Ντένι Γκετζ : Το θεώρημα του παπαγάλου. Μυθιστόρημα για τα μαθηματικά (κριτική)

Written by

denis_minΤο Θεώρημα του παπαγάλου, είναι ένα βιβλίο για τα Μαθηματικά. Ο συγγραφέας του, καθηγητής της ιστορίας των επιστημών, στο πανεπιστήμιο Paris viii και μαθηματικός γράφει χωρίς λογοτεχνικές αξιώσεις ένα μυθιστόρημα (μεταφράστηκε σε δώδεκα γλώσσες), για την ιστορία των μαθηματικών συλλογισμών από την αρχαιότητα των Ελλήνων, Αιγυπτίων, Βαβυλωνίων, Ινδών, Ρωμαίων ως τα σύγχρονα μαθηματικά των αλγορίθμων, των θεωρημάτων, των εικασιών. Η μαθηματική σκέψη που διατυπώνει ερωτήματα και αναζητά λύσεις,η ζωή και οι κοινωνικές συνθήκες του παρελθόντος στο οποίο ξεχώρισαν ονόματα όπως του Πυθαγόρα,του Ίππασου του Μεταποντίνου,του Ιπποκράτη του Χίου, του Ευκλείδη, του Αρχιμήδη, του Ομάρ Καγιάμ, του Ταρτάλια, του Άμπελ, του Γκαλουά, του Φερμά, του Όιλερ,του Γουάιλς εξάπτει τη φαντασία του συγγραφέα που από φιλοδοξία και αγάπη για τα μαθηματικά γράφει αυτό το βιβλίο χωρίς πειστική μυθοπλασία, ωστόσο με αίσθηση του χιούμορ, κινηματογραφικές σκηνές και ατάκες.

Η δράση τοποθετείται στο Παρίσι, στην περιοχή της Μονμάρτης και στο βιβλιοπωλείο «χίλια και ένα φύλλα» του Πιερ (pR) Ρυς, ο οποίος σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόνη και κατοικεί στην οδό Ραβινιάν με την Περέτ μητέρα των διδύμων Ιωνάθαν και Λέα και του Μαξ,ενός κουφού αγοριού έντεκα χρονών που μια μέρα σε μια βόλτα στα παλιατζίδικα αρπάζει έναν παπαγάλο από δυο άντρες που τον κυνηγούν για να τον… φιμώσουν. Την ίδια στιγμή στο βιβλιοπωλείο φτάνει ένα γράμμα από το Μανάους της Βραζιλίας που πληροφορεί τον ηλικιωμένο Ρυς για μια παράξενη αποστολή μιας μαθηματικής βιβλιοθήκης από έναν φίλο και συμφοιτητή στη Σορβόνη τον Ελγκάρ Γκροσρούβρ. Έτσι αρχίζει μια ιστορία αναζήτησης λύσεων που υπερβαίνει το χρόνο ,μια ιστορία μαθηματικών που καλείται να προσεγγίσει ο φιλόσοφος και φίλος και στην οποία εμπλέκονται οι έφηβοι Ιωνάθαν και Λέα που μαθαίνουν να σκέφτονται μαθηματικά,ο γείτονας Χαμπίμπι, ο σωφέρ Αλμπέρ,ο Μαξ και ο …παπαγάλος Αμμέλων και φυσικά η Περέτ. Η δράση από το Παρίσι στο Τόκιο και στη Σικελία του Ντον Οττάβιο που θαυμάζει τον Αρχιμήδη και είναι το τρίτο σκέλος της σχέσης Γκροσρούβρ-Ρυς στο πεδίο των μαθηματικών μυστικών και των λύσεων που δεν αποκαλύπτονται,οδηγεί τέλος τα πρόσωπα στη ζούγκλα του Αμαζονίου όπου ο φιλομαθής Μαξ, ο ηλικιωμένος φιλόσοφος και ο πλούσιος Τάβιο αναζητούν τη λύση στο μυστήριο της ζωής του Γκροσρούβρ που αποκαλύπτει τη λύση των μαθηματικών συλλογισμών στον παπαγάλο Μαμαγκένα που επαναλαμβάνει θεατρικά με το τέλος του βιβλίου στα ζώα του δάσους που ακούν αδιάφορα και φλύαρα.

Το βιβλίο «Το Θεώρημα του Παπαγάλου» είναι ένα ταξίδι στον κόσμο της Μαθηματικής σκέψης, μια διδασκαλία της φιλοσοφικής αναζήτησης λύσεων, μια εξερεύνηση της ζωής των προσώπων αλλά και των κοινωνικών συνιστωσών που επηρέασαν και διαμόρφωσαν την εξέλιξη της επιστήμης ως θεωρία και πράξη. Είναι ένα παιδαγωγικό παιχνίδι μύησης των εφήβων στη μαγεία των αριθμών και της Γεωμετρίας. Ο αναγνώστης διαβάζει ενδιαφέρουσες σκέψεις, ανακαλύπτει την ανθρώπινη διάσταση της επίπονης αναζήτησης, τη φιλοσοφική διάσταση της πολυπλοκότητας αλλά το αισθητικό αποτέλεσμα είναι φτωχό και η λογοτεχνική ατμόσφαιρα της μυθιστορηματικής αφήγησης απουσιάζει. Δεν υπάρχουν χαρακτήρες, ανάλυση κινήτρων, πειστική μυθοπλασία. Η φαντασία του συγγραφέα είναι φτωχή και ο στόχος του βιβλίου στον πυρήνα του ασαφής. Ενδιαφέρον θέμα, κουραστική εξιστόρηση. Η τέχνη του μυθιστορήματος, ο τρόπος του λέγειν, είναι πολύπλοκος όπως τα Μαθηματικά που κρατούν κλεισμένα μυστικά και δεν είναι μόνο αριθμητικές πράξεις.

Το θεώρημα του παπαγάλου (Μυθιστόρημα για τα μαθηματικά)
Ντένι Γκετζ
Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ
Μετάφραση Τεύκρος Μιχαηλίδης