«Οδύσσεια» Ραψωδία Ι, ΚΘΒΕ στο 62ο Φεστιβάλ Φιλίππων | κριτική παράστασης

Written by

Ο  Όμηρος στον πολύπαθο γυρισμό τού Οδυσσέα στην Ιθάκη του, φορτώνει στον ήρωα ανδραγαθήματα, ευφάνταστα  παθήματα – μαθήματα, τα εμπλουτίζει με λογής- λογής υπερβολές , τα ενώνει τεχνηέντως σε ραψωδίες κι ακόμα τα μοιράζει στα σχολεία, στα θέατρα, στα  ξενόγλωσσα βιβλία . Πρόκειται για  την «Οδύσσεια», ένα υπερβατικό “παραμύθι”, που υπήρξε και  θα συνεχίσει να αποτελεί το κατεξοχήν συμβολικό κείμενο για την ανθρώπινη περιπέτεια και την περιπλάνηση της ύπαρξης, σ έναν τραχύ αλλά συναρπαστικό κόσμο. Στη δράση της , ο οικουμενικός  ποιητής, συρρικνώνει τόσα πολλά και σημαντικά, ώστε ο  αναγνώστης να ταξιδέψει και να «υποστεί» ήττες και νίκες, να διδαχθεί και να  θαμάξει τρόπους επιβίωσης σε χαλεπούς καιρούς. Πραγματικούς κι όχι φανταστικούς.   

Το πλούσιο υλικό της ραψωδίας Ι, ο ευφυής δάσκαλος και διευθυντής της δραματικής σχολής  του Κ.Θ.Β.Ε.  Γιάννης Ρήγας,  το έκοψε, το έραψε, το κέντησε  με ευφάνταστες ιδέες, το έδωσε στα νέα παιδιά – μαθητές της σχολής του κι εκείνα το έφεραν  στο Φεστιβάλ Φιλίππων. Ανέβηκαν στον φάρο, εκεί στη χερσόνησο της «Παναγίας», ατρόμητοι από καταιγίδες κι από ογκώδες  χαλάζι, από Λαιστρυγόνες κι από Κύκλωπες κι απέδειξαν το ταλέντο τους , τη μάθηση, την πειθαρχικά, την αντοχή – σωματική και ψυχική –  και την καλή δουλειά που κάνει η Σχολή τους.  «Κοινωνήσαμε»  μια ολόκληρη ραψωδία, έναν πολυδιάστατο μύθο σε μια ώρα. Συμπυκνωμένα κι έξυπνα μεν, σαφέστατα κι «αναλυτικά», δε.  Η περιπέτεια του Οδυσσέα στο νησί των Κυκλώπων μοιάζει με παραμύθι , επειδή : ο πρωταγωνιστής είναι ένα  μονόφθαλμο τέρας. Η σκηνή διαδραματίζεται σ έναν τόπο φαντασίας.  Συγκρούεται ο καλός (Οδυσσέας) με τον κακό (Πολύφημο) και νικητής βγαίνει ο καλός και αδύναμος.  Άρα, υπάρχει αίσιο τέλος.                

Στην εξαιρετική παράσταση – περφόρμανς που είδαμε, προβάλλονται οι δύο πολύ σημαντικοί θεσμοί της ομηρικής εποχής : αυτός της φιλοξενίας και αυτός της ικεσίας. Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του παρουσιάζονται στον Πολύφημο ως ικέτες και επικαλούνται τον ξένιο Δία ζητώντας φιλοξενία. Ο Πολύφημος θα έπρεπε να πράξει ό, τι ο Τηλέμαχος στον Μέντη- Αθηνά  ή η Ναυσικά στον Οδυσσέα. Όμως ο Κύκλωπας, όχι μόνο δεν περιποιήθηκε τους ικέτες, αλλά καταβρόχθισε κάποιους απ’ αυτούς και σκόπευε να τους κατασπαράξει  όλους.  

