Σπάνια στην πόλη μας -αλλά και στην Ελλάδα γενικότερα- έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε το μουσικο-θεατρικό είδος που ονομάζεται «ροκ όπερα», κάτι που άλλωστε δεν μετρά πολλές δεκαετίες ζωής παγκοσμίως. Ό, τι έχει παρουσιαστεί εδώ ως τώρα είναι εισαγόμενο και πανάκριβο, μια και τα έξοδα παραγωγής και μεταφοράς είναι τεράστια. Στο είδος συγκαταλέγονται παραστάσεις όπως Cats, Hairs, Jesus Christ Super Star, που σε άλλες χώρες (κυρίως Αμερική, αλλά και Αγγλία) αποτελούν τουριστική ατραξιόν, μια και παίζονται επί σειρά ετών.
Οι θεατές τους, προερχόμενοι από όλο τον κόσμο, πηγαίνουν όχι μόνο για να απολαύσουν τις υψηλού επιπέδου παραγωγές, αλλά και λόγω απλής περιέργειας του στυλ «γιατί διαρκεί τόσο πολύ;». Στην δική μας πρόσφατη περίπτωση, ένας ταλαντούχος Σαλονικιός μουσικός και θεατρικός σκηνοθέτης, ο Κώστας Αθυρίδης, τόλμησε ένα αντίστοιχο ανέβασμα (με σύμβουλό του, τον Αλέξανδρο Ευκλείδη). Ξεκίνησε όχι από την παμφάγο Αθήνα, αλλά από την πόλη μας πριν λίγους μήνες, βασιζόμενος σε δική του παραγωγή αυθεντικής μουσικής και σε ένα πολύ μεγάλο σύνολο καλλιτεχνών, συγγραφέων, μουσικών, ηθοποιών, τραγουδιστών.
Το cast είναι τόσο μεγάλο (στο σύνολο υπεύθυνη είναι η καλλιτεχνική ομάδα Epopsis) που για πρώτη φορά, ίσως, τα ονόματα των συντελεστών αποτελούν σχεδόν τη μισή μας κριτική … Στην Συνέντευξη Τύπου που προηγήθηκε κατά 4 μέρες της πρεμιέρας δεν αναφέρθηκε -κακώς- το γεγονός ότι οι βασικοί τραγουδιστές της παράστασης είναι εξαιρετικές μονάδες από άλλα γνωστά σχήματα ή σχολές: ο Δημήτρης Τικτόπουλος (Μεγ. Αλέξανδρος) είναι τραγουδιστής των Stargate, ο Stefan Schwerdtfeger (στο ρόλο του Αντύπα) είναι ο ιδρυτής των Big Sleep, ο υποδυόμενος τη μάντισσα Πυθία είναι ο χορευτής και χοροδιδάσκαλος Δημήτρης Κυανίδης, στον ρόλο της μούσας Κλειούς παίζει η γνωστή μας Γεωργία Βεληβασάκη, και άλλοι…
Αυτό θα προσέλκυε σίγουρα περισσότερους θεατές (είδαμε αρκετές θέσεις κενές στην πρεμιέρα), μια και μια τέτοια συνύπαρξη είναι κάτι που σπάνια συμβαίνει σε ένα τόσο εγωκεντρικό χώρο. Το εγχείρημα είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, το οποίο συγχαίρουμε, για άλλη μια φορά για την επιμονή του να προσκαλεί παραστάσεις που, σύμφωνα με τα δεδομένα άλλων … Μεγάρων δεν θα βλέπαμε ποτέ. Οι μετακλήσεις αυτές έχουν τη βάση τους στις πρωτοβουλίες του Διευθυντή του Γ-Εμ. Λαζαρίδη, ο οποίος καλά κάνει και ξεχνά πως, κατά τα ειωθότα, σε τέτοιους χώρους παίζονται μόνο όπερες και συμφωνικά έργα…Χάρις στον άνθρωπο αυτό έχουμε απολαύσει παραστάσεις που δεν θα βλέπαμε ουσιαστικά ποτέ, αν μάλιστα σκεφτεί κανείς και τα σχετικά φθηνά εισιτήρια εισόδου του ΜΜΘ σε περίοδο μεγάλης ανεργίας και ισχνών αγελάδων…
Η υπόθεση της «δικής μας» όπερας απλή: αρχικά παρακολουθούμε τη γνωριμία και τον έρωτα του Φίλιππου με την Ολυμπιάδα, την γέννηση του Αλέξανδρου και την μεγάλη πορεία του προς την Ασία. Στο τέλος μαθαίνουμε το πως πέθανε, στα 33 του χρόνια. Παράλληλα μας αποκαλύπτονται οι ίντριγκες που λαμβάνουν χώρα τόσο στην Μακεδονία, όσο και στις χώρες που εισβάλλει ο Αλέξανδρος, πάντα εις βάρος του, από δικούς του ανθρώπους ή ξένους. Δεν έχουμε την απαίτηση να δούμε επί σκηνής λεπτομέρειες από τη ζωή του στρατηλάτη, μας αρκεί που ένας ελληνικός -και όχι ξένος ή ξενόφερτος- μύθος έγινε το βασικό υλικό για μια ελληνική ροκ όπερα (έστω και σε ξενόγλωσσο λιμπρέτο μιας Αγγλίδας, της Penny Turner) κάτι που μας αναγκάζει να δώσουμε θερμά συγχαρητήρια στον σκηνοθέτη για την αρχική ρηξικέλευθη ιδέα και την έξοχη μουσική επένδυση (όλα δικά του, μεγάλη τόλμη) και να τον συγχωρέσουμε για μικρές και αδιόρατες, δευτερεύουσες, ατέλειες στην συνολική του δουλειά.
