντοδυναμία του Θεού και την «επί πάντων» κυριότητά Του, ενώ ο τρίτος με το όραμα του προφήτη Δανιήλ (Δαν.7:9), την αποκάλυψη του σχεδίου του Θεού για την Ενανθρώπιση και τη Σωτηρία του ανθρωπίνου γένους και την ταύτιση του Θεού της Παλαιάς με το Θεό της Καινής Διαθήκης. Ο δεύτερος τύπος, αυτός του Εμμανουήλ, συνδέεται με την Ενανθρώπιση του Θείου Λόγου, κατά την οποία ο Λόγος έλαβε μεν την ανθρώπινη φύση, όμως και τη θεία (δυο τέλειες φύσεις σε μια υπόσταση). Το αγένειο πρόσωπο του Κυρίου δηλώνει το άχρονο και το αμετάβλητο της θείας φύσης Του. Το κάλλος του προσώπου Του φανερώνει το κάλλος του Θεού και της Βασιλείας Του, ενώ παράλληλα υπενθυμίζει στον πιστό την ευσπλαχνία και την ανυπέρβλητη αγάπη Του για τον άνθρωπο, αφού έλαβε θνητό σώμα, έπαθε, πέθανε και αναστήθηκε για τη σωτηρία όλων.

Μια από τις πιο γνωστές εικόνες του Χριστού-Εμμανουήλ, αποτελεί το ψηφιδωτό που βρίσκεται στον Ι. Ν. Οσίου Δαβίδ στη Θεσσαλονίκη

Ι. Ν. Οσίου Δαυίδ, Θεσσαλονίκη, τέλη 5ου αι. 

cityculture.gr / Το πρόσωπο του Ιησού Χριστού πριν από…1500 χρόνια  /  Παναγιώτης Καμπάνης*
* Ο Παναγιώτης Καμπάνης είναι Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μεταδιδακτορικός ερευνητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης