Βαρβάρα Δουμανίδου, ηθοποιός, σκηνοθέτης, καθηγήτρια υποκριτικής, συνέντευξη

Written by

Βαγγέλης Ραφτόπουλος: Κυρία Δουμανίδου σας συγχαίρω για την παράσταση «Το κορίτσι και το αγόρι μέσα στο σπίτι», παράσταση ζωής και θανάτου, απώλειας και αγάπης, εσωτερικού πόνου και αξιοπρέπειας. Πως καταφέρνετε να διαπραγματεύεστε τόσο σοβαρά υπαρξιακά θέματα με επιτυχία;
Βαρβάρα Δουμανίδου: Καταρχάς να σας ευχαριστήσω για τα καλά σας λόγια. Το εκτιμώ πολύ, και χαίρομαι όταν οι θεατές (και φυσικά ) οι κριτικοί θεάτρου αντιλαμβάνονται το βαθύτερο νόημα των παραστάσεων μας. Η μεγαλύτερη αγωνία του ανθρώπου είναι η ίδια η υπάρξή του. Από τη στιγμή που αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του να είσαι ζωντανός, αρχίζει ο φόβος του θανάτου. Ναι μας αρέσει να καταπιανόμαστε με οτιδήποτε αγγίζει τον τρόμο της ύπαρξης και αυτό γιατί γοητευόμαστε από τα σκοτεινά μονοπάτια των αρχέγονων μας φύσεων. Η συναρπαστική γοητεία του ‘Αγνωστου, προσωπικά μου ενεργοποιεί εκείνες τις συνάψεις του εγκεφάλου όπου όλα είναι πιθανά. Δεν ξέρω αν το κάνουμε με επιτυχία αλλά σκοπός μας είναι να εντρυφήσουμε στο ιερό σκοτάδι μας και μαζί με τη φαντασία του θεατή να διεισδύσουμε στα εσώτερα σημεία της ψυχής του. Είναι για εμάς μια τελετουργία κάθε μας παράσταση και θέλω να πιστεύω πως και οι θεατές του Θεάτρου του Άλλοτε όταν παρακολουθούν ένα έργο μας, γνωρίζουν ακριβώς τι θα αντιμετωπίσουν.

Βαγγέλης Ραφτόπουλος: Είστε πλέον μια καταξιωμένη σκηνοθέτης και ηθοποιός. Έχετε δώσει στην πόλη το δικό σας στίγμα σαν θεατρανθρώπου με φανατικό κοινό που γεμίζει τα θέατρα. Είστε ικανοποιημένη για αυτό ή οι στόχοι σας είναι μεγαλύτεροι;
Βαρβάρα Δουμανίδου: Κάθε σκηνοθέτης επιθυμεί να γεμίζει θέατρα. Θα ήταν ψέμα αν έλεγα κάτι αντίθετο. Αλλά προσωπικά δεν με αφορά μόνο αυτό. Κυρίως με ενδιαφέρει η καλλιτεχνική επιτυχία ενός εγχειρήματος παρά η εμπορική. Για αυτό και τα έργα μας δεν είναι πάντα εμπορικά. Ναι έχουμε αφήσει το στίγμα μας στην πόλη και πλέον οι θεατές περιμένουν με ανυπομονησία την επόμενη δουλειά μας. Όλα αυτά τα χρόνια έχουμε ανεβάσει παραστάσεις δύσκολες, πρωτότυπες και πρωτοποριακές, σκοτεινές και ψυχοφθόρες αλλά πάντα ο σκοπός μας είναι να νιώσει ο θεατής. Να περάσει εκείνη τη λεπτή γραμμή που χωρίζει την πλατεία από τη σκηνή και να ενωθεί με το δράμα. Να γίνει μέρος της ιστορίας και κομμάτι των πρωταγωνιστών. Φυσικά και όταν μια παράσταση μας είναι συγχρόνως εμπορική αλλά και ποιοτική χαιρόμαστε διπλά. Όσον αφορά στο πόσο ψηλά θέλουμε να φτάσουμε θα σας έλεγα πως δεν προτιμώ το ύψος αλλά το βάθος. Για αυτό θα συνεχίσω να σκάβω όσο πιο βαθιά μπορώ για να φέρω στο φως το πιο σκοτεινό κομμάτι των θεατών μας.

Βαγγέλης Ραφτόπουλος: Στα έργα σας, που τα έχω όλα δει, φέρνετε το θάνατο πολύ κοντά στους θεατές. Φαίνεται να είναι απαισιόδοξα. Κρύβουν όμως άλλα συναισθήματα;
Βαρβάρα Δουμανίδου: Είναι γεγονός πως έχουμε χάσει θεατές για αυτόν ακριβώς το λόγο. ‘Ένα από τα πιο ωραία μας έργα, ο Κάτω Κόσμος, μια θεατρική διασκευή 3 δημοτικών ποιημάτων όπου επιμελήθηκε η Μαρία Ράπτη, δεν έτυχε της επιτυχίας που επιθυμούσαμε. Πράγματι μια παράσταση που έχει ως κύριο συστατικό του τον θάνατο δημιουργεί στο κοινό μια δυσφορία. Φυσικά και υπάρχουν οι θεατές (ευτυχώς αρκετοί) που αφήνονται σε αυτό το βαθύ σκοτεινό ποτάμι, σε αυτό το δυνατό ρεύμα των παραστάσεων μας. Και εκείνοι είναι που κερδίζουν τα άλλα συναισθήματα που αναφέρατε. Γιατί αυτό που δεν αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πως στο φως δεν βγαίνουν εκείνοι που προσπαθούν να κρυφτούν από το συναίσθημα τους  και τα αρχέγονα ένστικτα τους αλλά εκείνοι που σκάβουν βαθιά, σκαλίζουν και έρχονται αντιμέτωποι με το πιο βαθύ σκοτάδι τους. Κι εκείνοι είναι που ανακαλύπτουν τη λύτρωση. Και η λύτρωση στη θεατρική πράξη είναι το πιο σημαντικό ζητούμενο.

Βαγγέλης Ραφτόπουλος: Πόσο δύσκολη είναι η εισβολή του ηθοποιού και η κατάδυσή του στο ρόλο; Και πως είναι η δραπέτευσή του από το ρόλο αυτό;
Βαρβάρα Δουμανίδου: Αυτή η ερώτηση είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Είναι εξαιρετικά δύσκολη μερικές φορές η κατάδυση στην ψυχοσύνθεση ενός ρόλου. Κυρίως γιατί πρέπει να δικαιολογήσεις τον χαρακτήρα που παίζεις. Ακόμη κι αν ο ήρωας σου είναι ένας ψυχοπαθής δολοφόνος πρέπει να τον δικαιολογήσεις. Να ψάξεις τα πάντα για αυτόν, για την παιδική του ηλικία, να φτιάξεις τη μορφή του, το σώμα του, τη φωνή του, τις σκέψεις και τις επιθυμίες του, τους σκοπούς του. Το δυσκολότερο κομμάτι όμως είναι να μπορείς να είσαι ταυτόχρονα δύο άνθρωποι επί σκηνής. Ο ηθοποιός και ο ρόλος. Ποτέ το ένα ή το άλλο. Πάντα ταυτόχρονα. Τώρα όσον αφορά στο θέμα της δραπέτευσης από το ρόλο, θα σας πω αυτό που εξηγώ και στους μαθητές μου στα θεατρικά εργαστήρια. Ο ηθοποιός οφείλει να αποταυτίζεται από τον ρόλο αμέσως μετά το τέλος της παράστασης. Ο καθένας μπορεί να υποκριθεί κάποιον. Αυτό είναι το εύκολο κομμάτι. Το σκληρότερο κομμάτι ενός ηθοποιού είναι να εκπαιδευτεί στο να αντιλαμβάνεται πλήρως και επί σκηνής, ποιος είναι ο ίδιος και ποιος ο ήρωας της παράστασης. Το να ‘’φέρεις’’ το δράμα του κάθε ήρωα μαζί σου στην καθημερινότητα σου είναι ανεπίτρεπτο για έναν επαγγελματία ηθοποιό. Οφείλεις να κάνεις το διαχωρισμό.