Αρχικά και όσον αφορά το μονοδιάστατο ντεκόρ του βάθους (σκηνικά-κοστούμια ο αειθαλής και πολύπειρος Απόστολος Βέττας) να πούμε πως ένα τεράστιο πανί παίζει τον ρόλο της προβολής επ’ αυτού διαφανειών που αντικαθιστούν τα τρισδιάστατα σκηνικά Εδώ πρόκειται για μια νέα μόδα, το έξυπνο (?) σύστημα να μη ξοδεύεις χρήματα για κατασκευή ντεκόρ, αλλά και να καταφέρνεις ταχύτατες αλλαγές σ’ αυτά και χωρίς ειδικευμένους τεχνικούς. ΄Ενας άλλος ρόλος του είναι να κρύβει την ροκ ζωντανή ορχήστρα 14 πολύ καλών μουσικών πίσω από αυτό, από την οποία βλέπουμε, ενίοτε, μόνο κάποιες θαμπές σκιές … Ταυτόχρονα, όμως, εμποδίζει και τη μετακίνηση τους στο προσκήνιο, μετακίνηση που συμβαίνει, πάντως, μόνο με έναν κιθαρίστα και προς το τέλος της παράστασης. Αν κάποιοι άλλοι μουσικοί εμπλέκοντο στα δρώμενα του προσκηνίου και συνδιαλέγοντο μουσικά, και ο καθένας με το όργανό του, με τους ηθοποιούς επί σκηνής, θα είχαμε ένα υπέροχο σκηνοθετικό εύρημα, που ουσιαστικά μόνο σε ροκ όπερες μπορείς να δεις…Καλό είναι να χωρίζεις τους μουσικούς από τους ηθοποιούς (βάζεις, έτσι, μια σχετική τάξη στο συνολικό θέαμα) αλλά όχι και να μη βλέπουμε τα πρόσωπά τους, έστω και κάποιες στιγμές!
Επίσης, γιατί να μη σηκώνεται αυτό το τεράστιο πανί έστω και μόνον 3 ή 4 φορές ώστε να βλέπουμε τα πρόσωπά τους; Οι τεχνικές δυνατότητες του ΜΜΘ είναι τεράστιες …Το σήκωμα και το κατέβασμα τεράστιων αντικειμένων, όπως η οθόνη αυτή, εντυπωσιάζει μυημένους και αμύητους θεατές και όχι άδικα …
Η μόνη μας ένσταση βρίσκεται στο γεγονός ότι ως «σκηνικά» και με τη μέθοδο της προαναφερθείσας προβολής, είδαμε πολύ…ουρανό και ελάχιστα οικήματα, εξωτερικά ή εσωτερικά τους (κυρίως περσικά παλάτια) λες και οι στρατιώτες και αξιωματικοί του Αλέξανδρου ζούσαν πάντα στην ύπαιθρο και έκαναν πολλά χρόνια να μπουν σε οικήματα …. Και ενώ η τεχνολογία έχει προχωρήσει πολύ στο θέμα του βίντεο, εμείς είδαμε μόνο μια σκηνή με ΚΙΝΟΥΜΕΝΗ εικόνα (το κάψιμο μιας πόλης). Όλα τα άλλα ήταν οι προαναφερθέντες ουρανοί και κάποια αφαιρετικά σχήματα. Οι σκάλες που οδηγούσαν σε έναν άμβωνα στα αριστερά και κάποια δένδρα στα δεξιά ήταν περισσότερο διακοσμητικά και δεν μπορούν να κριθούν μαζί με τα προλεχθέντα … Τα σύνολα του χορού (στρατιώτες του Αλέξανδρου κυρίως, αλλά και άλλοι λαοί που υποδέχθηκαν τον στρατηλάτη στις χώρες που πήγε) κινήθηκαν με σχετική άνεση, αν σκεφτεί κανείς πως έπρεπε παράλληλα να τραγουδούν, είχαν όμως και κάποιες στιγμές αμηχανίας («που να βάλω το χέρι μου ή το πόδι μου», «με τι είδους βλέμμα να κοιτάω τους άλλους, ειδικά τους