ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΦΟΙΝΙΚΑ/ PHOENIX

Written by

Σκηνοθεσία: Κρίστιαν Πέτσολντ

Παίζουν: Νίνα Χος, Ρόναλντ Ζέρφελντ

Διάρκεια: 98’

Που την βλέπω;: ΚΟΛΟΣΣΑΙΟΝ

Η Νέλι, εβραϊκής καταγωγής και πρώην κληρονόμος μεγάλης περιουσίας, επιστρέφει από τα κολαστήρια του Άουσβιτς με πρόσωπο παραμορφωμένο από τα βασανιστήρια και τις κακουχίες. Μετά από μία επιτυχημένη πλαστική επέμβαση και με αλλαγμένο πρόσωπο, αποφασίζει να γυρέψει τον άντρα της παρά τις αντιρρήσεις του πιο κοντινού της πλέον ανθρώπου, της Λένε, η οποία ξεκάθαρα της γνωστοποιεί ότι ο καλός της, ο Τζόνι, την χαφιέδεψε στην Γκεστάπο με αντάλλαγμα τη δική του ελευθερία. Ο έρως τυφλός όμως. Και η αγάπη τυφλότερη. Παρακούει λοιπόν η Νέλι, και με αλλαγμένη ψυχή και επανορθωμένο πρόσωπο, μπαίνει στο κυνήγι του θησαυρού της, που τον βρίσκει τελικά στο αμερικάνικο κλαμπ «Φοίνιξ».

Φοίνιξ ίσον πόλη της Αριζόνα, αλλά Φοίνιξ ίσον και το μυθικό πουλί που αναγεννιέται από τις στάχτες του. Κάτι που προσπαθεί να κάνει και ένα ολόκληρο έθνος που σιγόνταρε (ας είμαστε ειλικρινείς) τη φρικιαστικότερη ιστορία του σύγχρονου κόσμου. Σαν την Νέλι, που από τις στάχτες της θέλει να βγει ξανά ζωντανή. Αλλά ζωντάνια γι’ αυτή είναι ο Τζόνι κι ας την πούλησε. Επιπρόσθετα, ο Φοίνικας, κατά την μυθολογία, έψαχνε απεγνωσμένα την κόρη του, την Ευρώπη, όπου γης. Την Ευρώπη, που το όνομα της ρήμαξε χρόνια μετά τον Δία (μυθολογία και πραγματικότητα σε ένα μπέρδεμα φρικιαστικό) ένας άλλος φαντασμένος, ο Χίτλερ. Και η Νέλι, με μία ταυτότητα που μόνο τα στοιχεία της μοιάζουν, τρέχει να βρει την Ευρώπη της, τον Τζόνι

Κι όταν τον βρίσκει, εκείνος δεν την αναγνωρίζει. Ένεκα της πλαστικής.

Αλλά ο Τζόνι, επειδή είναι σπίρτο αναμμένο, παρατηρεί την κάποια ομοιότητα με την πρώην γυναίκα του και στήνει ένα μεγαλοφυές (γι’ αυτόν) σχέδιο. Δασκαλεύει την Νέλι, που γι αυτόν είναι η Εσθέρ, να γίνει η δήθεν (γι’ αυτόν) γυναίκα του, που επέστρεψε από την κόλαση για να πάρει την κληρονομιά των γονιών της. Να πάρει δηλαδή αυτός τα χρήματα και να δώσει ένα κατιτίς στην Εσθέρ – Νέλι. Και η τυφλή από αγάπη Νέλι υποκύπτει. Και ζει με ένα άντρα κάνοντας τον εαυτό της, χωρίς να είναι ο εαυτός της. Και η μετατραυματική εμπειρία παραλληλίζεται με την προσωπική αποκόλληση και το «εγώ» πάει περίπατο μαζί με την ταυτότητα και την αξιοπρέπεια. Κι αν οι περισσότεροι Εβραίοι ετοιμάζονται για την γη της επαγγελίας, το νεόδμητο Ισραήλ, η Νέλι αμφισβητεί τα αδιαμφισβήτητα και ορίζει ως γη επαγγελίας τον Τζόνι.

Ένας κόσμος χαμένος, μία Ευρώπη διαλυμένη. Χαμένες ταυτότητες, άνθρωποι πεταμένοι στις στάχτες τους, αφημένοι στο τίποτα. Άνθρωποι που επέζησαν από τον εφιάλτη και τώρα κάνουν μία νέα αρχή. Αλλαγμένοι οι πιο πολλοί. Σαν την Νέλι. Που η φρίκη της αναζήτησης της ζωής της, εκεί που σταμάτησε πριν την σύλληψη της, ταιριάζει απόλυτα με τον φόβο ολόκληρων λαών που ζουν για να επιβιώνουν και ψάχνουν για την Ευρώπη τους.

Σκοτεινό και δεμένο. Με αγωνία και θριλερική αισθητική. Ολοκληρωμένο, με ένα από τα πιο αλληγορικά φινάλε των τελευταίων χρόνων. Με την μούσα του Κρίστιαν Πέτσολντ, τη Νίνα Χος, εξαιρετική. Να ορμά εκεί που πρέπει και να συγκρατείται εκεί που χρειάζεται. Με κλασική νέο- νουάρ φωτογραφία. Με σεναριακή ευστοχία που αναπτύσσεται γύρω από την προβληματική των διαφορετικών οπτικών, της ασημαντότητας της ταυτότητας, του παιχνιδιού μεταξύ θύματος και θύτη και τελικά, με την ολότελα παράλογη σύγκρουση του φαίνεσθαι και του είναι.

Η Καζαμπλάνκα, χωρίς την ιδιοτέλεια του Μπόγκαρντ, αλλά με ένα Τζόνι (εξαιρετικός, γοητευτικός και τραχύς ο Ρόναλντ Ζέρφελντ) αντιήρωα όπως τόσοι και τόσοι που κατά την διάρκεια του πολέμου πούλησαν εαυτούς και αγάπες για λίγη ζωή ακόμη. Κι όταν ξεκινά η τελευταία σκηνή, η απίθανη αυτή αλληγορική σκηνή, αυτοί οι αντιήρωες βλέπουν μπροστά τους όλη την αλήθεια σαν βράχο πάνω απ’ το κεφάλι τους. Η Νέλι ψάχνει για την αγάπη της, αλλά βρίσκει τον εαυτό της. Και η ανθρωπότητα δεν θα είναι ποτέ η ίδια. Χάρμα ιδέσθαι.

(το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Φιλμ Νουάρ)