Βαγγέλης Ραφτόπουλος: Η αυτογνωσία στους ρόλους των ηθοποιών είναι χαρακτηριστική στα έργα σας. Πως το πετυχαίνετε αυτό;
Βαρβάρα Δουμανίδου: Οι ηθοποιοί που συνεργάζομαι είναι όλοι τους και εξαιρετικοί άνθρωποι. Αυτό που με ενδιαφέρει πολύ όταν κάνω μία διανομή, είναι να γνωρίζω πως ο ηθοποιός θα υπηρετήσει το ρόλο του με ήθος και συνέπεια. Οι πρόβες είναι εκείνες οι γέφυρες που δημιουργούν εκείνον τον μαγικό ιστό που συνδέει τον ήρωα της παράστασης με τον άνθρωπο – ηθοποιό. Έτσι λοιπόν στις πρόβες η μελέτη των ρόλων, η ανάλυση των χαρακτήρων, η φυσικότητα και ο ρεαλισμός, η αυτογνωσία όπως πολύ σωστά παρατηρήσατε έρχονται ως φυσικό επακόλουθο της σκληρής δουλειάς που κάνουμε με το Θέατρο του ‘Αλλοτε.

Βαγγέλης Ραφτόπουλος: Ο Δημήτρης Βασιλειάδης, εξαίρετο δημιούργημά σας είναι έτοιμος να κατακτήσει μεγάλες διακρίσεις. Τον ενθαρρύνετε εσείς;
Βαρβάρα Δουμανίδου: Ο Δημήτρης Βασιλειάδης είναι ένας εξαίρετος ηθοποιός με βαθιά συναίσθηση και όλα εκείνα τα πολύτιμα υλικά που τον κάνουν έναν συγκλονιστικό ηθοποιό. Είναι πολύ βαριά η έκφραση ‘’δημιούργημα μου’’ και δεν ξέρω αν ισχύει, αλλά σίγουρα στο Θέατρο του ‘Αλλοτε βρήκε ένα πεδίο έκφρασης που του ταίριαζε. Τολμώ να πω πως είναι το θεατρικό alter ego μου, καθώς είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέλη της ομάδας πλέον και το δεξί μου χέρι σε όλα.

Βαγγέλης Ραφτόπουλος: Ποια είναι τα προσεχή σχέδιά σας; Για παράδειγμα θα ανεβάσετε κάποια κωμωδία;
Βαρβάρα Δουμανίδου: Η αλήθεια είναι πως αυτή είναι μια πολύ συνήθης ερώτηση. Η απάντηση είναι πως προτιμώ να αφήνω την κωμωδία σε αυτούς που ξέρουν να την κάνουν καλύτερα. Οι δικές μου επιθυμίες είναι ακόμη μακριά από το κωμικό στοιχείο. Δεν έχω κλείσει ακόμη τον κύκλο μου με τα θέματα του έρωτα και του θανάτου και έχω ακόμη ανοιχτούς λογαριασμούς με τα αρχέγονα ένστικτα του ανθρώπινου είδους. Για αυτό θα συνεχίσω τις καταδύσεις μου στις σκοτεινές ατροπούς της ανθρώπινης φύσης και θα ανεβάσω τον Απρίλιο στο Μπενσουσάν Χαν, τον Φόβο Vol2  μετά από 8 χρόνια. Η παράσταση Φόβος ήταν η πρώτη μου σκηνοθετική απόπειρα με το Θέατρο του ‘Αλλοτε και για μένα παραμένει ακόμη η πιο άρτια παράσταση μου. Μετά από τη γενική απαίτηση του κοινού λοιπόν ο Φόβος θα ανέβει ξανά (με διαφορετική προσέγγιση αυτή τη φορά) και θα είναι μία συναρπαστική έκπληξη.

Το βιογραφικό της Βαρβάρας Δουμανίδου μπορείτε να το δείτε εδώ, ενώ μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για το Θέατρο του Άλλοτε και το Εργαστήρι Θεάτρου της Βαρβάρας Δουμανίδου στις αντίστοιχες σελίδες στο Facebook.