πρωταγωνιστές;», «πώς να κρατάω το κοντάρι μου»;). Μας κούρασε κάπως η χορογραφία της Ολυμπιάδας και των γυναικών της αυλής της στην αρχή της παράστασης, θα μπορούσε να είναι μικρότερη σε διάρκεια, ακριβώς γιατί δεν προσέφερε τίποτε στην όλη δραματουργική σύλληψη, αλλά και διότι «έσπασε» ένα καλό συνολικό ρυθμό. Δεν είδαμε καμία σχεδόν, σχηματική, έστω, μάχη επί σκηνής από τις αμέτρητες που έδωσε ο Αλέξανδρος στην εκστρατεία του. Το μεγάλο πλήθος των ηθοποιών θα μπορούσε να το επιτρέψει, αλλά η χορογράφος ΄Ασπα Φούτση (και ο σκηνοθέτης;) φαίνεται να φοβήθηκαν να προχωρήσουν σε κάτι ανάλογο, που ίσως έδινε μια δυναμική διάσταση στην όλη σκηνοθεσία. ΄Ισως και το γεγονός ότι οι ηθοποιοί αυτοί δεν βιοπορίζονται από το θέατρο, δεν τους επέτρεψε να κάνουν περισσότερες πρόβες, ώστε να δούμε πιο ισχυρές σκηνές πλήθους και μαχών. Ελπίζουμε να έρθει μια στιγμή που στην χώρα μας θα γίνει πραγματικότητα η επαγγελματική ενασχόληση ΟΛΩΝ των συντελεστών τέτοιων παραγωγών, σε βαθμό που όχι μόνο να παίζονται σε όλα τα θέατρα της Ελλάδας, αλλά και να εξάγονται στο εξωτερικό -σύμφωνα και με την σχετική ρήση του σκηνοθέτη στην Συνέντευξη Τύπου- ώστε να αποτελούν τον καλύτερο πρεσβευτή μας σε όλη την υφήλιο. Στην Ελλάδα των τριών, μέχρι στιγμής μνημονίων, τέτοιες παραστάσεις θα έδιναν αξιοπρεπέστατες δουλειές σε πολύ καλλιτεχνικό κόσμο, που δυστυχώς είναι ο πρώτος τομέας που πλήττεται παγκοσμίως από την ανεργία. Κύριοι Λαζαρίδη και Αθυρίδη, κάντε κάτι …Μπορείτε!….
Θα θέλαμε να ακούγαμε στο δίωρο αυτό σόου και σε τακτά χρονικά διαστήματα περισσότερη πρόζα, για να ξεκουράζονται τόσο τα αυτιά μας, όσο και οι φωνητικές χορδές των ηθοποιών (και των μουσικών, γενικότερα), από τις μεγάλων απαιτήσεων μουσικές προδιαγραφές της όπερας αυτής … Περιέργως η ροκ μουσική που ακούσαμε ήταν ενίοτε πολύ μελωδική και, παρά τη μεγάλη της ένταση -ακατάλληλη για εμάς τους φανατικούς των Χατζηδάκι, Πλέσσα και Σπανού- την ακούγαμε με ευχαρίστηση. Όμως αρκετοί από τους ηθοποιούς-τραγουδιστές δεν έχουν τις φωνητικές δυνατότητες να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις αυτού του είδους της μουσικής. Θα λέγαμε πως οι τραγουδιστές που κλήθηκαν να παίξουν ΚΑΙ θέατρο, τα κατάφεραν όσο και οι ηθοποιοί που κλήθηκαν ΚΑΙ να τραγουδήσουν…
Π.χ. μια σοβαρή αντίρρησή μας βασίζεται στο γεγονός ότι η Ρούλα Μανισάνου (ρόλοι Λανίκης και Ιέρειας), μια ηθοποιός με εξαιρετική φωνή αλλά και μεγάλο θεατρικό ταλέντο -ιδρυτικό και μόνιμο στέλεχος των «΄Αγαμων Θυτών»- τραγούδησε ελάχιστα, σε σχέση με άλλους που δεν διαθέτουν τα δικά της προσόντα και που είχαν, αδίκως, τη «μερίδα του λέοντος»…