Η υβριστική συμπεριφορά του  Κύκλωπα προκάλεσε την οργή των θεών και την τιμωρία του με την  τύφλωσή του (Νέμεσις). Η νίκη του έξυπνου, πολυμήχανου και θαρραλέου Οδυσσέα, στην αναμέτρησή του με τον πελώριο και δυνατό Πολύφημο, αναδεικνύει τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της Οδύσσειας και μηνύει πως ο άνθρωπος μπορεί να πετύχει το «ακατόρθωτο», στηριζόμενος στις πνευματικές και ψυχικές του ικανότητες.  

Ένας από τους καταξιωμένους σκηνοθέτες και δασκάλους,  ο Γιάννης Ρήγας, προσεγγίζει με τον δικό του μοναδικό τρόπο το υλικό τού Ομήρου. Η ευαισθησία, η ευρηματικότητα και η φαντασία του, συντονίζονται με το ομηρικό πνεύμα και οδηγούν την ομάδα του  σε μια ιδιότυπη θεατρική γλώσσα,  που μαγεύει τις αισθήσεις του θεατή. Οκτώ ερμηνευτές – σπουδαστές του Κ.Θ.Β.Ε. υλοποιούν με ιδιαίτερη αισθητική, αξιοθαύμαστη αντοχή  και πολύ χιούμορ,  το ξεχωριστό αυτό εγχείρημα, απευθυνόμενοι σε θεατές ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή μεγέθους  θεατρικής τους παιδείας.                               

Όσοι τυχεροί βρέθηκαν στο κέντρο της πόλης Σαββατιάτικα, απόλαυσαν τη διαφημιστική καμπάνια της ομάδας στους κεντρικούς της δρόμους και στο παζάρι (λαϊκή).  Όσοι πήγαμε  στην αυλή του 7ου Δημοτικού σχολείου, «γλεντήσαμε» στο έπακρον το θεατρικό  δρώμενο, με τους  γρήγορους ρυθμούς, τον έξοχο συντονισμό των σπουδαστών, τις έξυπνες ατάκες, τους  κινησιολογικούς ελιγμούς, την  καθηλωτική αφήγηση – ερμηνεία,  το χιούμορ και την εύγλωττη μετάφραση του Δημήτρη  Μαρωνίτη. Κατάπληκτοι από τη δυναμική της παράστασης και με τα μάτια στυλωμένα στη σκηνή, συμβαδίσαμε με τους υπερταλαντούχους νεαρούς ηθοποιούς στο νησί του τρόμου, στα  φρικιαστικά  δεσμά τους ως  την ελευθερία τους. Εκείνοι, με γκροτέσκα κοστούμια,  ξυπόλυτοι πάνω σε πέτρες – επώδυνος συμβολισμός αγώνα επιβίωσης –  ατσάλωσαν τις σάρκες τους κι έπαιξαν ισορροπημένοι στην  κίνηση και στην έκφραση που απαιτούσε η αφήγησή τους. Εμείς στις καρέκλες μας, ωστόσο,  με την ίδια αντάρα στην ψυχή, την ίδια αγωνία, την ίδια λαχτάρα για την τελική  σωτηρία.   Με χειροκροτήματα και επευφημίες ευχαριστήσαμε τους συντελεστές για το δώρο τους.  Ακριβό δώρο!  

Ταυτότητα  παράστασης:

Οι σπουδαστές της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος Κατερίνα Πέκη, Γιώργος Σκαρλάτος, Αλέξανδρος Τωμαδάκης, Ελισάβετ Νικολαΐδου, Μυρσίνη Καρματζόγλου, Σοφία Στυλιανού, Δήμητρα Καραγιώργου και Σπύρος Δασκαλάκης, με την καθοδήγηση του Διευθυντή Σπουδών της Σχολής Γιάννη Ρήγα, επιχειρούν να μας ξεναγήσουν στις ραψωδίες της «Οδύσσειας». 

Μετάφραση Δημήτρης Μαρωνίτης

Διδασκαλία-Σκηνοθεσία Γιάννης Ρήγας

Κοστούμια Χρήστος Μπρούφας