Οι φωτισμοί του Γιώργου Τσάβαλου αφενός συμβάδισαν με την ροκ ατμόσφαιρα, αφετέρου μας χάρισαν μερικές ανεπανάληπτες σκηνές, όπου οι σκιές μερικών ηθοποιών επί του πίσω πανιού, εκινούντο συγκλονιστικά, σαν να ήταν ολοζώντανες και τρισδιάστατες…
Τιμητικά αναφέρουμε τα ονόματα των στρατιωτών και του πλήθους, χωρίς τους οποίους η παράσταση θα ήταν δυο «σκαλιά» πιο κάτω: Χρυσάνθη Τσολάκη, Μαριάννα Παπαθανασίου, Δημήτρης Κωνσταντιλάκης, Άκης Δαμιανός, Χριστίνα Ζιώγα, Κώστας Γάνος, Χρήστος Γάνος, Σταυρούλα Καμνή, Αναστασία Παναγιώτου, Τάνια Μινογιάννη, Γωγώ Μαυραντζά, Αγνή Σαμολαδά, Κωστής Δουρτμές, Γιώργος Δούλκας, Μίμης Βεϊζαδές, Νίκη Αποστολίδου, Θοδωρής Βουτσικάκης. Στα ιδιαίτερα χορευτικά συμμετείχαν μέλη της Σχολής Χορού «Άσπα Φούτση»: Νάντια Ποσειδώνος, Ελένη Κουγεβετοπούλου, Αναστασία Κωστοπούλου, Βίκυ Ίτσιου, Ιουλία Ταλιαδώρου, Φωτεινή Κοντούλη
Οι ελληνικοί υπέρτιτλοι (σε επιμέλεια της Βιργινίας Τσακίρη και Γεωργίας Βεληβασάκη) βοήθησαν να καταλάβουμε καλύτερα την υπόθεση, αν και, ορισμένες φορές, άλλα ακούγαμε και άλλα διαβάζαμε. Ονειρευόμαστε, όμως, να δούμε μια μέρα μια γνήσια ελληνική όπερα, όπου οι υπέρτιτλοι θα είναι αγγλικοί, γερμανικοί, γαλλικοί, ίσως και …κινέζικοι !
Στο ρόλο του Ηφαιστείωνα ο Νικίας Φονταράς, του Φίλιππου ο Αποστόλης Ψυχράμης, της Ολυμπιάδας η Χαρίκλεια Χατζησαββίδου, της Ρωξάνης η Ραχήλ Τσελεπίδου, του Αρίστανδρου ο Γιώργος Ξυπολιτάς, του Κλείτου ο Γιάννης Κυρατσός, των στρατηγών οι Γιώργος Φωκάς, Θωμάς Βλιαγκόφτης και Ντίνος Ψυχογιός, της Θαΐδας η Αρετή Βαλαβανοπούλου και της Καμπάσπης η Νόνικα Μαλκουτζή.
Οι εξαιρετικοί μουσικοί: Μαριλένα Λιακοπούλου – πιάνο Διαμαντής Καραγιαννακίδης – πλήκτρα Βαγγέλης Μαραμής – πλήκτρα Δέσποινα Σκέντου – βιολί Περικλής Αλιώπης – τρομπέτα Παύλος Γεωργιάδης – ηλεκ. κιθάρα Γιάννης Βλαχόπουλος – ηλεκ. κιθάρα Ανδρέας Ζιάκας – κιθάρα/μπουζούκι Μιχάλης Πιπέρκος – σαξόφωνο/φλάουτο/κλαρινέτο Σάκης Ντόνες – τρομπόνι Κώστας Τζούνης – μπάσο Θάνος Σαρκετζής – τύμπανα Ιάσονας Γερεμτζές – κρουστά Δημήτρης Τζούνης – κρουστά
Οι υπόλοιποι συντελεστές:
Σχεδιασμός ήχου/ηχοληψία: Γιάννης Μαυρίδης (Cue Productions)
Ενορχήστρωση/Διεύθυνση Ορχήστρας: Κώστας Τζούνης
Ρυθμική Επιμέλεια: Νίκος Τουρμπής
Διεύθυνση Σκηνής/Stage Manager: Βίκη Αλεξάκη
Συγχαρητήρια στον Κώστα Αθυρίδη και όλους τους συντελεστές, στους οποίους ευχόμαστε «Καλή Επιτυχία» στην καλοκαιρινή περιοδεία τους, αλλά και σε άλλα τέτοια δυναμικά ανεβάσματα στο μέλλον… Εκεί θα φανεί η διαχρονική αξία τους …